tag:blogger.com,1999:blog-24106199184047596352024-02-19T05:47:22.771-08:00المجتمع الامازيغيهذه المدونة عبارة عن مساحة صغيرة تتحدث عن المجتمع الامازيغي جذوره،تاريخه،اللغة،العادات و التقاليد........haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.comBlogger10125tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-68604992682221750552010-06-12T17:03:00.000-07:002010-06-12T17:40:34.519-07:003mirouchhaddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-51243152400254889322009-05-11T05:40:00.000-07:002009-05-11T05:43:53.036-07:00<div align="center">الحفصيون: سلالة <a title="بربر" href="http://www.marefa.org/index.php/بربر">أمازيغية</a> حكمت في <a title="تونس" href="http://www.marefa.org/index.php/تÙÙس">تونس</a>، شرق <a title="جزائر" href="http://www.marefa.org/index.php/جزائر">الجزائر</a> <a title="طرابلس" href="http://www.marefa.org/index.php/طرابÙس">وطرابلس</a> مابين 1229-1574 م.<br />المقر: <a title="تونس (مدينة)" href="http://www.marefa.org/index.php/تÙÙس_(Ù
دÙÙØ©)">مدينة تونس</a>.<br />ينتمي الحفصيون إلى قبيلة <a title="مصمودة (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D9%85%D8%B5%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%A9&action=edit&redlink=1">مصمودة</a> البربرية، ومساكنها في <a title="أطلس (جبال)" href="http://www.marefa.org/index.php/أطÙس_(جباÙ)">جبال الأطلس</a>. استمدت التسمية من أبو حفص عمر (1174-1195 م) أحد أجداد الأسرة ومن رجالات <a title="ابن تومرت" href="http://www.marefa.org/index.php/ابÙ_تÙÙ
رت">ابن تومرت</a> الأوفياء. أصبح ابنه من بعده من عمال <a title="موحدون" href="http://www.marefa.org/index.php/Ù
ÙحدÙÙ">الموحدين</a> على <a title="تونس" href="http://www.marefa.org/index.php/تÙÙس">تونس</a>. قام ابنه من بعده الأمير <a title="أبو زكريا الحفصي" href="http://www.marefa.org/index.php/أبÙ_زÙرÙا_اÙØ­ÙصÙ">أبو زكريا الحفصي</a> (1228-1249 م) بالاستيلاء على السلطة وأعلن استقلاله واستطاع أن يؤسس دولة استخلفت الدولة الموحدية في المنطقة. قضى ابنه المستنصر (1249-1277 م) على <a title="حملة صليبية ثامنة" href="http://www.marefa.org/index.php/Ø­Ù
ÙØ©_صÙÙبÙØ©_ثاÙ
ÙØ©">الحملة الصليبية الثامنة</a> (سنة 1270)، ثم اتخذ لقب <a title="أمير المؤمنين" href="http://www.marefa.org/index.php/Ø£Ù
Ùر_اÙÙ
ؤÙ
ÙÙÙ">أمير المؤمنين</a>. بعد وفاته تنازع أولاده الحكم. وجرت حروب طاحنة بينهم.<br /><a title="علم الحفصيين" href="http://www.marefa.org/index.php/صÙرة:Tunis_hafsid_flag.png"></a><br /><a title="تكبير" href="http://www.marefa.org/index.php/صÙرة:Tunis_hafsid_flag.png"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5334545827604468994" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 200px; CURSOR: hand; HEIGHT: 133px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlFtIjCYHciuL7XOSTXR9vdLn_8f9m9MQMaQsxvii1WbFlm5wfWHtvfnqaENtNOo_f2tTNwZH_7eoExyd5QSZJEAPj4dCxKn0mO6l0KIYFT3xffV1-dtrNYc7UPIzb67WuHYL5JxC9XEK5/s200/200px-Hafsid_Flag_2_-_Tunisia.svg%5B1%5D.png" border="0" /><br />علم الحفصيين<br />في أواخر القرن الـ13 م انشق عن الأسرة فرعين، حكم أحدهما في <a title="بجاية" href="http://www.marefa.org/index.php/بجاÙØ©">بجاية</a> والآخر في <a title="قسنطينة" href="http://www.marefa.org/index.php/ÙسÙØ·ÙÙØ©">قسنطينة</a>. في منتصف القرن الـ14 م استولى <a title="مرينيون" href="http://www.marefa.org/index.php/Ù
رÙÙÙÙÙ">المرينيون</a> على البلاد. بعد جلاء المرينيين استعادت الدولة الحفصية حيوتها ونشاطها مع حكم كل من <a title="أبو العباس أحمد (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF&action=edit&redlink=1">أبو العباس أحمد</a> (<a title="1370" href="http://www.marefa.org/index.php/1370">1370</a>-<a title="1394" href="http://www.marefa.org/index.php/1394">1394</a> م)، <a title="أبو فارس عبد العزيز (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3_%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B2%D9%8A%D8%B2&action=edit&redlink=1">أبو فارس عبد العزيز</a> (<a title="1394" href="http://www.marefa.org/index.php/1394">1394</a>-<a title="1434" href="http://www.marefa.org/index.php/1434">1434</a> م) ثم <a title="أبو عمر يحيى (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%B9%D9%85%D8%B1_%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%89&action=edit&redlink=1">أبو عمر يحيى</a> (<a title="1435" href="http://www.marefa.org/index.php/1435">1435</a>-<a title="1488" href="http://www.marefa.org/index.php/1488">1488</a> م). عرفت هذه الفترة الاستقرار وعم الأمن أرجاء الدولة. أصبحت العاصمة <a title="تونس (مدينة)" href="http://www.marefa.org/index.php/تÙÙس_(Ù
دÙÙØ©)">تونس</a> مركزا تجاريا مهماً.<br />ابتداءا من سنة 1494 م بدأت مرحلة السقوط السريع، استقلت العديد من المدن والمناطق. منذ 1505 م سيطر الأتراك عن طريق قادتهم <a title="عروج" href="http://www.marefa.org/index.php/عرÙج">عروج</a> <a title="خير الدين بربروسة" href="http://www.marefa.org/index.php/Ø®Ùر_اÙدÙÙ_بربرÙسة">وخير الدين بربروسة</a> على المنطقة. حاصر الإمبراطور الجرماني <a title="كارل الخامس (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%85%D8%B3&action=edit&redlink=1">كارل الخامس</a> (و ملك إسبانيا باسم كارلوس الأول) تونس سنة 1535 م. آخر الحفصيين وقع بين الضغط المتزايد من القادة الأتراك، والذين استقروا في <a title="جزائر (عاصمة)" href="http://www.marefa.org/index.php/جزائر_(عاصÙ
Ø©)">الجزائر</a> من جهة، والإسبان من جهة أخرى. سنة 1574 م يفلح حاكم الجزائر في دخول تونس، تم خلع آخر السلاطين الحفصيين ودخلت بذلك تونس تحت سلطة <a title="عثمانيون" href="http://www.marefa.org/index.php/عثÙ
اÙÙÙÙ">العثمانيين</a>.<br />لم تحافظ الدولة الموحدية على وحدتها اذ تكون ببلاد المغرب و الأندلس العديد من الدول منهم الدولة الحفصية(626ه-1236م).<br /><a name=".D9.82.D8.A7.D8.A6.D9.85.D8.A9_.D8.A7.D9"></a>[<a title="تحرير القسم: قائمة السلاطين" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%81%D8%B5%D9%8A%D9%88%D9%86&action=edit&section=1">تحرير</a>] قائمة السلاطين<br /><br />الحاكم<br />الحياة<br />الحكم<br />1<br /><a title="أبو زكريا الحفصي" href="http://www.marefa.org/index.php/أبÙ_زÙرÙا_اÙØ­ÙصÙ">أبو زكريا يحيى بن حفص</a><br />....-....<br /><a title="1228" href="http://www.marefa.org/index.php/1228">1228</a>-<a title="1249" href="http://www.marefa.org/index.php/1249">1249</a><br />2<br /><a title="أبو عبد الله محمد المستنصر (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%B5%D8%B1&action=edit&redlink=1">أبو عبد الله محمد المستنصر</a><br />....-....<br /><a title="1249" href="http://www.marefa.org/index.php/1249">1249</a>-<a title="1277" href="http://www.marefa.org/index.php/1277">1277</a><br />3<br /><a title="أبو زكريا يحيى الواثق (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A3%D8%A8%D9%88_%D8%B2%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%A7_%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%89_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AB%D9%82&action=edit&redlink=1">أبو زكريا يحيى الواثق</a><br />....-....<br />1277-1279<br />4<br />أبو إسحاق إبراهيم<br />....-....<br />1279-1283<br />5<br />أبو حفص عمر<br />....-....<br />1284-1295<br />6<br />أبو عبد الله محمد<br />....-....<br />1295-1309<br />7<br />أبو يحي أبو بكر الشهيد<br />....-....<br />1309-1309<br />8<br />أبو البقاء خالد<br />....-....<br />1309-1311<br />9<br />أبو يحي زكرياء ابن اللحياني<br />....-....<br />1311-1317<br />10<br />أبو دربة<br />....-....<br />1317-1318<br />11<br />أبو يحي أبو بكر<br />....-....<br />1318-1346<br />12<br />أبو حفص عمر الثاني<br />....-....<br />1346-1348<br />13<br />أبو العباس أحمد الفضل<br />....-....<br />1350-1369<br />14<br />أبو إسحاق إبراهيم الثاني<br />....-....<br />1357-1357<br />15<br />أبو العباس أحمد<br />....-....<br />1370-1394<br />16<br />أبو فارس عبد العزيز<br />....-....<br />1394-1434<br />17<br />أبو عبد الله محمد المستنصر<br />....-....<br />1434-1435<br />18<br />أبو عمر عثمان<br />....-....<br />1435-1488<br />19<br />أبو زكرياء يحي الثالث<br />....-....<br />1488-1489<br />20<br />عبد المؤمن<br />....-....<br />1489-1489<br />21<br />أبو يحي زكرياء الثاني<br />....-....<br />1489-1494<br />22<br />أبو عبد الله محمد الخامس<br />....-....<br />1494-1526<br />23<br /><a title="الحسن بن محمد الحفصي (لم تتم كتابتها بعد)" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%81%D8%B5%D9%8A&action=edit&redlink=1">مولاي الحسن</a><br />....-....<br />1526-1542<br />24<br />أحمد أحميدة<br />....-....<br />1542-1569<br />25<br />مولاي محمد<br />....-....<br />1569-1574<br /><a name=".D8.A7.D9.84.D9.85.D8.B5.D8.A7.D8.AF.D8."></a>[<a title="تحرير القسم: المصادر والمراجع" href="http://www.marefa.org/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%81%D8%B5%D9%8A%D9%88%D9%86&action=edit&section=2">تحرير</a>] المصادر والمراجع </div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-24074859692455401512009-05-11T05:35:00.000-07:002009-05-11T05:39:08.900-07:00<div><br /><br /><div align="center"> <strong>يوبا الأول<br /></strong><a title="عملة عليها صورة الملك يوبا الاول" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Juba_denarius_in_support_of_Pompey_against_Cesar_60_46_BCE.jpg"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5334544352150028706" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 169px; CURSOR: hand; HEIGHT: 200px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNhI4STII7dlIhUVWdHR5SqQdZlSs5Ad_6FVJ0UXRwwV7wWzlxXv04P7X51H8RzEhi7C1ySLA42zEW8fqluc1gdyN5vjnJqeagPvzW-2kcA7_-xxvcEoEExMk4WQ0VRwUVNHH_zSIYZChN/s200/3.jpg" border="0" /><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Juba_denarius_in_support_of_Pompey_against_Cesar_60_46_BCE.jpg"></a><br /><strong><span style="font-size:130%;">عملة عليها صورة الملك يوبا الاول</span></strong><br /><a title="خريطة تبين تقسيم شمال أفريقيا من طرف الرومان" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:49adCNorte_de_Africa.jpg"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5334544228342662546" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 180px; CURSOR: hand; HEIGHT: 176px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhPPIkxvuKKNAIFHGgwq-sm-Q0dWgx6KIcPZMXC062BzvnXj08B59sjD-wKi_rr7g_vXk6zCEz2bXsBicGXr7p-wTMGAnohhHRpvv_aOrXA9j8nnGcGG4VQ4FrzQPHw_KSZLMbVBYOK-HMw/s200/1.jpg" border="0" /><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:49adCNorte_de_Africa.jpg"></a><br /><strong><span style="font-size:130%;">خريطة تبين تقسيم شمال أفريقيا من طرف الرومان</span></strong><br /><a title="الملك يوبا في سنواته الاخيرة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Juba_i.jpg"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5334544307909322354" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 180px; CURSOR: hand; HEIGHT: 105px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLTQ7WuqHegHRr06awknZmc6gWT3PHFVzgUBcAnznNvF7RlJy54wRiDRXNJtuo7zCIzA5dM6lQ7U-UG_InSoW7qoOa14ESjrVzsFDvhroRhFdPLoKbqi076qj7pxTpPcZ7sfyJMssKCPIz/s200/2.jpg" border="0" /><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Juba_i.jpg"></a><br />الملك يوبا في سنواته الاخيرة<br />الملك يوبا الاول YUBA 1 ملك امازيغي ولد سنة 85 ق.م - قتل سنة 46 ق.م ، هو ابن الملك <a title="هيمبسال الثاني (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8A&action=edit&redlink=1">هيمبسال الثاني</a> ، وحفيد الملك القائد <a title="يوغرطة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9">يوغرطة</a>. ولد يوبا الاول بمدينة بونة بنوميديا ( مدينة <a title="عنابة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A9">عنابة</a> حاليا بـ <a title="الجزائر" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%B1">الجزائر</a> ). كان حلمه ان يوحد شمال اقريقيا كما فعل جده الملك <a title="ماسينيسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A7">ماسينيسا</a><br />وقد ورث يوبا حكم أبيه <a title="هيمبسال الثاني (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%87%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8A&action=edit&redlink=1">هيمبسال الثاني</a> ، فحافظ على سياسته وطريقة إدارته وتسيير الحكم وتدبيره حتى مقتله سنة 46 ق.م. ويعتبر يوبا الأول في تاريخ الممالك الأمازيغية آخر ملك نوميدي مستقل، وبعده ستصبح نوميديا مقاطعة مستعمرة تابعة مباشرة للحكومة الرومانية..</div></div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-40955461320865479142009-05-11T05:27:00.001-07:002009-05-11T05:28:55.197-07:00<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4CfsC18PvTPPfMrdiKgPAHlMM0Nf7YZuDgTzlyqdQOynEqbNeDzxHKuiV2-F10a0JWlUg78OYVmoXGubyeFer7hpBMOZjsgLG60f3O4-LIaPFWukAi51LkWY77BPIfqmtWl2VajqO1_Tl/s1600-h/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9_%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7[1].gif"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5334542173556946322" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 191px; CURSOR: hand; HEIGHT: 200px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4CfsC18PvTPPfMrdiKgPAHlMM0Nf7YZuDgTzlyqdQOynEqbNeDzxHKuiV2-F10a0JWlUg78OYVmoXGubyeFer7hpBMOZjsgLG60f3O4-LIaPFWukAi51LkWY77BPIfqmtWl2VajqO1_Tl/s200/%25D9%258A%25D9%2588%25D8%25BA%25D8%25B1%25D8%25B7%25D8%25A9_%25D9%2586%25D9%2588%25D9%2585%25D9%258A%25D8%25AF%25D9%258A%25D8%25A7%5B1%5D.gif" border="0" /></a><br /><div align="center">يوغرطة<br /><a title="يوغرطة النوميدي" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9_%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7.gif"></a><br />يوغرطة النوميدي<br />يوغرطة (160قم - 104قم): ملك <a title="نوميديا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7">نوميديا</a> الوسطى بالقسمة، قتل أخويه بالتبني، إبني عمه <a title="مكيبسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D9%8A%D8%A8%D8%B3%D8%A7">مكيبسا،</a> و كنتيجة واجه <a title="الجمهورية الرومانية" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9">الجمهورية الرومانية</a>.<br />كلمة يوغرطة أو يوگرتن أو يوجيرتن Jugurtha في المعجم الأمازيغي: أكبر القوم سنا، أيضا: الذي فاقهم.<br />ولد يوغرطة المازيلي <a title="سيرتا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%AA%D8%A7">بسيرتا</a> عاصمة <a title="نوميديا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7">نوميديا</a> تسمى حاليا <a title="قسنطينة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%86%D8%A9">قسنطينة</a> سنة 160 قبل الميلاد ، هو الولد غير الشرعي <a title="ماستانابال" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%84">لماستانابال</a> و حفيد <a title="ماسينيسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A7">ماسينيسا</a> حليف الرومان.<br />كان يوغرطة شعبيا بين قومه، فأراد عمه التخلص من تأثيره، بإرساله لمساندة <a title="سيبيو الإفريقي (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%81%D8%B1%D9%8A%D9%82%D9%8A&action=edit&redlink=1">سيبيو الإفريقي</a> في حصار <a title="نومانتيا (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%8A%D8%A7&action=edit&redlink=1">نومانتيا</a> (إسبانيا) سنة 134ق. لكن هذا ساعد يوغرطة أكثر، مكونا علاقات جديدة و أخطر مع شيوخ روما، الذين أقنعوا <a title="مكيبسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D9%8A%D8%A8%D8%B3%D8%A7">مكيبسا</a> بتبني يوغرطة أخيرا سنة 120ق، ليتقاسم الحكم مع <a title="حفصبعل (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%81%D8%B5%D8%A8%D8%B9%D9%84&action=edit&redlink=1">حفصبعل</a> و <a title="عزربعل" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B2%D8%B1%D8%A8%D8%B9%D9%84">عزربعل</a> ولدا عمه.<br /><a name=".D9.85.D9.88.D8.A7.D8.AC.D9.87.D8.A9_.D8"></a>مواجهة روما<br />بعد ثلاث سنوات من تبنيه يوغرطة، مات مكيبسا. قام يوغرطة عندها بقتل أخيه <a title="حفصبعل (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AD%D9%81%D8%B5%D8%A8%D8%B9%D9%84&action=edit&redlink=1">حفصبعل</a> بسبب خلاف بينهما، لشعوره بالإهانة من طرفه (عيّره بنسبه)، فواجهه <a title="عزربعل" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B2%D8%B1%D8%A8%D8%B9%D9%84">عزربعل</a> و أشتكاه عند <a title="السناتوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1">السناتوس</a> الروماني. قام بعدها وفد من مجلس الشيوخ و تحت رشاوي يوغرطة بتقسيم المملكة من جديد بين الإثنين، آخذا الجزء الغربي و الأغنى من نوميديا.<br />لم يتوقف، واثقا من دعم الشيوخ، هاجم و قتل أخاه الثاني عند <a title="سيرتا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%AA%D8%A7">سيرتا</a>.<br />كانت هنالك حامية رومانية في المدينة، و مجموعة من التجار الرومان، قتلوا أثناء هذه الغزوة، فاستشاط العامة في <a title="روما القديمة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D9%8A%D9%85%D8%A9">روما القديمة</a> و طلبوا رقبته، لتعلن روما حربا عليه قائمة، مرسلة <a title="القنصل الروماني" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%86%D8%B5%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A">القنصل الروماني</a> <a title="باستيا كالبورنيوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%8A%D8%A7_%D9%83%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%86%D9%8A%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1">باستيا كالبورنيوس</a> ضده.<br />هذا الأخير تعامل معه بسخاء، نتيجة رشوته مجددا، لكن العامة الماقتة للمشيخة و الشكاكة في الصلح، طلبت من يوغرطة القدوم لمساءلته، فتوجه للدفاع عن نفسه، لكنه بعنفه ارتكب جريمة أخرى و في عقر روما، أين قتل قائده <a title="بوميلكار (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D9%85%D9%8A%D9%84%D9%83%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1">بوميلكار</a> أحد أقاربه المخولين لتولي الحكم في <a title="نوميديا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7">نوميديا،</a> حينها لم يبقى خيار كبير للمشيخة المرتشية.<br />تم نفيه لتعود الحرب من جديد، قاوم يوغرطة الجنرالات المتتالية، مستغلا نصره على <a title="ألبينوس أولوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A3%D9%84%D8%A8%D9%8A%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A3%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1">ألبينوس أولوس،</a> أظهر نيّة السلام، و كاد يبيد <a title="ميتيلوس النوميدي (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%8A%D8%AA%D9%8A%D9%84%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A&action=edit&redlink=1">ميتيلوس النوميدي</a> في <a title="موقعة المثول (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AB%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1">موقعة المثول</a>.<br />روما المنكسرة، و بمعارضة العامة لفشل جنرالاتها طلبت القصاص من الشيوخ المرتشية، إلا أن <a title="ميميوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1">ميميوس</a> أحد محامي العامة هدأها و طلب انتخاب قنصل جديد، <a title="ماريوس غايوس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D9%88%D8%B3_%D8%BA%D8%A7%D9%8A%D9%88%D8%B3">ماريوس غايوس</a> المائل لعامة الشعب في 107. رغم هذا واصل يوغرطة إحراز نجاحات بحرب العصابات ممددا الحرب و منهكا موارد الرومان.<br />كان يوغرطة يسعى لدعم <a title="بوخوس الأول (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1">بوخوس الأول</a> ملك <a title="موريطانيا القديمة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D9%8A%D9%85%D8%A9">موريطانيا القديمة</a> حماه (أبو زوجته) (سانده أول الأمر)، لكن الأخير و بتأثير من خازن (<a title="قسطور (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%82%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1">قسطور</a>) <a title="ماريوس غايوس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D9%88%D8%B3_%D8%BA%D8%A7%D9%8A%D9%88%D8%B3">ماريوس غايوس ،</a> <a title="سولا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7">سولا،</a> شبك الملك النوميدي، في غدر، مرسله بعدها لروما في 105.<br />كان المخول لحكم نوميديا، تحت رعاية ماريوس، <a title="غودا (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%BA%D9%88%D8%AF%D8%A7&action=edit&redlink=1">غودا</a> الواهن ذهنيا و جسديا، الإبن الشرعي لماستانابال.<br /><a name=".D9.86.D9.87.D8.A7.D9.8A.D8.A9_.D9.8A.D9"></a>نهاية يوغرطة<br /><a title="لوحة تبين القبض على يوغورطة بريشة Joachin Ibarra" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Jugurtha_captured.jpg"></a>لوحة تبين القبض على يوغورطة بريشة Joachin Ibarra<br />طيف بيوغرطة واثنين من ولديه في موكب نصرعايوس ماريوس قطع الحراس ادنيه لاخد حلقات الدهب المعلقة مقاوما دامت حرب يوغرطة 7 سنوات تقريبا. إلى اللقاء<br /><br /><a name=".D9.88.D8.B5.D9.84.D8.A7.D8.AA_.D8.AE.D8"></a> </div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-47619338804550610292009-05-11T05:21:00.000-07:002009-05-11T05:23:18.863-07:00الكاهنة<div align="center"><br />: الكاهنة و الفتح الاسلامي<br />وصل حسان بن النعمان المغرب فحاصر قرطاج التي كانت بين أيدي الرومان كعاصمة للمغرب، فاقتحمها وافتتحها وأمر بتدمير سورها، ثم تقدم فافتك بنزرت من الروم، ثم عاد إلي القيروان بعد أنطهر الساحل من برقة حتي قرطاج. ثم توجه إلي جبال أوراس النمامشة للقضاء علي حركة الكاهنة التي خلفت كسيلة في تمردها علي الفتح العربي الإسلامي. كانت الكاهنة جالسة علي عرش رئاسة قبيلة جراوة بهذه الجبال. (توجد قبيلة باليمن حتي الآن تسمي آل جراو).كان جيش حسان قد أضعفته المعارك التي خاضها ضد البيزنطيين، فعندما واجه جيش الكاهنة الذي كان جاهزا للحرب مرتاحا، انهزم أمامه. اتخذت الكاهنة هضبة ثازبنت كمقر لجيشها قرب مدينة تبسة، تدربه فيها وتستعد للقتال، وما زالت حتي الآن صومعة الكاهنة كما يسميها الشعب قائمة بدوار ثازبنت، وهي عبارة عن برج معسكر بني بحجارة ضخمة يشير إلي أن هذا هو مقر الكاهنة الرئيسي. ومن الغريب أن هذه المنطقة نفسها هي التي اتخذها تاكفاريناس ويوغورطا معقلا لجيوشهما. ومن غير شك فإن الكاهنة كانت تراقب من مرتفعات الهضبة المطلة علي سهل تبسة تحركات الجيش العربي. وتتابع تقدمه، وأنها اختارت هي موقع المعركة سنة 75 هـ 693 م.يبدو أن القائدة البربرية عندما شاهدت جيش حسان يطل من بكارية آتيا من الحدود التونسية الجزائرية الحالية، ويتقدم نحو الغرب مخترقا سهل تبسة ومتجها نحو منطقة حلوفة، نزلت من هضبة ثازبنت، وتوجهت إلي المنطقة المسماة مسكيانة (اسمها بالبربرية: ميس الكاهنة، أي ابن الكاهنة)، فقد قتل بالمكان ابن الكاهنة فسمي باسمه، وما زالت هذه القرية تحمل نفس الاسم. انتشرت الكاهنة بجيشها في التلال المحيطة بهذه المنطقة، وفاجأت الجيش الإسلامي، فانطلقت من التلال، ويبدو أن الجيش العربي فوجئ بالهجوم الذي كان يشبه كمينا كبيرا، ودارت معركة شرسة، تمكنت الكاهنة من هزم الجيش العربي، وأسر ثمانين من قادته جلهم من التابعين. وعندما شعر حسان بأن المعركة حسمت، انسحب بما تبقي له من قوات. وطاردته الكاهنة حتي مدينة قابس. وانسحب حسان بقواته إلي طرابلس وبقي ينتظر المدد. وبني بهذه المدينة معسكرا لجيشه سمي منازل حسان. أما القيروان فقد بقيت بأيدي المسلمين ولم تلحق الكاهنة بهم أي أذي بل وأمّنتهم. ثم سقطت فيما بعد مدينة قرطاجة بين أيدي البيزنطيين وذلك سنة 76 هـ 695 م. ويذكر المؤرخون أن الزعيمة البربرية كانت تتصور أن العرب مثل الرومان، فقامت بتدمير الحصون، وحرق المدن والبساتين، حتي يزهد العرب في بلاد خراب، فيعودون من حيث أتَوا. ويذكر ابن عذاري: إن الكاهنة عملت علي القضاء علي مظاهر العمران، اعتقادا منها بأن العرب يسعون وراء العمران حيث الذهب والفضة، فوجهت قومها إلي كل ناحية في بلاد إفريقية يحرقون المزارع، ويهدمون الحصون، فبعد أن كانت إفريقيا ظلا واحدا من طرابلس إلي طنجة، قري متصلة ومدنا منتظمة، تلاشي هذا كله، وشمل الخراب سائر هذه البلاد (1). وفي رأيي فإن كلام ابن عذاري فيه كثير من المبالغة.عادت الكاهنة إلي موقعها في جبال أوراس النمامشة. ويبدو أن هضبة ثازبنت استمرت كمقر لقيادتها. اجتمعت بالأسري الثمانين، حاورتهم وسألتهم عن دينهم فاكتشفت أنهم لم يأتوا مستعمرين وإنما حاملين لرسالة، كما اكتشفت أن لغتهم ليست غريبة عن لغة قومها غرابة لغة الرومان، بل هي أخت لها، ومن غير شك فإنها تمكنت من التحدث مع بعضهم القادمين من اليمن بدون ترجمان، سألتهم عن عاداتهم وتقاليدهم فوجدت توافقا غريبا بينها وبين عادات وتقاليد قومها، فحدث زلزال في نفسها، كانت نتيجته أن أطلقت سراح الأسري، واحتفظت بأذكاهم وأوسعهم ثقافة وحفظا للقرآن وتفقها في الدين وهو خالد بن يزيد العبسي، وكلفته بتعليم ولديها العربية والقرآن. بل وعمدت إلي تبنيها لخالد وفقا لشعائر دينها، ولنستعرض ما كتبه المالكي حول هذا التبني: عمدت إلي دقيق الشعير فلثته بزيت، وجعلته علي ثديها، ودعت ولديها وقالت: كلا معه علي ثديي من هذا.. ففعلا، فقالت: صرتم إخوة (2). ويبدو وفقا لروايات المؤرخين أن الكاهنة ضعف حماسها بحربها ضد العرب، ودخلت في صراع نفسي حاد، توصلت بضغطه إلي اتخاذ قرار بتحرير ولديها بل وحثهم علي عدم اتباعها في حربها، أما هي فقد وعدت قومها عند تعيينها ملكة عليهم أن تقاتل في سبيلهم حتي الموت، ولا بد لها من أن تفي بوعدها. ويجمع المؤرخون أنه ما كادت الكاهنة تعلم بوصول جيش حسان إلي إفريقية وتوجهه نحو منطقة تبسة حيث ترابط، حتي غادرت المنطقة واتجهت نحو الجنوب، بعد أن أوصت خالد العبسي أن يصحب ولديها ويستأمن لهما عند حسان. ويقول ابن خلدون: وكان للكاهنة ابنان قد لحقا بحسان قبل الواقعة، أشارت عليهما بذلك أمهما دهيا، وهبا لإشارة علم كان لديها في ذلك من شيطانها، فتقبلهما حسان، وحسن إسلامهما واستقامت طاعتهما.. وعقد لهما علي قومهما جراوة ومن انضوي إليهم بجبل الأوراس (3). ويوعز ابن خلدون موقفها هذا إلي كهانتها، أي مهارتها في قراءة الغيب، التي كشفت لها أن العرب سينتصروا وسيدين المغرب بدينهم. ولهذا فقد لقبها العرب بالكاهنة. ويروي عنها أنها قالت لولديها وهي تودعهما: خذ يا خالد أخويك إلي حسان، أوصيكما يا ولديّ بالإسلام خيرا أما أنا فإنما الملكة من تعرف كيف تموت.. .ويلاحظ أنها قالت كيف تموت، ولم تقل كيف تنتصر، وهكذا توجهت بغير إيمان بحربها فخاضت آخر معركة لها في منطقة بئر العاتر جنوب ولاية تبسة، سنة 82 هـ ، وهزم جيشها وقتلت في المعركة. وما زالت حتي الآن البئر التي حفرتها عندما حصرها العرب ومنعوا عن جيشها الماء، ما زالت قائمة تدر الماء، ويسميها الناس بهذه المنطقة: (بئر الكاهنة).منقوووول الكاتب من اصل بربري يرد على كاتبة فرنسية ادعت أن الكاهنة يهوديةو سمى الفاتحون بئر الكاهنة هذا ببئر العاتر بعد انتصارهم على الكاهنة ، و هو لا يزال كذلك لليوم ..نستنتج من قصة الكاهنة ما يلي:1 ـ إن الكاهنة حاربت العرب لأنها كانت تجهل عنهم أي شيء، وعندما احتكت بهم من خلال حوارها مع الأسري العرب الذين وقعوا بين يديها في معركة مسكيانة، لم تكتشف فيهم فحسب عدالة الرسالة التي حملوها، وإنما اكتشفت في لغتهم وعاداتهم تشابها كبيرا بل وتطابقا مع لغتها وعادات قومها، فاهتز في نفسها الإصرار علي دحر العرب. فقررت أن تفي بعهدها فتقاتل حتي الموت، لكنها حررت ولديها وكل من يريد التخلي عن الحرب.2 ـ تدل قصتها مع خالد بن يزيد العبسي، ومع ولديها علي ما أوردناه في الفقرة السابقة، لأنه ليس من المعقول أن يقوم قائد عسكري مثل الكاهنة بتسليم فلذات كبده إلي عدوه يربيهم علي دينه وعلي لغته وثقافته، ما لم يقع زلزال في نفسه. لدرجة أن المؤرخين العرب فسروه علي أنه كهانة. أما عن تخريج بعض المؤرخين الغربيين ـ الذي تبنته جيزيل حليمي ـ بأنها وقعت في غرام خالد فأمر غير منطقي، لأن فارق السن كبير. فخالد كان شابا، والكاهنة كان عمرها 127 سنة مثلما يذكر المؤرخون.3 ـ لقد أورد المؤرخون قصة احتاروا في أمرها، فعندما هزمت جيش حسان وطاردته حتي طرابلس، دخلت مدينة القيروان، وتجولت في شوارعها ثم غادرتها دون أن تتعرض لا للمدينة ولا لأهلها بسوء، وهو أمر غريب ومحير. هل بدأت تدرك مدي قربها وقرب قومها من هؤلاء العرب؟ هل بدأت تقتنع بعدالة الرسالة التي حملوها معهم، وبخاصة وهي المرأة المحنكة مثلما أورد ابن خلدون: عاشت 127 سنة، وملكت 35 سنة ، فأتاحت لها هذه التجربة الواسعة اكتشاف أصول قومها في العرب، فحررت ولديها من مهمة الاستمرار في محاربة العرب، بل وحثتهما علي اعتناق الإسلام، والتآخي مع العرب. يتبين مما سبق أن قصتي كسيلة والكاهنة قد حرفتا من طرف المؤرخين الفرنسيين، المنظرين للاستعمار، وفلاسفة فرْنسة الجزائر، والآباء البيض مبشري الاستعمار ورواده، وتلاميذهم الجزائريين من أتباع النزعة البربرية. إن موقف الكاهنة هذا يؤكد انتماء البربر والعرب إلي أرومة واحدة. فقبل دخول الفرنسيين الجزائر سنة 1830 م، لم يكن في المغرب بربري واحد يقول بفصل العرب عن البربر، وباستبدال العربية بالبربرية. هذه كلها حقائق تفند أكاذيب جيزيل حليمي التي تغلبت يهوديتها علي تقدميتها، التي تزعم أن لليهود الحق في المغرب العربي كما أشار لذلك الدكتور محمد الوادي، وهي نظرية صهيونية، فهي تزعم أن الكاهنة يهودية وهي وثنية بشهادة الرواة والمؤرخين العرب. ونحن لا ننكر أبدا أن الفتح الإسلامي وجد مغاربة يدينون باليهودية والمسيحية فعاملهم معاملة أهل الكتاب، لكن الكاهنة لم تكن يهودية. (1) ابن عذاري (أبو العباس): البيان المغرب في أخبار المغرب صفحة 36 ـ بيروت 1950 (2) المالكي (أبو بكر): رياض النفوس صفحة 34 ـ القاهرة 1951. (3) ابن خلدون: كتاب العبر وديوان المبتدأ والخبر في أيام العرب والبربر ... ج 7 صفحة 18 ـ بيروت 1968.و من المعلوم ان اول الفاتحين للجزائر هو الصحابي الجليل عقبة بن نافع و الذي يوجد ضريحة بمدينة ليس بعيد ة بكثير من المدينة التي أسكنها ..عقبة بن نافع بن عبد القيس الأموي الفهري هو من كبار القادة العرب والفاتحين في صدر الإسلام. ولد في حياة الرسول محمد سنة 1 ق. هـ، ولا صحبة له، شهد مع عمرو بن العاص فتح مصر، ثم شارك معه في المعارك التي دارت في أفريقيا (تونس حاليا)، فولاه عمرو برقة بعد فتحها، فقاد منها حركة الفتح باتجاه الغرب، فظهرت مقدرته الحربية الفائقة وحنكته وشجاعته، وعلا شأنه.وفي خلافة معاوية بن أبي سفيان ولاه أفريقية، وبعث إليه عشرة آلاف فارس، فأوغل بهم في بلاد المغرب حتى أتى وادياً فأعجب بموقعه، وبنى به مدينته المشهورة وسماها القيروان أي محط الجند، ذلك أنها تعتبر قاعدة الجيش الإسلامي المتقدمة والواغلة في المغرب العربي. كما بنى بها جامعاً لا يزال حتى الآن يعرف باسم جامع عقبة، وفي سنة 55 هـ عزله معاوية من ولاية أفريقية، فعاد للمشرق.بعد وفاة معاوية وفي خلافة ابنه يزيد أعاد عقبة مرة ثانية للولاية سنة 62 هـ، فولاه المغرب، فقصد عقبة القيروان، وخرج منها بجيش كثيف فتح حصوناً ومدناً حتى وصل ساحل المحيط الأطلنطي، وتمكن من طرد البيزنطيين من مناطق واسعة من ساحل أفريقيا الشمالي.توفي عقبة في إحدى حروبه سنة 63 هـ في مكان يعرف حتى الآن باسم سيدي عقبة. بالجزائر ومن أحفاد عقبة المشهورين يوسف بن عبد الرحمن بن حبيب بن أبي عبيدة بن عقبة بن نافع الفهري القرشي أحد القادة الدهاة وعبد الرحمن بن حبيب بن أبي عبيدة مرة بن عقبة بن نافع الفهري أمه بربرية أمير من الشجعان الدهاة.</div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-149691310513866372009-05-11T05:16:00.000-07:002009-05-11T05:19:21.606-07:00دولة بني زيان<div align="center">دولة بني زيان و حضارتها 633-962 هـ / 1235-1554 مالتعريف ببني زيانينتمي بنو زيان الى بني عبد الواد أحد فروع قبيلة زناتة العظيمة وكان بنو عبد الواد يعيشون على الرعي و القنص في موطنهم الممتد من جبال سعيدة الى وادي ملوية .و اشتهر رجالهم بالفروسية و النجدة و شيوخهم بالحكمة و الدهاء , وفي عهد الموحدين استقروا بنواحي تلمسان , وقاوموا دعوتهم في البداية فلما أدركوا قوة الموحدين و عظمتهم دخلوا في خدمتهم لعلمهم بأن المقاومة لا تجدي نفعا.تأسيس الدولة الزيانية ( العبد الوادية 633 هـ /1235 م) لما دخل بنو زيان في خدمة الدولة الموحدية , خدموا باخلاص , و ساعدوها في حروبها فأبلوا بلاء حسنا كما شاركوا في إقامة عظمتها و مجدها . واعترفت بفضلهم عليها فأقطعتهم جهات تلمسان و أمرتهم عليها وكان ذلك في عهد شيخهم ( جابر بن يوسف) وكان الإعتراف بجابر بن يوسف أميرا على تلمسان و أحوازها سنة 627 هـ - 1230م نواة لقيام الدولة الزيانية و حين آلت زعامة القبيلة الى البطل العظيم ( ايْغِمْرَ اسِنْ) بن زيان و رأى تدهور أحوال الموحدين وانفصال بني حفص عنهم اغتنم الفرصة لتحقيق حلم أسرته القديم في تأسيس ملك لهم فأعلن استفلاله بإمارته سنة 633 هـ-1235 م فكان لذلك مؤسس هذه الدولة العظيمة التي عاشت أكثر من ثلاثة قرون بين زوابع الفتن و أهوال الحروب.العوامل المساعدة على قيام الدولة الزيانية:من العوامل المساعدة على قيام الدولة الزيانية نذكر منها ما يأتي:1-ضعف الموحدين بعد الهزيمة الكبرى التي منيوا بها في حصن العقاب بالأندلس أمام الإسبان و حلفائهم سنة 1212 م مما أدى الى عجزهم عن قمع الحركات الإنفصالية .2-قوة قبيلة بني عبد الواد و تماسكها بفضل دهاء زعمائها ومرونتهم , الأمر الذي جعلهم يكسبون ولاء القبائل الأخرى بالإضافة إلى تهيئة ولاتهم للانفصال منذ وقت طويل بتنظيمها و إصلاح شؤونها , و حجب السلطة الموحدية عن أهلها حتى لم يبق لها قبيل الانفصال إلا الخطبة .3- كان انفصال الحفصيين بتونس عن الموحدين مشجعا و دافعا لايْغَمْراسِن للإقتداء بهم في سبيل كسب المجد لأسرته , كما علمته الأحداث بأن بني مرين في طريق الانفصال و فتعجل الأمر قبل أن يقتسم الحفصيون و المرينيون بلاد المغرب العربي4- مناعة تلمسان عاصمة الإمارة و هي من العوامل الهامة في قيام الدولة الزيانيةحدود الدولة الزيانية:لم تكن حدود الدول الثلاث التي قامت على أنقاض الدولة الموحدية قارة بسبب ما كان بينهما من حروب مستمرة على زعامة المغرب , وبسط النفوذ على كامل التراب الموحدي . فكل واحدة منهن ترى بأنها أحق بخلافة الموحدين , و نتيجة لذلك كان النفوذ الحفصي يمتد أحيانا إلى المغرب الأقصى كما كان النفوذ المريني يمتد إلى تونس أحيانا أخرى , و كانت الدولة الزيانية بينهما تتمدد و تتقلص حسب الظروف , ولكنها في الغالب كانت تتمدد من الجرجرة شرقا إلى وادي ملوية غربا نظام حكمها و عاصمتها:كان حكم بني زيان ملكيا وراثيا مطلقا, ويلقب ملكها بأمير المؤمنين ، وغالبا ما يتولى العرشبعهد من سابقه , يجمع كل السلطات في يده وكانت منزلة الحاجب أقرب المنازل إليه, و تأتي بعدها منزلة الوزراء والقضاة وصاحب الشرطة و المحتسب فقادة الحاميات و شيوخ القبائل .واتخذ الزيانيون من تلمسان عاصمة لهم .سياسة بني زيان مع المملكتين الحفصية والمرينية :كانت العلاقة بين الجارات الثلاث علاقة حرب وعداء في اغلب الأوقات, وكانت العداوة بين بني زيان و بين بني مرين أشد استحكاما .لجأت المملكة الزيانية إلى انتهاج سياسة المحافظة على توازن القوىبين الجارتين حتى لا تطغى واحدة على الأخريين ، فكانت تميل إلى جارتها الشرقية أحيانا و أحيانا أخرى إلى جارتها الغربية.مع مسلمي الأندلس:كانت علاقة بني زيان مع مسلمي الأندلس علاقة أخوية متينو شعرو بما يتهدد إخوانهم في الأندلس من أخطار . فكان الزيانيون يمدون المضطهدين في الأندلس سنويا بالمساعدات المالية و العسكرية , ويستقبلون الذين يلجأون إليهم وييسرون لهم سبل العيش و الحياة الكريمة.وهذا ما أدى إلى تزايد حقد الإسبان و البرتغال على المغرب الإسلامي ويتحول إلى حملات عنيفة على كل سواحله .</div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-67535041130771875552009-05-11T04:27:00.000-07:002009-05-11T04:43:24.984-07:00الكاهنة والفتح الاسلامي<div align="center"><strong><span style="font-size:180%;color:#33ccff;">ماسينيسا</span></strong><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:GM_Massinissa.png"></a><br /><strong><span style="font-size:130%;">الملك ماسينيسا موحد نوميديا<br />يعد ماسينيسا من اعظم الملوك في تاريخ </span></strong><a title="امازيغ" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%BA"><strong><span style="font-size:130%;">الأمازيغ</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الذين عملوا على توحيد </span></strong><a title="الممالك الأمازيغية (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D8%A7%D9%84%D9%83_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%BA%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">الممالك الأمازيغية</span></strong></a><br /><strong><span style="font-size:130%;">محتويات<br /></span></strong><strong><span style="font-size:130%;"><br /></span></strong><a name="1-_.D9.85.D9.86_.D9.87.D9.88_.D9.85.D8.A"></a><strong><span style="font-size:130%;">من هو ماسينيسا؟<br />يعتبر ماسينيسا Masinissa المازيليمن أهم ملوك دولة </span></strong><a title="نوميديا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7"><strong><span style="font-size:130%;">نوميديا</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الأمازيغية، ولد في سنة202 قبل الميلاد، وهو ابن گايا بن زيلالسان بن </span></strong><a title="أيليماس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A3%D9%8A%D9%84%D9%8A%D9%85%D8%A7%D8%B3&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">أيليماس</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;">. وهو من مواليد </span></strong><a title="قسنطينة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%86%D8%A9"><strong><span style="font-size:130%;">قسنطينة</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الجزائرية التي حولها إلى </span></strong><a title="سيرتا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%AA%D8%A7"><strong><span style="font-size:130%;">سيرتا</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> فاتخذها عاصمة لحكمه في منطقة مسيلة. وقد كرس حياته الطويلة لخدمة الأمازيغيين الذين زرع فيهم حب الوفاء والعمل والإخلاص. واستغل ظروف </span></strong><a title="الحرب البونيقية (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%82%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">الحرب البونيقية</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> (264-146قبل الميلاد) التي كانت تدور بين الرومان </span></strong><a title="القرطاجنيين (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D8%AC%D9%86%D9%8A%D9%8A%D9%86&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">والقرطاجنيين</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> ليسهر على توحيد الأمازيغيين في صف واحد وفي مملكة واحدة وتحت سلطة سياسية وإدارية واحدة.. وقد تولى ماسينيسا حكم نوميديا بعد أن انتصر على الملك </span></strong><a title="صيفاقس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%8A%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%B3"><strong><span style="font-size:130%;">صيفاقس</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الماسايسولي حليف </span></strong><a title="قرطاجة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D8%AC%D8%A9"><strong><span style="font-size:130%;">قرطاجة،</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> وقام بأسره حتى يحصل على دعائم ملكه. ومن المعروف أن ماسينيسا كان يمتلك مؤهلات حربية قوية وخبرة كبيرة في تسيير الحروب والتخطيط لها.<br />وتوفي ماسينيسا حوالي 148 قبل الميلاد عن سن تجاوزت التسعين من عمره بعد أن بقي في عرشه مدة طويلة ما يقرب من ستين سنة من حوالي 205 إلى 148ق.م. ويوجد قبره إلى حد الآن في مدينة </span></strong><a title="الخروب" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%A8"><strong><span style="font-size:130%;">الخروب</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> في ضواحي </span></strong><a title="قسنطينة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%86%D8%A9"><strong><span style="font-size:130%;">قسنطينة</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> التي كانت تسمى </span></strong><a title="سيرتا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%AA%D8%A7"><strong><span style="font-size:130%;">سيرتا</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> قديما।</span></strong></div><strong><span style="font-size:130%;"><div align="center"><br /></span></strong><a name="2-_.D8.AA.D8.B7.D9.88.D8.B1_.D9.85.D9.82"></a><strong><span style="font-size:130%;color:#ffccff;">تطور مقاومة ماسينيسا</span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">شكل الملك ماسينيسا جيشا أمازيغيا قويا بعد أن وحد كل قبائل شمال أفريقيا الموجودة في القسم الأوسط ضمن مملكة أمازيغية موحدة وهي مملكة نوميديا على سياسة ماسينيسا أنها تعتمد في جوهرها على الحنكة والتجربة والذكاء والخبرة في التعامل الدبلوماسي مع الدول القوية كما يظهر ذلك واضحا في مهادنتها للرومان، ولاسيما في مواجهتها للقرطاجيين الذين كانوا يعاملون البربر معاملة سيئة।وكان ماسينيسا يعترف بأحقية الأمازيغيين في استرجاع أملاكهم من القرطاجيين التي استلبوها من أجدادهم حسب ما أورده المؤرخ </span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;"></span></strong> </div><div align="center"><a title="تيت ليف (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D9%8A%D8%AA_%D9%84%D9%8A%D9%81&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">تيت ليف</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;">:" إن القرطاجيين أجانب في بلادنا، فقد استولوا غصبا على أملاك أجدادنا، ولذلك يجب أن نسترد منهم بجميع الوسائل ماانتزعوه منا بالقوة"</span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">وهذا ما دفع ماسينيسا ليتحالف مع الرومان كي يساندوه في معاركه الطاحنة مع جيرانه القرطاجنيين، فأسفرت تلك الحروب على هزيمة قرطاجنية شنيعة.<br />وإليكم الشروط التي فرضتها روما على قرطاجنة المنهزمة</span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">"1- تعترف قرطاجنة بسيادة روما المطلقة حتى على إسبانيا؛<br />2-تسلم لها الأسطول والفيلة وتؤدي لها- فوق ذلك - غرامة حربية كذلك؛<br />3- تقيم ماسينيسا ملكا على نوميديا وتدفع له غرامة حربية كذلك؛<br />4- تأخذ قرطاجنة على نفسها ألا تعلن حربا، بعد، إلا بمشورة روما.".(२</span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">وهكذا، أصبحت قرطاجنة منهوكة ومستلبة الإرادة وضعيفة اقتصاديا وسياسيا تحت رحمة الملك ماسينيسا الذي كان حليفا للرومان في شمال أفريقيا. وكلما تلقى ماسينيسا الأوامر من حكومة روما إلا واستعد لمجابهة قرطاجنة، وقد كان من الأسباب غير المباشرة في القضاء على أقوى جنرال حربي في شمال أفريقيا القديمة ألا وهو القائد "</span></strong><a title="حنبعل" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%86%D8%A8%D8%B9%D9%84"><strong><span style="font-size:130%;">حنبعل</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;">". وإذا كان صيفاقس حليف القرطاجيين بشكل كبير، فإن ماسينيسا كان عدوهم اللدود، وذلك بمساندة الرومان و الحاكم باگا Baga ملك موريطانيا.<br />وكما قلنا سابقا لقد استطاعأوگليد (الملك) ماسينيسا في فترة الحروب البونيقية التي كانت تدور رحاها بين الرومان والقرطاجنيين أن يوحد القبائل الأمازيغية تحت راية واحدة هي رايةسلطنة نوميديا، وعملة برونزية نحاسية واحدة، وكتابة قومية تسمى بكتابة تيفيناغ.<br />ولكن السؤال الذي يطرح نفسه، من استفاد من هذه المناوشات والمعارك الطاحنة بين جيوش ماسينيسا وقوات قرطاجنة: هل هو ماسينيسا الذي يريد أن يحافظ على وحدة الشعب الأمازيغي بمهادنة الحكومة الرومانية والاستفادة من تشجيعاتها، أم حكومة روما التي استعملت ماسينيسا أداة لمجابهة قرطاجة وإضعافها قبل أي تدخل روماني قوي؟! وفي هذا يقول </span></strong><a title="عبد الله العروي" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%8A"><strong><span style="font-size:130%;">عبد الله العروي</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;">:" قد يتنازع المؤرخون إلى ما لانهاية حول السؤال التالي: هل استغلت روما ماسينيسا للقضاء على قرطاج أم بالعكس استخدم ماسينيسا روما لبناء دولة نوميدية قوية بقصد توحيد شمال أفريقيا بعد استيعاب الحضارة البونيقية؟ (انظر فرانسوا دوكريه ومحمد فنطر. أفريقيا الشمالية في القديم، 1981م)، لكن الأمر المحقق هو أن كل المبادرات كانت بيد مشيخة روما، بعد انتهاء الحرب البونيقية الثالثة سنة202ق.م. كان الرومان يستطيعون في أي وقت توقيف أي حركة يشمون فيها خطرا على مصلحتهم".(3)<br />ويذهب </span></strong><a title="محمد شفيق" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B4%D9%81%D9%8A%D9%82"><strong><span style="font-size:130%;">محمد شفيق</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> إلى أن روما كانت تخطط للسيطرة على شمال أفريقيا من خلال ضرب الأمازيغيين بالأمازيغيين، وتسليطهم على الفينيقيين الموجودين بقرطاجنة لكي يفسح للحكومة الإيطالية المجال من أجل الانقضاض على كل الممالك الأمازيغية:" فبينما كانت كل مملكة من هذه الممالك الثلاث تحاول جمع الشمل في المنطقة الخاضعة لنفوذها، كانت الحروب تتوالى بين روما وقرطاجة، فنتج من ذلك أن كلا الطرفين المتحاربين صار يغري الأمازيغيين بالتحالف معه، ويستغل التنافس الذي يطبع علاقات الملوك بعضهم ببعض. وفي أثناء الحرب البونيقية الثانية استطاعت روما، بفضل معرفتها لمعطيات المجال السياسي الإفريقي، أن تكسب صداقة أشد الملوك حنقا على قرطاجة، وهو ماسينيسا، وأن تتحالف معهم، فكانت تلك المحاولة هي الثلمة الأولى التي تسربت منها الهيمنة السياسية الرومانية، شيئا فشيئا إلى مراكز الحكم في أقطار المغرب كلها؛ ذلك أن روما اتخذت جميع أساليب الترغيب والترهيب منهجية لها لإغراء الملوك الأمازيغيين بعضهم ببعض، في كل من امتنع أن يكون عميلا لها، واستمرت على تلك الخطة ما يقرب من قرنين، موسعة نطاق سيطرتها في اتجاه الغرب إلى أن قضت على الممالك كلها؛ ولم تبق بصورة شكلية، إلا على عرش موريطانيا. فأجلست عليه الأمير الأمازيغي الشاب يوبا بن يوبا الذي كانت قد أسرته، وهو صبي بعد التخلص من أبيه. فظل يوبا لها عميلا إلى أن توفي. فسار ابنه </span></strong><a title="بطليموس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B7%D9%84%D9%8A%D9%85%D9%88%D8%B3"><strong><span style="font-size:130%;">بطليموس</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> على نهجه، إلى أن استدرجه ابن خالته، الإمبراطور الروماني" كاليگولا"Caligula إلى حضور احتفالات رسمية بمدينة" ليون" الغالية، حيث أمر باغتياله، سنة 40 م. وبموته انقرضت <span style="color:#ffccff;">الممالك الأمازيغية القديمة</span></span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">ولم تضعف مملكة ماسينيسا العظيمة إلا بوفاته في سيرتا بعد أمد طويل في الحكم، لتجعل روما سلطة نوميديا بين أبناء ماسينيسا، وۥتدخل نوميديا بعد ذلك في دوامة الحروب الأهلية استعدادا للسيطرة كليا على تامازغا.<br /></span></strong><strong><span style="font-size:130%;"><span style="color:#ffccff;">مظاهر الحضارة الأمازيغية في عهد ماسينيسا<br /></span>من أهم منجزات ماسينيسا أنه وحد القبائل والممالك الأمازيغية تحت شعار: " إفريقيا للأفارقة"، خاصة القبائل التي كانت تسكن بين منطقتي طرابلس الليبية شرقا ونهر ملوية غربا. وبذلك أسس ما يسمى بمملكة نوميديا الكبيرة المستقلة عن الحكم القرطاجني وأصبح ملكا لها يحمل لقب" أگليد"(الملك باللغة الأمازيغية). وكانت تطلق كلمةنوميديا في تلك الفترةعلىالقسم الأوسط من أفريقيا الشمالية، وتنقسم بدورها إلى قسمين: نوميديا الشرقية أو "ماسولة"، ونوميديا الغربية أو "مازيسولة"، يفصل بينهما نهر الشليف الحالي الموجود بالجزائر. أما موريطانيا فكانت تطلق في تلك الفترة على القسم الغربي من شمال أفريقيا والممتد من نهر ملوية الحالي حتى المحيط الأطلسي غربا. وقد اتخذ اسمه من اسم القبائل المورية الأمازيغية التي كانت تعيش هناك، بينما يوجد في شرق مملكة نوميديا أفريكا التي كانت تجمع بين ليبيا وتونس على حد سواء.<br />ومن أسباب توحيد مملكة نوميديا أن ماسينيسا كان يعتمد على أسس السياسية التقليدية كالاعتماد على المصاهرات والتعاقد مع زعماء القبائل واستغلال الشعور الوطنيالمبني على الهوية الأمازيغية وإيقاظ المشاعر الدينية في خدمة الشعور الوطني والاعتماد على الحروب عند الضرورة القصوى.(5)كما أن "الأداة الأساسية لتحقيق هذا المشروع السياسي (توحيد الدولة) هو الجيش، الذي أحكم تنظيمه ليشتهر ببسالته وإمكانياته الحربية. والملاحظ أن الأمازيغ النواميد تحلوا بالانضباط والتمسك بالملكية، بحيث سادت في أوطانهم عبادة الملك- الإله وانتقل الحكم وراثيا في بيت ماسينيسا".(6)<br />ومن جهة أخرى، أرسى ماسينيسا مملكة أمازيغية عاصمتها سيرتا (قسنطينة) بناها في منطقة مسيجة بالجبال المنيعة وهي جبال الأوراس العتيدة. وقد جعل للمدينة أسوارا وحصونا، وقسم المدينة إلى أحياء سكنية وتجارية ومرافق عمومية وإدارية ودينية. وقد تأثر ماسينيسا في بناء مدينتهبالحضارة القرطاجنية والحضارة اليونانية.<br />وعمل ماسينيسا أيضا على وضع أبجدية أمازيغية ليبية محلية تسمى بكتابة تيفيناغ متأثرا في ذلك باللغة الفينيقية الكنعانية والحروف البونيقية القرطاجنية. ومن أسباب إقبال الأمازيغيين على اللغة الفينيقية الكنعانية التقارب العرقي والوجداني واللغوي بين اللغتين: تيفيناغ واللغة الفينيقية الكنعانية (لغة الشام). وفي هذا يقول عبد الرحمن الجيلالي في كتابه:" تاريخ الجزائر العام":" لقد أقبل البربر على اللغة الكنعانية الفينيقية، عندما وجدوا ما فيها من القرب من لغتهم وبسبب التواصل العرقي بينهم وبين الفينيقيين</span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">ومن الناحية الاجتماعية، لقد حفز ماسينيسا الأمازيغيين البدو والرعاة على الاستقرار في المدن و الضواحي والقرىلخلق اقتصاد زراعييعتمد على الحبوب والفواكة والثمار؛ مما جعل القطاع الزراعي يعرف فائضا في الإنتاج بسبب التأثر بتقنيات الزراعة المستوردة من اليونان وإيطاليا. ومن ثم، يلتجئ ماسينيسا إلى تصدير ذلك الفائض لتعويض النقص الذي يعاني منه على مستوى الواردات. ومن هنا نقول بأن ماسينيسا هو الذي حضّر شعبه وأخرجه من البداوة إلى المدنية والاستقرار الاجتماعي، وفي هذا يقول بوليب:" هذا أعظم وأعجب ما قام به مسينيسا، كانت نوميديا قبله لافائدة ترجى منها، وكانت تعتبر بحكم طبيعتها قاحلة لاتنتج شيئا، فهو الأول الوحيد الذي أبان بالكاشف أن بإمكانها أن تدر جميع الخيرات مثل أية مقاطعة أخرى، لأنه أحيى أراضي شاسعة فأخصبت إخصابا".(8)<br />ولتحريك العملية الاقتصادية والتجارية داخل مملكة نوميديا، فرض ماسينيسا الجبايات والضرائب على السكان، وفتح مملكته للتجار اليونانيين، و سك عملة نقدية نحاسية وبرونزية تحيل على الرغبة في الاستقلال والتعبير عن قوة مملكة نوميديا سياسيا واقتصاديا. ويشير وجه العملةإلى رأس ماسينيسا وفوقه تاج الملك والسيادة وخلفه صولجان الحكم، وأمام وجهه تتدلى سنبلة قمح. وتحيل هذه العلامات السيميائية على السلطة السياسية والسلطة الاقتصادية، وتعبر عن عظمة مملكة نوميديا السياسية وتقدمها الاقتصادي. كما يظهر لنا من خلال قراءتنا لمكونات العملة مدى تأثر ماسينيسا بالحضارة الإغريقية المقدونية.<br />ومن جهة أخرى، يحمل ظهر العملة النقدية ثلاثعلامات أيقونية بصرية: حصان أمازيغي رشيق، وصولجان الحكم، وكتابة تيفيناغ. وتحيل هذه الدوال الرمزية على قوة الملك السياسي، وشجاعة الإنسان الأمازيغي الفارس وشهامته في الحروب والمعارك ضد المحتل، بينما تشير الكتابة إلى الخاصية الحضارية التي تتميز بها مملكة نوميديا القوية التي تتجلى في اعتمادها على كتابة تيفيناغ في تسيير دواليب الدولة وتدبير مرافقها السياسية والتربوية والعسكرية والاقتصادية. كما يتبين لنا أن الملك ماسينيسا كان يحمل الصولجان ويضع على رأسه العرش ويحيط رأسهبحبات القمح على غرار التاج اليوناني الهليني.<br />وفيما يتعلق بالمجال العسكري، فقد كان ماسينيسا قائدا حربيا محنكا ورجلا عسكريا مدربا على أحدث الطرق الحربية المنظمة وخاصة الطريقتين: الرومانية و اليونانية.وهذا ما دفعه ليعد جيشا أمازيغيا موحدا عتيدا يجمع بين المشاة والفرسان، كما كان يملك أسطولا تجاريا قويا يساهم في إثراء المبادلات التجارية بين الشعوب الأخرى، وكان يتوفر أيضا على أسطول بحري عتيد للدفاع عن حدود نوميديا.<br />وعلى المستوى الخارجي، ربط ماسينيسا علاقات ودية مع روما عدوة قرطاجنة، ومع اليونان التي كان يجلب منها العلماء والخبراء والفنانون والأدباء.<br />هذا، وقد انتشرت في عهد ماسينيسا" الثقافة البونية بين الأمازيغيين أكثر من ذي قبل، مع معاداته لقرطاجة، وقدم العاصمة" قيرطا/ سيرتا" عدد من الأدباء والفنانين اليونان، وجعلوا منها مدينة راقية في حياتها المادية والفكرية. كان الملك نفسه معجبا بالحضارة اليونانية، وكان يعمل بتقاليد الملوك اليونانيين، فأكل في الآنية الفضية والذهبية، واتخذ جوقة من الموسيقيين الإغريق. ولاشك أن التجار اليونانيين كانوا يروجون بضاعتهم بفضل ولوعه بكل ماهو يوناني.".9<br />وعلى العموم، فلقد حقق ماسينيسا إنجازات سياسية واقتصادية وثقافية وحضارية كبيرة لصالح الأمازيغيين وصالح تامازغا. و كان ماسينيسا ملكا ذكيا ودبلوماسيا محنكا في تعامله مع الشعوب القوية كالرومان واليونان. واستطاع بدهائه أن يؤسس مملكة نوميديا، وأن يوسع أطرافها على حساب قرطاجنة، وأن يدافع عن هوية الأمازيغيين ولغتهم وكتابتهم " </span></strong><a title="تيفيناغ" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%8A%D9%81%D9%8A%D9%86%D8%A7%D8%BA"><strong><span style="font-size:130%;">تيفيناغ</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;">" التي هي رمز حضارتهم وأس كينونتهم الوجدودية وعنوان ذاكرتهم التاريخية.<br /><span style="color:#ffccff;">خاتمة</span></span></strong></div><div align="center"><strong><span style="font-size:130%;">وفي الأخير، لم يتحقق لماسينيسا ماكان يحلم به كثيرا، أي أن يوسع مملكته على حساب قرطاجنة وموريطانيا. ولقد توفي هذا البطل الشهم قبل أن تنهار قرطاجنة التي كان ينتظر الفرصة السانحة للانقضاض عليها وضمها إلى مملكته الواسعة الأطراف. فلما أحس الرومان بما كان يطمح إليه ماسينيسا ألا وهو توسيع مملكة نوميديا على حساب جيرانه الأعداء،وتقوية نفوذ سلطته شرقا وغربا، سارعت الحكومة الإيطالية إلى تقسيم عرش ماسينيسا بين أولاده الثلاث، وهم: </span></strong><a title="ماسيبسا (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">ماسيبسا</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الذي تولى السلطة الإدارية، و </span></strong><a title="مستعنبعل (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%86%D8%A8%D8%B9%D9%84&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">مستعنبعل</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الذي تكلف بالشؤون القضائية، و </span></strong><a title="غولوسن (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%BA%D9%88%D9%84%D9%88%D8%B3%D9%86&action=edit&redlink=1"><strong><span style="font-size:130%;">غولوسن</span></strong></a><strong><span style="font-size:130%;"> الذي كان يهتم بالشؤون العسكرية.<br />وقد تم توزيع السلطات بين أبناء ماسينيسا الثلاثة بحضور الحكومة الرومانية في شخص قائد جيوشها الجرارة سيبيون الإيميلي الذي حاصر قرطاجة، وجاء ليعلن تبعية مملكة نوميديا للعاصمة روما<br /></span></strong> </div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-63521201518236501042009-04-24T16:38:00.000-07:002009-04-24T17:08:49.748-07:00<div align="center"><span style="font-size:180%;"><span style="color:#cc33cc;"><strong><em>نوميــــــــــــــــــــــــديا</em></strong><br /></span></span><a title="خارطة نوميديا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Numidia.jpg"></a><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Numidia.jpg"></a><br /><strong>خارطة نوميديا</strong><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifhiJoCicVizoxufl5YPENNed_onMwyU9mPln30hZhkUTxsoiugOiMm-ABjS9FryCqz_piU2yszzTe7HJhtEV3cK1xFPeiJTW6sCgOy1NYAtD2yg7-aWrw6Qz-_oVRj0w9nBJpd_BxrkQV/s1600-h/777px-Numidia%5B1%5D.jpg"><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5328408154382980258" style="FLOAT: left; MARGIN: 0px 10px 10px 0px; WIDTH: 200px; CURSOR: hand; HEIGHT: 154px" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifhiJoCicVizoxufl5YPENNed_onMwyU9mPln30hZhkUTxsoiugOiMm-ABjS9FryCqz_piU2yszzTe7HJhtEV3cK1xFPeiJTW6sCgOy1NYAtD2yg7-aWrw6Qz-_oVRj0w9nBJpd_BxrkQV/s200/777px-Numidia%5B1%5D.jpg" border="0" /></a></div><div><br /><br /><br /><br /><br /><div align="center"><strong>نوميديا هي مملكة </strong><a title="أمازيغ" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%BA"><strong>أمازيغية</strong></a><strong> قديمة عاصمتها </strong><a title="سيرتا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%AA%D8%A7"><strong>سيرتا</strong></a><strong> (حاليا تسمى </strong><a title="قسنطينة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%86%D8%A9"><strong>قسنطينة</strong></a><strong>) قامت في </strong><a title="غرب" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%B1%D8%A8"><strong>غرب</strong></a><strong> </strong><a title="شمال أفريقيا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A3%D9%81%D8%B1%D9%8A%D9%82%D9%8A%D8%A7"><strong>شمال أفريقيا</strong></a><strong> ممتدة من غرب </strong><a title="تونس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%86%D8%B3"><strong>تونس</strong></a><strong> حاليا لتشمل </strong><a title="الجزائر" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%B1"><strong>الجزائر</strong></a><strong> الحالية وجزء من </strong><a title="المغرب" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8"><strong>المغرب</strong></a><strong> الحالي, وكانت تسكنها مجموعتين كبيرتين، إحداهما تسمى: </strong><a title="مازيلي" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D9%84%D9%8A"><strong>المازيليون</strong></a><strong>, في الجهة الغربية من مملكة نوميديا, وهم قبيلة تميزت بمحالفة </strong><a title="رومان" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86"><strong>الرومان</strong></a><strong> والتعاون في ما بينهم ضد </strong><a title="قرطاج" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D8%AC"><strong>قرطاج</strong></a><strong>, اما </strong><a title="قبيلة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A8%D9%8A%D9%84%D8%A9"><strong>القبيلة</strong></a><strong> الأخرى فكانت تسمى </strong><a title="مسايسولي" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D9%8A%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%8A"><strong>بالمسايسوليون</strong></a><strong> وهم على عكس المازيليين كانوا معادين </strong><a title="روما" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7"><strong>لروما</strong></a><strong> متحالفين مع قرطاج وكان موطنهم يمتد في المناطق الممتدة بين </strong><a title="سطيف" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%B7%D9%8A%D9%81"><strong>سطيف</strong></a><strong> </strong><a title="الجزائر العاصمة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D9%85%D8%A9"><strong>والجزائر العاصمة</strong></a><strong> </strong><a title="وهران" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86"><strong>ووهران</strong></a><strong> الحالية. وكان لكل قبيلة منهما ملك يحكمها إذ حكم </strong><a title="ماسينيسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A7"><strong>ماسينيسا</strong></a><strong> / ماسينيزا على القبيلة المزيلية في حين حكم </strong><a title="سيفاكس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D9%81%D8%A7%D9%83%D8%B3"><strong>سيفاكس</strong></a><strong> على المسايسوليين.<br /></strong><a title="الأقاليم الرومانية" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Roman_Empire_Map.png"></a><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Roman_Empire_Map.png"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5328408852236697778" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 180px; CURSOR: hand; HEIGHT: 123px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaNfktTswMoSZQIJSRyeZGFh8PXNojE95fA-4YMB3FpgqS_hMYgi4dbGHWP5wftdh8d775xENsp15ANjVZqjMWmUrmD833EHuK5dfb-EeQYGEGt2T3_L5kqvc9mORimhqSYCpKXEIH14lq/s200/2.png" border="0" /><br /><br /><a name=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.8A.D8.AE_.D8.AA.D8"></a><strong><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;">تاريخ تأسيس نوميديا</span><br />لا يعرف تاريخ تأسيس مملكة نوميديا على وجه التحديد, فبعض المصادر القديمة سواء المصرية الفرعونية أو اللاتينية اشارت إلى وجود ملوك امازيغ في شمال أفريقيا, بحيث تروي بعض الروايات الأسطورية أو التأريخية ان </strong><a title="الأميرة الفنيقية أليسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D9%8A%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%86%D9%8A%D9%82%D9%8A%D8%A9_%D8%A3%D9%84%D9%8A%D8%B3%D8%A7"><strong>الأميرة الفنيقية أليسا</strong></a><strong> المعروفة </strong><a title="ديدو" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%8A%D8%AF%D9%88"><strong>بديدو</strong></a><strong> ابتسمت باغراء لأرضاء الملك الأمازيغي النوميدي </strong><a title="يارباس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B3"><strong>يارباس</strong></a><strong> ليسمح لها بالإقامة في مملكته, وهو ما رواه المؤرخ اللاتيني </strong><a title="يوستينيوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%8A%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1"><strong>يوستينيوس</strong></a><strong> نقلا عن غيره. كما اشارت بعض المصادر اللاتينية ان كلا من الملكين الأمازيغيين: يارباس و </strong><a title="يوفاس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%8A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%B3&action=edit&redlink=1"><strong>يوفاس</strong></a><strong> رغبا في التزوج بالأميرة الفينيقية أليسا, كما اشار الشاعر </strong><a title="فيرخيليوس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D9%84%D9%8A%D9%88%D8%B3"><strong>فيرخيليوس</strong></a><strong> إلى أن يارباس كان يفرض زواجه على أليسا كما كان يقدم القرابين لأبيه </strong><a title="جوبيتر-آمون (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%88%D8%A8%D9%8A%D8%AA%D8%B1-%D8%A2%D9%85%D9%88%D9%86&action=edit&redlink=1"><strong>جوبيتر-آمون</strong></a><strong> في معابده الباهرة ليحقق له امنيته. غير ان هذه الأساطير ليست دقيقة فالأستاذ </strong><a title="محمد شفيق" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B4%D9%81%D9%8A%D9%82"><strong>محمد شفيق</strong></a><strong> يتساءل عما إذا كان المقصودون هنا هم زعماء القبائل. وحسب الأستاذ نفسه فأنه من المحقق انه كان هناك ملوك للأراضي النوميدية, وان جل المؤرخين يعتقدون ان </strong><a title="أيلماس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A3%D9%8A%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3&action=edit&redlink=1"><strong>أيلماس</strong></a><strong> هو المؤسس لمملكة نوميديا, وللإشارة فان الملك ماسينيسا الذي ينتمي إلى أسرة ايلماس كان يطالب باسترداد أراضي اجداده في حربه ضد قرطاج ومملكة </strong><a title="موريطانيا الطنجية" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%B7%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AC%D9%8A%D8%A9"><strong>موريطانيا الطنجية</strong></a><strong> (شمال المغرب) مدعوما </strong><a title="روما" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7"><strong>بروما</strong></a><strong>.<br /><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;">نوميديا في عهد </span></strong><a title="ماسينيسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A7"><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;"><strong>ماسينيسا</strong></span></a><br /><a title="الملك ماسينيسا موحد نوميديا شمال أفريقيا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:GM_Massinissa.png"></a><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:GM_Massinissa.png"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5328412193167738066" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 150px; CURSOR: hand; HEIGHT: 150px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQxs0Y1AIx4ffk8YwCtx1Ef6QgAsd-HswAJHTX8dS329Qi9Tex5udsvVuep9MpYz9j4V6r2fViBClqswGKZbAlZHcVK9pKEOYjHbTZ2oCoLpbijGW2_zuXEX6gwvvrXMlEujMtDVIkWi51/s200/150px-GM_Massinissa%5B1%5D.png" border="0" /><br /><strong>الملك ماسينيسا موحد نوميديا شمال أفريقيا<br />يعتبر ماسينيسا أشهر الملوك النوميديين, ولد ماسينيسا </strong><a title="سيرتا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%AA%D8%A7"><strong>بسيرتا</strong></a><strong> التي عرفت أيضا </strong><a title="قسنطينة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B3%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%86%D8%A9"><strong>بـقسنطينة</strong></a><strong> واتخذ منها عاصمة له ولا يزال قبره موجودا هناك. تميز ماسينيسا بقدراته العسكرية بحيث تمكن من هزم خصمه الأمازيغي </strong><a title="سيفاكس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D9%81%D8%A7%D9%83%D8%B3"><strong>سيفاكس</strong></a><strong>, كما تمكن من هزم </strong><a title="حنبعل" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%86%D8%A8%D8%B9%D9%84"><strong>حنبعل</strong></a><strong> القرطاجي اعظم الجنيرالات التاريخيين, في </strong><a title="معركة زاما (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%83%D8%A9_%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A7&action=edit&redlink=1"><strong>معركة زاما</strong></a><strong> بتونس الحالية سنة 202 قبل الميلاد. ولربما لأسباب عاطفية تكمن في تزوييج القرطاجيين خطيبته : صوفونيسا لخصمه المسايسولي سيفاكس, رافعا شعاره الشهير: أفريقيا للأفارقة , متحالفا مع </strong><a title="روما" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7"><strong>روما</strong></a><strong>, عاملا على تأسيس دولة امازيغية قادرة على مواجهة التحديات الخارجية. وفي عهده برزت نوميديا في ميادين عسكرية وثقافية متبعا التقاليد </strong><a title="أغريق" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%BA%D8%B1%D9%8A%D9%82"><strong>الأغريقية</strong></a><strong> في ما يتعلق بالطقوس الملكية, ومتبنيا الثقافة </strong><a title="بونيقية (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%8A%D9%82%D9%8A%D8%A9&action=edit&redlink=1"><strong>البونيقية</strong></a><strong> في الميادين الثقافية. كما جهز الأساطيل ونظم </strong><a title="جيش" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%8A%D8%B4"><strong>الجيش</strong></a><strong> وشجع على الاستقرار وتعاطي </strong><a title="زراعة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A9"><strong>الزراعة</strong></a><strong> وشجع التجارة الشيء الذي جعله يعتبر ابرز الملوك الأمازيغ القدماءغليزان.<br /><span style="font-family:arial;font-size:180%;color:#ff99ff;">نوميديا بعد </span></strong><a title="ماسينيسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A7"><span style="font-family:arial;font-size:180%;color:#ff99ff;"><strong>ماسينيسا</strong></span></a><br /><strong>ماسينيسا الذي بلغ من الكبر عتيا لم يأخذ بالحسبان المطلوب القوة الرومانية ، كما انه لم ينظم أمور الملك, فبعد وفاته قامت صراعات بين أبنائه لحيازة العرش, فتدخل الرومان ووزعوا حكم نوميديا التي اصبحت الخطر القادم بعد انهيار قرطاج, على ثلاثة من أبنائه, ونصبوا </strong><a title="مكيبسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%83%D9%8A%D8%A8%D8%B3%D8%A7"><strong>مكيبسا</strong></a><strong> حاكما لنوميديا وعمل على مد جسور العلاقات الودية مع روما, في حين جعل أخوه </strong><a title="غيلاسا (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%BA%D9%8A%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%A7&action=edit&redlink=1"><strong>غيلاسا</strong></a><strong> قائدا للجيش, بينما جعل الأخ الثالث: </strong><a title="ماستانابال" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%84"><strong>ماستانابال</strong></a><strong> القائد الأعلى في مملكة نوميديا, غير ان ميسيسا سينفرد بالملك بعد وفاة اخوته في وقت مبكر.<br />نوميديا بعد </strong><a title="ميسيبسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D8%B3%D8%A7"><strong>ميسيبسا</strong></a><br /><strong>بعد وفاة </strong><a title="ميسيبسا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D8%B3%D8%A7"><strong>ميسيبسا</strong></a><strong> سيندلع أيضا صراع بين أبناء ميسيبسا وهم: </strong><a title="هيمبسل" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%8A%D9%85%D8%A8%D8%B3%D9%84"><strong>هيمبسل</strong></a><strong> </strong><a title="أدهربل" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%AF%D9%87%D8%B1%D8%A8%D9%84"><strong>وأدهربل</strong></a><strong> واحد أبنائه الذي هو حفيد لماسينيزا, وعلى غرار التجربة الأولى عملت روما على التدخل لتوزيع مملكة نوميديا قصد اضعفها غير ان </strong><a title="يوغرطا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A7"><strong>يوغرطا</strong></a><strong> تميز بقوميته على غرار جده ماسينيسا حالما بإنشاء مملكة نوميدية امازيغية قوية, بعيدة عن تأثير القوة الرومانية.<br /><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;">نوميديا في عهد </span></strong><a title="يوغرطة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9"><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;"><strong>يوغرطة</strong></span></a><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;"><strong><br /></strong></span><a title="يوغرطة النوميدي" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9_%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7.gif"></a><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9_%D9%86%D9%88%D9%85%D9%8A%D8%AF%D9%8A%D8%A7.gif"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5328410668261723618" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 191px; CURSOR: hand; HEIGHT: 200px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqK-Gzx4mZjco7DeUq2LG-fQKiAR5cxwwhj5eskfs8BvuJ1-GbA1ihSw6hPOPLelz_6ZpI3iLQzUl1p5bZyP4b3bdsupHbcdz4bze__BdAL2NhZp3an68kP-1PhWgmPFz6aq4XdP-5V0Nu/s200/%25D9%258A%25D9%2588%25D8%25BA%25D8%25B1%25D8%25B7%25D8%25A9_%25D9%2586%25D9%2588%25D9%2585%25D9%258A%25D8%25AF%25D9%258A%25D8%25A7%5B1%5D.gif" border="0" /><br /><strong>يوغرطة النوميدي<br />بعد الصراع بين أبناء ميسيبسا تمكن </strong><a title="يوغرطة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9"><strong>يوغرطة</strong></a><strong> من القضاء عليهم, ومن مدينته </strong><a title="سيرطا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%B7%D8%A7"><strong>سيرطا</strong></a><strong> التي اختارها كمنطلق لحروبه ضد الرومان كبد </strong><a title="روما" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7"><strong>روما</strong></a><strong> خسائر كبيرة في جنودها, غير انه وحسب الروايات المتداولة قام أحد ملوك موريطانيا </strong><a title="الأمازيغ" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%8A%D8%BA"><strong>الأمازيغ</strong></a><strong> التي وجدت في منطقة </strong><a title="المغرب" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8"><strong>المغرب</strong></a><strong> الحالي وهو </strong><a title="بوخوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1"><strong>بوخوس</strong></a><strong> غدر به في فخ روماني, وبذلك تم القبض عليه وسجن إلى تمكن منه الموت.<br /><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;">نوميديا بعد هزيمة </span></strong><a title="يوغرطة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A9"><strong><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;">يوغرطة</span></strong></a><br /><strong>بعد هذه الهزيمة اصبحت شمال أفريقيا غنيمة في يد </strong><a title="الرومان" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86"><strong>الرومان</strong></a><strong> ، وبدل جعلها عمالة تابعة لروما, نصبوا ملوكا امازيغا على شرط قيامهم بمد روما بالثروات الأفريقية, وبذلك تم تقسيم مملكة نوميديا إلى ثلاثة مماليك, استأثر فيها بوخوس بالجزء الغربي جزاء عمالته, في حين حصل </strong><a title="غودا (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%BA%D9%88%D8%AF%D8%A7&action=edit&redlink=1"><strong>غودا</strong></a><strong> على الجزء الشرقي, اما </strong><a title="ماستانونزوس (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%D8%B2%D9%88%D8%B3&action=edit&redlink=1"><strong>ماستانونزوس</strong></a><strong> فقد حصل على الجزء الأوسط من مملكة نوميديا الموزعة.<br /><span style="color:#ff99ff;">نوميديا في عهد </span></strong><a title="يوبا الأول" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%84"><strong><span style="color:#ff99ff;">يوبا الأول</span></strong></a><span style="color:#ff99ff;"><br /></span><a title="عملة عليها صورة الملك يوبا الأول" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Juba_denarius_in_support_of_Pompey_against_Cesar_60_46_BCE.jpg"></a><img id="BLOGGER_PHOTO_ID_5328411489394775746" style="DISPLAY: block; MARGIN: 0px auto 10px; WIDTH: 180px; CURSOR: hand; HEIGHT: 176px; TEXT-ALIGN: center" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgtb9wbRZdnJYY9DzCHIZ_D32-oaZqjthkJQhgxVhsiTP3KyaYD1VYCRJefeCHsmXXBD-Yz-VNxVPtvE90V-Rk0XJJc2fgL2m2tTJyRNOMgKhyphenhyphenIGK1uyFzBDCYugfwB3k5w5OY2ydJsiXyo/s200/180px-Juba_denarius_in_support_of_Pompey_against_Cesar_60_46_BCE%5B1%5D.jpg" border="0" /><br /><a title="تكبير" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%81:Juba_denarius_in_support_of_Pompey_against_Cesar_60_46_BCE.jpg"></a><br /><strong>عملة عليها صورة الملك يوبا الأول<br />بعد خلفاء بوخوس الذين تميزوا باقامات علاقات ودية مع روما, ظهر ملك امازيغي نوميدي آخر, وهو حفيد </strong><a title="يوغرطا" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%BA%D8%B1%D8%B7%D8%A7"><strong>ليوغرطا</strong></a><strong> وكان اسمه </strong><a title="يوبا الأول" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%84"><strong>يوبا الأول</strong></a><strong>. هذا الآخير حلم على نهج اجداده يوغرطا وماسينيسا لبناء دولة امازيغية نوميدية مستقلة تكفيهم التدخلات الأجنبية. وفي سنة 48 قبل الميلاد بدت الفرصة سانحة لتحقيق هذا المأرب, ذلك ان صراعا قام بين </strong><a title="بومبيوس" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%D8%A8%D9%8A%D9%88%D8%B3"><strong>بومبيوس</strong></a><strong> </strong><a title="سيزر (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%8A%D8%B2%D8%B1&action=edit&redlink=1"><strong>وسيزر</strong></a><strong> حول حكم روما. واعتقد يوبا الأول ان النصر سيكون حليفا لبوميوس وراهن على حلف بينهما غير ان النصر كان مخالفا لتوقعات يوبا الأول وتمكن </strong><a title="سيزر (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%B3%D9%8A%D8%B2%D8%B1&action=edit&redlink=1"><strong>سيزر</strong></a><strong> من هزم خصمه بومبيوس. ففي سنة 48 قبل الميلاد تمكن الجنود الرومان وجنود كل من </strong><a title="بوشوس الثاني (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8A&action=edit&redlink=1"><strong>بوشوس الثاني</strong></a><strong> و </strong><a title="بوغود الثاني (الصفحة غير موجودة)" href="http://ar.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D9%88%D8%BA%D9%88%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%86%D9%8A&action=edit&redlink=1"><strong>بوغود الثاني</strong></a><strong> من تحقيق نصر مدمر ضد جيوش يوبا الأول وبومبيوس. وعلى الرغم من تمكن يوبا الأول من الفرار إلى انه انتحر بطريقة فريدة دعا فيها أحد مرافقيه من القادة الرومان إلى مبارزة كان الموت فيها حليفا لكل منهما.<br /></strong><a name=".D9.86.D9.88.D9.85.D9.8A.D8.AF.D9.8A.D8."></a><strong><span style="font-size:180%;color:#ff99ff;">نوميديا كمقاطعة رومانية</span><br />بعد هزيمة </strong><a title="جوبا الأول" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A8%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%88%D9%84"><strong>جوبا الأول</strong></a><strong> فقدت نوميديا استقلالها السياسي, وكانت نهايتهاعام 46 ق.م بعد مرور مائة سنة على ذكرى </strong><a title="قرطاجة" href="http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%B7%D8%A7%D8%AC%D8%A9"><strong>قرطاجة</strong></a><strong> سنة ق .م وبهذا دخلت نوميديا فترة جديدة وهي فترة الحكم الروماني.146<br /></strong><a name=".D9.85.D9.82.D8.A7.D9.84.D8.A7.D8.AA_.D8"></a><strong><br /></strong></div></div>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-43323561303303580342009-04-20T05:47:00.000-07:002009-04-20T05:59:50.448-07:00Chaouis<br />Les Chaouis ou Chawis (Icawiyen) sont un peuple <a title="Berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res">berbère</a> de l'actuelle <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><br />//<br /><a name="G.C3.A9ographie_et_territoires"></a>Géographie et territoires<br />Ces Berbères habitent principalement la région des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>, ainsi que les régions attenantes : les monts et les plaines de <a title="Belezma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Belezma">Belezma</a>, la région des <a title="Chott" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chott">Chotts</a> et les hautes plaines <a title="Constantine (Algérie)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine_(Alg%C3%A9rie)">constantinoises</a>, soit une grande partie de l'est algérien.<br />Les principales villes chaouies (ou abritant un grand nombre de Chaouis) sont : <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>, <a title="Khenchela" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Khenchela">Khenchela</a>, <a title="Oum-El-Bouaghi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oum-El-Bouaghi">Oum-El-Bouaghi</a>, <a title="Ain Beida" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ain_Beida">Ain Beida</a>, Ain Fakroun , Ain Kercha , <a title="Souk Ahras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Souk_Ahras">Souk Ahras</a>, <a title="Biskra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Biskra">Biskra</a>, <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a>, <a title="Aïn M'lila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_M%27lila">Aïn M'lila</a>, <a title="Tebessa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tebessa">Tebessa</a>, <a title="M'Sila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%27Sila">M'Sila</a>, <a title="Guelma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guelma">Guelma</a>, <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a>, <a title="Wilaya de Bordj-Bou-Arreridj" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya_de_Bordj-Bou-Arreridj">Wilaya de Bordj-Bou-Arreridj</a>, <a title="Annaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Annaba">Annaba</a> , <a title="Skikda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Skikda">Skikda</a>, <a title="Mila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mila">Mila</a> , etc.<br /><a name=".C3.89tymologie"></a>Étymologie<br />À l'origine, le terme chaouis aurait été utilisé par les Arabes à l'époque <a title="Moyen Âge" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Moyen_%C3%82ge">médiévale</a> pour désigner , les « payeurs d'impôts », les Berbères <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>. Le terme se serait ensuite étendu à toute la population des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a> De plus, chaouis d'après le traducteur Slane des livres d'Ibn Khaldoun rajoute que le mot chaouia veut dire berger et désigne directement les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-1">[2]</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-2">[3]</a> et ajoute que ce sont ces pasteurs, plutôt que les Arabes désignés, qui ont fondé les plus importantes dynasties musulmanes au Maghreb et en Andalousie (<a title="Ifrenides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifrenides">Ifrenides</a>, <a title="Maghraouides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraouides">Maghraouides</a>, <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a>, <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a>, <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohadeset</a> c'est par eux que les dynasties arabes se sont effondrées en partie au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> et en <a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a>.<br />Les Zénètes de l'Aurès alimentaient les dynasties Amazighs Zénètes ou autres durant toute la période des grandes dynasties musulmanes au Maghreb. À force de rivalités les uns contre les autres, ils se sont affaiblis au fil du temps. La dégradation des conditions de vie et les vacuités du pouvoir provoquent l'effondrement et le désordre dans la région.<br /><a title="Kateb Yacine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kateb_Yacine">Kateb Yacine</a> considère le terme chaouis comme étant péjoratif ainsi que <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">kabyles</a> et <a title="Berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res">berbères</a>. Il opte pour le mot <a title="Imazighen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Imazighen">Imazighen</a> pour désigner toute la population algérienne <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-3">[4]</a>.<br /><a name="Probl.C3.A9matique_des_noms"></a>Problématique des noms<br />Les historiens en langue arabe ont nommé la majorité des tribus mères sans ajouter le terme Banou. Par exemple <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a>, <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a>, <a title="Lemtouna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lemtouna">Lemtouna</a>, <a title="Zwawas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zwawas">Zwawas</a>, etc. Le terme Chaouis étant un qualifiant, il ne constitue pas une tribu mère<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a>. Les termes Abou (le père) et Ibn (fils de) ont été introduits par les historiens en langue arabe pour désigner quelqu'un de spécifique. Le Banou (les fils, au pluriel) a été introduit par les historiens en langue arabe pour décrire l'appartenance généalogique des tribus berbères célèbres.<br />Par la suite, les termes Ouled et Bni (fils de), des termes arabes, ont été introduits vers 16e siècle. Les <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">Kabyles</a> diront à l'écrit Aït (fils) pour remplacer les termes arabes vers le 19e siècle. Exemple <a title="Aït Iraten" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFt_Iraten">Aït Iraten</a> et <a title="Aït Fraoussen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFt_Fraoussen">Aït Fraoussen</a>, etc.<br />A l'instar des autres régions amazighs, on trouve le même vocable dans la région des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>, le radical Aït ou Ayth ( fils au singulier) est très fréquemment utilisé. Ayth busliman, Ayt Abdi, Ayt Daoud(David), etc. Ce sont des noms de tribus.<br />Certains noms ont une signification berbère, surtout les tribus matrices anciennes. D'autres noms désignent des lieux. Et d'autres noms sont des emprunts à l'arabe. Cependant, il y a plusieurs noms de tribus et de personnes qui n'ont pas de signification apparente.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-4">[5]</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-5">[6]</a><br />Durant la colonisation française, vers le 19e siècle, les <a title="Français" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ais">Français</a> ont fixé les noms des individus pour établir les dossiers de l'état civil et l'identification personnelle. Pendant l'indépendance, les prénoms arabes étaient imposés par les instances du régime.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-6">[7]</a>.<br /><a name="Origine_des_tribus_chaouis"></a>Origine des tribus chaouis]<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Imedghacen.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Imedghacen.jpg"></a><br /><a title="Medghassen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medghassen">Medghassen</a> la sépulture des rois <a title="Numide" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numide">Numide</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-7">[8]</a><br />Le patriarche des Chaouis serait <a title="Medghassen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medghassen">Medghassen</a> ancêtre des <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénètes</a> et des Botrs<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a>.Ce patriarche était assez petit, trapu, moustachu et poilu.<br /><a title="Ibn Hazm" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Hazm">Ibn Hazm</a> déclare que les berbères sont du <a title="Yemen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yemen">Yemen</a>, Mais <a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a> les classes dans la catégorie des <a title="Canaan (patriarche)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Canaan_(patriarche)">Canaan (patriarche)</a> versus <a title="Ham (fils de Noé)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ham_(fils_de_No%C3%A9)">Ham (fils de Noé)</a>.<br />Les Chaouis font partie des <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénètes</a> ( <a title="Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifren">Ifren</a>, <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a>, <a title="Dejrawa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dejrawa">Dejrawa</a>, <a title="Abdalwadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abdalwadides">Abdalwadides</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a>), des <a title="Houaras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houaras">Houaras</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a> et des <a title="Awarba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Awarba">Awarbas</a>. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-8">[9]</a> Il faut ajouter à cette liste les <a title="Wassin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wassin">Wassin</a> des Aurès( Mérinides) qui sont <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénètes</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-9">[10]</a> .<br />Les <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadjas</a> et les <a title="Kutama" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kutama">Kutama</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-10">[11]</a> occupent les villes comme <a title="Jijel" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jijel">Jijel</a>, <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a> et <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-11">[12]</a>.<br />Les Sanhadja sont sédentaires à l'époque des <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a> et des <a title="Hammadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hammadides">Hammadides</a>. Les <a title="Zwawas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zwawas">Zwawas</a> et les <a title="Dejrawa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dejrawa">Dejrawas</a> étaient alliés aux <a title="Fatimides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatimides">Fatimides</a> (<a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a>).<br />Plusieurs tribus comme les <a title="Ouled Soltane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_Soltane&action=edit&redlink=1">Ouled Soltane</a>, les <a title="Bou Aoun (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bou_Aoun&action=edit&redlink=1">Bou Aoun</a>, les <a title="Oucines" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oucines">Oucines</a> vivent en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> et l'auteur les classes parmi les Ouderna.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-12">[13]</a><br /><a name="Selon_Delartigue_et_Pierre_Marin"></a>Selon Delartigue et Pierre Marin<br />Selon l'étude de Delartigue au 19 e<a title="Siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Si%C3%A8cle">siècle</a>, Delartigue écrit que les Chaouis se divisent en deux parties : les Bourch (origine romaine et pères des Rejemis) ou Maiou et les Zénètes. Selon Jean-Pierre Marin <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-13">[14]</a> , Borch est romain est s'est marié avec deux autochtones.Les Zénètes l'appelle Maoui. Touba, sa première femme, elle a eu quatre enfants : Ali, Abdellah, Saâda et Youcef. La deuxième femme Aicha Tahbaloultt, elle a eu cinq enfant dont Daoud, Abdi, Hamachi, Abderahamen et Yub (Yoube). Presque la totalité des tribus se disent originaire ou apparenté aux <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">Arabes</a>, selon Jean-Pierre Marin.<br />Plusieurs tribus se disent venir de l'ouest du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> <a title="Seguia el-Hamra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seguia_el-Hamra">Seguia el-Hamra</a> située dans l'actuel <a title="Sahara Occidental" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara_Occidental">Sahara Occidental</a> et ils appartiennent aux <a title="Berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res">Berbères</a> .<br /><a name="Histoire_et_r.C3.A9trospective"></a>Histoire et rétrospective [<a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"> </a>Pour consulter des articles plus généraux, voir : <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a> et <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Benboulaid.JPG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Benboulaid.JPG"></a><br /><a title="Mostefa Ben Boulaïd" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mostefa_Ben_Boula%C3%AFd">Mostefa Ben Boulaïd</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:GM_Massinissa.png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:GM_Massinissa.png"></a><br /><a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a> roi des Massyles <a title="206" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/206">206</a>- <a title="203" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/203">203</a>, puis roi de <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> <a title="203" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/203">203</a>-<a title="148" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/148">148</a>. Il aida les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a> à battre <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a><br /><br />Durant la période préhistorique, les habitants étaient <a title="Troglodytes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Troglodytes">troglodytes</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-14">[15]</a>. Plusieurs grottes ou <a title="Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifren">Ifrens</a> (caverne en <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">berbère</a>, nom propre d'une tribu, etc.) se trouvent dans les territoires chaouis comme <a title="Ghoufi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghoufi">Ghoufi</a>.<br />Pendant l'antiquité, la <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a> première <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-15">[16]</a>, la<a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-16">[17]</a> avaient le siège de la région des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>( <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a> allié de <a title="Rome" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome">Rome</a> fut le roi de la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>). <a title="Cirta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cirta">Cirta</a>, <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, <a title="Lambèse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lamb%C3%A8se">Lambèse</a>, <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a>, <a title="Biskra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Biskra">Biskra</a>, <a title="Tobna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tobna">Tobna</a>, <a title="Baghaï" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bagha%C3%AF">Baghaï</a>, <a title="Tebessa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tebessa">Tebessa</a>, Zama (actuellement connue sous le nom de <a title="Zana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zana">Zana</a>)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-17">[18]</a>, etc., elles étaient des capitales et des villes de la population locale berbère anciennement appelée les Lybiens <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-18">[19]</a> ou <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-19">[20]</a> ou <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-20">[21]</a> .<br />Plusieurs conquêtes d'étrangers ont envahi la population: les <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">phéniciens</a>, les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a>, les <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a>, les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a>, les <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">Arabes</a>, etc.<br />Les Berbères vont connaitre des relations culturelles avec les <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">Phéniciens</a> (ce qui donnera la civilisation carthaginoise) , avec les Romains en <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> ou encore avec leurs voisins égyptiens aux frontières de la Lybie. La civilisation berbère est à son apogée, plusieurs grandes villes sont construites au Nord au Sud dans le désert (<a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, <a title="Lambèse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lamb%C3%A8se">Lambèse</a>, <a title="Dougga" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dougga">Dougga</a>, etc.), sauf Carthage, elle va être reconstruite. L'agriculture se développe grâce à la plantation de plusieurs milliers d'oliviers pour faire de l'huile d'olive en <a title="Afrique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique">Afrique</a> du Nord.<br />Dans les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> à <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, la nationalité romaine est offerte aux Berbères, cela facilite l'intégration des nomades au monde <a title="Romain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romain">Romain</a>. Plusieurs mariages mixtes entre Romains et Berbères naturalisés sont célébrés dans les grandes villes. La pratique des cultes berbères(<a title="Croyances berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Croyances_berb%C3%A8res">Croyances berbères</a>) est représentée dans les fresques romaines, de même, pour les jeux, ils sont sources de distraction et de joie pour la plupart des Berbères. De plus, les bains publics étaient un luxe pour tout le monde, il y avait 27 bains thermaux à Timgad.<br />Il n'y avait pas de remparts autour de la ville pour faciliter les relations entre les nomades berbères et les Romains. Les arts sont développés par les artisans berbères (la céramique, la mosaïque, la poterie, etc.).<br />Un amphithéâtre est construit à <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, il pouvait contenir 4000 personnes de l' <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. La population globale de l'Aurès était estimée entre huit à dix mille habitants pendant les premières années de l'Empire romain en Afrique du Nord. Vingt-sept bains thermales sont signalés à Timgad.<br />Les Berbères deviennent autonomes et civilisés. Plusieurs <a title="Guerres puniques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerres_puniques">Guerres puniques</a> se déclenchent en Afrique du Nord.<br />Durant l'ère pré-romaine, plusieurs États indépendants se succédèrent (<a title="Massaesyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massaesyles">Massaesyles</a>, <a title="Massyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massyles">Massyles</a>, <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">Maures</a>, etc.). Plusieurs provinces connues sous les noms: La province romaine d’Afrique correspondait au territoire naturel de <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a> et la côte ouest de la <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a> (l’Africa Vetus et de l’Africa Nova, sera divisée par Dioclétien en trois : la <a title="Tripolitaine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tripolitaine">Tripolitaine</a>, la <a title="Byzacène" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzac%C3%A8ne">Byzacène</a> et l'Afrique Proconsulaire résiduelle, aussi appelée Zeugitane.), La <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>, La <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a> désigne le territoire des <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">Maures</a> dans l'Antiquité. Il s'étendait sur le Nord-ouest et central de l'actuelle <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, et une partie du nord marocain. Sous Rome, le territoire fut divisé en provinces :<br /><a title="Maurétanie Césarienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie_C%C3%A9sarienne">Maurétanie Césarienne</a>, qui correspond à l'Algérie centrale et occidentale. La capitale était Caesarea (actuelle Cherchel ou Cherchell). <a title="Maurétanie Sitifienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie_Sitifienne">Maurétanie Sitifienne</a> , créée par Dioclétien pour la partie orientale de la Maurétanie Césarienne avec Sitifis (actuelle <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a> en Algérie) comme capitale. <a title="Maurétanie Tingitane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie_Tingitane">Maurétanie Tingitane</a>, qui correspond à peu près au nord du Maroc actuel. Les villes principales sont Volubilis, Sala, Lixus, Banasa, Ceuta, Melilla et Tingis (actuelle Tanger) qui en était le chef-lieu. Elle fut attachée administrativement à la province d'Espagne (la Bétique).<br /><br />Le roi <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-21">[22]</a> unifie la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-22">[23]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-23">[24]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-24">[25]</a>. Il transfère la capitale <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a> à <a title="Cirta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cirta">Cirta</a>. Au cours de la <a title="Deuxième guerre punique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Deuxi%C3%A8me_guerre_punique">Deuxième guerre punique</a>, les Massaesyles, commandés par <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a>, sont alliés à <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a>, tandis que les Massyles, commandés par <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, s'allient à <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">Rome</a>, après avoir été spoliés par <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a>. À la fin de la guerre, les Romains attribuent tout le territoire numide à Massinissa. Son nouveau territoire entoure désormais celui de <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a>, sauf du côté de la mer.<br />En <a title="-148" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-148">-148</a>, à la mort de Massinissa, <a title="Scipion Émilien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Scipion_%C3%89milien">Scipion Émilien</a> partage la Numidie entre les trois fils du roi. De même, <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">Rome</a> oblige <a title="Micipsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Micipsa">Micipsa</a>, dernier fils de Massinissa, à partager sa part entre ses deux fils et le fils naturel de son frère, <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a>. Ce dernier, voulant restaurer l'unité du royaume, fait assassiner ses cousins, et, en <a title="-113" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-113">-113</a>, se rebelle contre Rome à qui il va infliger de sévères défaites au cours d'une guerre longue et difficile qui durera de <a title="-111" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-111">-111</a> à <a title="-105" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-105">-105</a>. Incapables de remporter une victoire militaire, les Romains usent de traîtrise pour le capturer. En <a title="-105" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-105">-105</a>, à la faveur d'un guet-apens, Jugurtha est livré par Bocchus, son beau-père et jusque-là son allié, à <a title="Sylla" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sylla">Sylla</a> qui avait soudoyé l'entourage de ce dernier. La Numidie est partagée : sa partie occidentale est attribuée à <a title="Bocchus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bocchus">Bocchus</a>, roi de <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a>, le reste est laissé sous l'autorité d'un roi vassal de <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">Rome</a>.<br />Plusieurs révoltent sont signalés dans la région des Aurès comme la révolte de Tactfarinas de la première moitié du <a title="Ier siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ier_si%C3%A8cle">Ier siècle</a> <a title="Jésus Christ" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/J%C3%A9sus_Christ">après J.-C.)</a>, contre l'<a title="Empire romain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_romain">Empire romain</a> sous le règne de l'empereur <a title="Tibère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tib%C3%A8re">Tibère</a>.<br />Après 193, sous Septime Sévère, la Numidie est officiellement détachée de la province d'Afrique.<br />En l'an <a title="256" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/256">256</a>, Le <a title="Christianisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Christianisme">christianisme</a> fait son apparition dans la région des Aurès. Plusieurs Éveques sont nommées dans la région des Aurès.<br />la révolte religieuse et politique est manifestée dans le culte <a title="Donatiste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Donatiste">donatiste</a> en Algérie par les Berbères.<br />En <a title="430" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/430">430</a>, c'est tout l'Empire romain qui se retire de l'Algérie sous la pression des <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a> qui envahissent le pays.<br />Les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a> conquièrent l'Afrique à partir de <a title="533" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/533">533</a>.<br />Au <a title="VIIe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/VIIe_si%C3%A8cle">VIIe siècle</a> les <a title="Omeyades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Omeyades">Omeyades</a> pénètre au Maghreb.<br />Au Moyen Âge, l'appellation chaouis a vu le jour avec les historiens de l'époque comme Ibn Khaldoun <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a>. Les Chaouis sont formés par plusieurs confédérations berbères. Les plus importantes sont les <a title="Houaras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houaras">Houaras</a>, les <a title="Aurébas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A9bas">Aurébas</a>, les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>, etc. La première révolte des chaouis sera dirigée par <a title="Koceila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Koceila">Koceila</a> de la tribu des Aurébas , puis par <a title="Dihya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dihya">Dihya</a>, dite "la reine Kahina", de la tribu des <a title="Dejrawa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dejrawa">Dejrawas</a> appartient à la confédération Zénètes. La Dihya gouvernera la province de l'Ifriqiya pendant cinq années. Les Chaouis ont démontré leur détermination pour acquérir le pouvoir et participèrent à faire tomber plusieurs dynasties arabes <a title="Omeyades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Omeyades">Omeyades</a>, <a title="Fatimides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatimides">Fatimides</a> et <a title="Abbassides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abbassides">Abbassides</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-autogenerated1-0">[1]</a>.<br />La victoire des <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a> et des <a title="Hammadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hammadides">Hammadides</a> sur les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> entrainera un grand changement dans les Aurès. Les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> et les <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a> vont perdre beaucoup d'hommes lors de la révolte d' <a title="Abu Yazid" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abu_Yazid">Abu Yazid</a> dit "l'homme à l'âne " et appartenant aux Banou Ifren<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-25">[26]</a>. Les deux dynasties Zénètes n'auront aucun rôle depuis dans les Aurès. À l'ouest de l'Algérie les mêmes tribus seront éliminées par les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a>. Ils n'ont restera qu'une fine partie en Algérie. Mais, les tribus chaouis vont alimenter les dynasties berbères en envoyant leurs hommes, dans la conquête de l'Andalousie. Plusieurs dynasties chaouis auront des États indépendants (<a title="Taïfa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ta%C3%AFfa">Taïfa</a>). Une lutte infernale s'engage entre les tribus pour le pouvoir et la religion.<br />Plusieurs tribus Arabes vinrent pour s'installer chez les Berbères lors de l'invasion des <a title="Hilaliens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hilaliens">Hilaliens</a>. L'Allience hamadides- Hilalien détruira le reste des <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a> et des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>. Ensuite, les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> détruisent les Zirides et prennent la région des Aurès. . Par la suite, les Oussin, fraction des Zénètes, restent maitres des Aurès ,perchés dans leurs montagnes, ainsi que les <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a> (les abd EL Oued)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-26">[27]</a> . Ces derniers fondent une grande dynastie grâce à <a title="Yghomracen Ibn Zyan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yghomracen_Ibn_Zyan">Yghomracen Ibn Zyan</a>. Le roi Zianide déclare la guerre aux <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraouas</a>, aux <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> et aux <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-27">[28]</a>.<br />Après l'effondrement des <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a>, les Ottomans prennent une partie des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. Ils désignent des hommes pour contrôler les tribus et pour percevoir l'impôt. Cependant, plusieurs révoltes se sont opposées aux Ottomans.<br />À l'arrivée de l' <a title="Armée française" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9e_fran%C3%A7aise">Armée française</a> et après avoir évincée <a title="Ahmed Bey" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ahmed_Bey">Ahmed Bey</a>, les tribus des Aurès feront leurs soumissions en dépit de quelques révoltes importantes comme la <a title="Bataille de Zaatcha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bataille_de_Zaatcha">Bataille de Zaatcha</a>. En 1916, les <a title="Ouled Soltane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_Soltane&action=edit&redlink=1">Ouled Soltane</a>, les <a title="Bou Aoun (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bou_Aoun&action=edit&redlink=1">Bou Aoun</a>, les tribus de la Hodna oriental, Les <a title="Saharis (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Saharis&action=edit&redlink=1">Saharis</a>, tribu de Lakhder Halfaoui, Les Ouled Zian, les tribus de la montagne de Cherchar, les <a title="Seguias (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Seguias&action=edit&redlink=1">Seguias</a>, les <a title="Maadid (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Maadid&action=edit&redlink=1">Maadid</a>, etc., organisent une grande révolte contre l'occupation française, mais ils seront réprimées par l' <a title="Armée française" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9e_fran%C3%A7aise">Armée française</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-28">[29]</a>.<br /><br />L'Armée française désigne des caïds religieux pour commander les tribus dans les Aurès.<br />Le mouvement nationaliste est mobilisé dans les Aurès au début du XXe siècle.<br />Plusieurs chaouis vont participer aux côtes des Alliés pendant la <a title="Seconde Guerre mondiale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seconde_Guerre_mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>.<br />Le Mouvement nationaliste algérien se mobilise et déclenche par la suite la révolution algérienne. Les Aurès seront au premier plan dans la <a title="Guerre d'Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_d%27Alg%C3%A9rie">Guerre d'Algérie</a>. <a title="Mostefa Ben Boulaïd" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mostefa_Ben_Boula%C3%AFd">Mostefa Ben Boulaïd</a> fut l'un des six chefs qui ont déclenché la révolution algérienne, il appartenait à la grande confédération des Touabas.<br />En <a title="1962" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1962">1962</a>, l'indépendance est proclamée. Les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> font partie de l'État algérien indépendant.<br /><a name="Organisation_sociale"></a>Organisation sociale<br /><a title=""Relief du Nord de l'Afrique" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Atlas-Mountains-Labeled-2.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Atlas-Mountains-Labeled-2.jpg"></a><br />Relief du Nord de l'Afrique<br /><a title=""Image prise à partir du village d'Ighz'ar n Taqqa ou Oued taga dans les Aurès" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:IMG_1539.JPG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:IMG_1539.JPG"></a><br />Image prise à partir du village d'Ighz'ar n Taqqa ou Oued taga dans les Aurès<br /><a title=""Artisanat berbère du Maroc ayant des points de ressemblance avec l'artisanat chaoui" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Fez_artisanat.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Fez_artisanat.jpg"></a><br />Artisanat berbère du <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> ayant des points de ressemblance avec l'artisanat chaoui<br />Les Chaouis sont en majorité des farouches <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-29">[30]</a> et des rudes montagnards <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-30">[31]</a>.<br />La <a title="Kahina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kahina">Kahina</a> était la reine des Berbères. La place de la femme est importante dans la société chaoui. Plusieurs hommes ont été des <a title="Rois" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rois">rois</a> et des princes à différentes époques.<br />Durant l'ère musulmane, la plupart des Chaouis sont semi-<a title="Sédentaire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9dentaire">sédentaires</a>, ils habitent des maisons en pierre et terre. La famille est patrilinéaire et matrilinéaire, selon les tribus ou les familles. Les Chaouis ont une organisation tribale et familiale. En général, il y a un chef de <a title="Tribu" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tribu">tribu</a> qui prend les décisions importantes du clan politiques et civiles ou à l'occasion de guerre contre une autre tribu. Les individus du même clan ont le droit à la parole. Et la décision est prise par les plus anciens du clan et les plus courageux. De plus , chaque région a son modèle de fonctionnement <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-31">[32]</a>.<br />La femme a le droit de parole et partage l’avis de l'homme. Cependant, la femme n'avait pas le droit à l'héritage au 19 e siècle) dans certaines tribus <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-32">[33]</a>. Les anciennes tribus chaouis qui étaient alliées aux Kharidjites sufrites berbères avaient une conception différente de l'Islam. Les <a title="Sunnites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sunnites">sunnites</a> et les <a title="Chiites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chiites">chiites</a> berbères ne partagent pas cette conception des faits. Anciennement, Les Zénètes donnaient le pouvoir aux femmes comme le cas de la <a title="Kahina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kahina">Kahina</a>. Actuellement, le sunnisme est pratiqué par toutes les tribus de la région des Aurès.<br />Chaque tribu a ses us et coutumes dans les Aurès. Plusieurs conflits entre tribus ont été signalés par quelques historiens au 19esiècle. Les causes principales des conflits entre les tribus sont l'eau et la terre<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-33">[34]</a>. Les moeurs étaient dégradées, les crimes, les razzias, les guerres tribales, etc. Le divorce ou la répudiation était un acte courant chez certaines tribus Chaouis. Les confréries religieuses se sont mobilisées pour contrôler les tribus<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-34">[35]</a>.<br />Les habits sont confectionnés par les femmes, ils sont fabriqués en <a title="Laine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Laine">laine</a> ( kachabia (genre de burnous), <a title="Tapis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tapis">tapis</a>, <a title="Couverture" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Couverture">couverture</a> (haouili),<a title="Tricot" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tricot">Tricot</a>,<a title="Robe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Robe">robe</a>, <a title="Burnous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Burnous">burnous</a>,<a title="Chèche" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A8che">chèche</a>, etc. L'argent sert à faire des bijoux qui sont différents de ceux des <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">Kabyles</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-35">[36]</a>. Le <a title="Cuir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cuir">cuir</a> et les peaux sont utilisées pour confectionner les <a title="Chaussure" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaussure">chaussures</a>, les <a title="Monture" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Monture">montures</a> , les sacs, les <a title="Outre" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Outre">outres</a> (guerba, elle sert à garder l'eau genre le thermos ). L'art est présent dans la poterie, les femmes fabriquent les ustensiles de cuisine pour l'usage et la décoration. Le bois est utilisé aussi pour les ustensiles de cuisine. Les femmes éduquent les enfants pour leur apprendre la langue berbère orale. L'éducation est inspirée des principes de l'<a title="Islam" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Islam">Islam</a>. Les enfants apprennent la langue arabe en premier puis le français dès leur jeune âge à l'école. Avant, Les hommes étaient en majorité des bergers et d'autres faisaient du commerce. A l'époque actuelle, les hommes exercent plusieurs métiers, ainsi que les femmes.<br />Les hommes et les femmes prennent leurs repas dans des salles à manger séparées.<br />Dans les douars et dans les régions montagnardes, la femme s'occupe de toutes les grandes tâches ménagères de la maison. Elle s'occupe du budget et du travail de la terre. Les jeunes Chaouies s'occupent également des animaux domestiques (chèvres, poules, traite des vaches, etc.)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-Amri-36">[37]</a>.<br />Avant les années 90, Les femmes ramassaient le bois pour faire du feu et apportaient l'eau à la maison. La plupart des douars étaient dépourvus d'électricité et d'eau courante. Le lavage des vêtements s'effectue en rivière en été<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-Amri-36">[37]</a>.<br />La femme se marie à condition que le futur mari puisse donner une forte somme d'argent et offrir une grande quantité d'or (plusieurs bijoux)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-Amri-36">[37]</a>. La cérémonie de mariage est particulière dans les familles Chaouies, mais elle diffère d'une famille à l'autre. Une des coutumes de mariage : dès que le mari entre dans la maison de ses beaux-parents, la mariée s'échappe et est remplacée par sa cousine...<br />Les femmes n'ont pas le droit de se marier avec un étranger en général. Elle doivent se cacher à la vue d'un homme étranger ou mettre une écharpe. Cependant, les us et costumes sont différents pour chaque tribu Chaouie en général.<br />La médecine traditionnelle Chaouie utilise des plantes pour la guérison de certaines maladies. Le beurre salé (dhane) est très utilisé contre la toux, ainsi que le miel et l'huile d'olive. Les femmes des régions montagnardes consultent souvent les marabouts pour prendre le pouvoir aux hommes<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-Amri-36">[37]</a>. Et la superstition est monnaie courante.<br />Le <a title="Henné" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Henn%C3%A9">henné</a> (hanna)est utilisé comme un produit cosmétique et de beauté pour les femmes et les enfants.<br />L'aspect communautaire est important chez les Chaouis. Plusieurs greniers utilisés comme garde-manger sont aménagés par la population locale dans des abris montagneux.<br />Plusieurs rites sont célébrés (le jour de l'an, la fête de l'automne, les rogations, les fêtes musulmanes,etc.)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-37">[38]</a> dans la région des Aurès et selon les tribus. Chaque tribu a sa manière de fêter et selon un calendrier propre à chaque tribu et à chaque région. À <a title="Menaa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Menaa">Menaa</a>, la fête de Bou Ini qui était célébrée peu avant la colonisation française consiste à faire un changement d'une pierre de la maison et à changer la terre qui entoure le foyer. Le rite se déroule huit jours avant la fin de l'année et est pratiqué par les femmes. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-38">[39]</a>. Les Ouled Abdi ne célébraient pas cette fête de Bou Ini.<br />Avec la mondialisation et la modernité, plusieurs changements ont affecté les Chaouis dans leur mode social. Il existe une forte diaspora de Chaouis en Europe et en Amérique du Nord. En france, la sénatrice <a title="Samia Ghali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Samia_Ghali">Samia Ghali</a> a des parents chaouis<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-39">[40]</a>.<br /><a name="La_femme_chaouie_.C3.A0_travers_la_litt."></a>La femme chaouie à travers la littérature<br /><a title="Liliane Amri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liliane_Amri">Liliane Amri</a> s'est mariée à un Chaoui et elle est auteure du roman La Vie à tout prix. Son livre est une autobiographie et elle livre une desciption de la vie des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>, surtout des femmes pendant les années 60 à 90. Elle parle parfaitement le chaoui et elle a contribué au développement de la région des Aurès.<br /><a title="Germaine Tillion" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Germaine_Tillion">Germaine Tillion</a> a séjourné dans les Aurès pendant des années. Elle a fait un grand travail scientifique sur la région des Aurès<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-40">[41]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-41">[42]</a>. Elle a envoyé des lettres au gouvernement français pour défendre la cause des Algériens pendant la Guerre d'Algérie.<br />Dans son ouvrage, Mathéa Gaudry décrit la vie des femmes Chaouis de la partie des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. Elle trace l'historique de la glorieuse <a title="Kahina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kahina">Kahina</a>. Elle décrit les us et coutumes de cette région et des jeunes Chaouies en particulier dans la période coloniale en <a title="1929" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1929">1929</a>. L'auteure présente aussi la vie quotidienne de ces femmes <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-42">[43]</a>.<br /><br /><a name="Gastonomie_chaouis"></a>Gastonomie chaouis<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Couscous-1.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Couscous-1.jpg"></a><br />Assiette de <a title="Couscous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Couscous">couscous</a> avec <a title="Pois chiche" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pois_chiche">pois chiches</a> et légumes.<br />« Imensi n yennayer » ou la fête de l'année de <a title="Yennayer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yennayer">Yennayer</a>, les femmes Chaouies préparent des repas spéciaux lors des fêtes et des cérémonies de mariages. Le couscous chaoui, dit Barboucha , est différent de celui des <a title="Kabyle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyle">Kabyles</a>. La chakhchoukha, le tletli, l' aiche, l' Ousbane, la Kesra, la Harchaia, El Mergua ou djari, Zehraoui, zrir, etc., en général, la cuisine de l'Est de l'Algérie représente la tradition culinaire des Chaouis. Fatima Zohra a écrit un livre sur la cuisine de l'Est d'Algérie. Elle décrit quelques recettes chaouies <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-43">[44]</a>.<br />Dans les régions montagnardes, les femmes conservent les aliments grâce à la technique du séchage. Les Chaouis ne connaissaient pas la conservation au moyen du vinaigre. Vers <a title="1980" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1980">1980</a>, la vie des Chaouis, qui vivent dans les zones difficiles, a commencé graduellement à changer. Parmi les produits qui devaient être conservés on trouve le poivron, les tomates, la viande, le beurre salé, les figues, l'huile d'olive, le miel, etc.<br />on peut citez la Berboucha (couscous en chaoui) qui est typiquement <a title="Berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res">Berbères</a>, chakhchoukha, Trida, le refis, etc.<br />Les plats typiques de la ville de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a> et sa région sont :<br />Bounarine : gratin à base de viande d'agneau hachée et d'oeuf. Préparation très particulière.<br />Bouadane : boyeau d'agneau (boudin) farci de viande d'agneau hachée et de condiments. Se fait à l'Aid El Adha.<br />Boulfaf : foie d'agneau aux aromates enveloppé de graisse d'epiploon. Se fait à l'Aid El Adha.<br />Berboucha bel'hemm (ettam, couskssi) : couscous au gigot d'agneau et aux légumes.<br />Berboucha bel hlib, guedid oul kabouya : couscous à la sauce lactée aux légumes (potiron) et à la viande salée séchée. Plat hivernal typique des familles modestes.<br />Laïch el Har bel gueddid : gros grains de semoule à la sauce rouge pimentée et à la viande salée séchée. Plat hivernal.<br />chakhchoukha : feuilles de pate cuite à la sauce rouge, au boeuf et poulet.<br />Variétés de Galettes : El Qassra (au levant), Rekhsiss (sans levant), Laghrayef (Baghrir), El Msemnettes (Msemen), Errougag<br />El Mahjouba : feuilles de pate cuite farcies aux condiments, ail, oignon, tomate et piment.<br />Oum Erzayem : Rekhsiss emiétté à la sauce aux légumes (tomate, oignons, pommes de terre) et arrosée de beurre fondu ou smen. Jadis plat du pauvre, aujourd'hui plat de luxe car peu de jeunes Batnéennes savent encore le faire.<br />Kessra oudchicha : feuilles de pate cuite émiéttées noyées dans une sauce rouge à base de blé concassé. Jadis plat du pauvre, aujourd'hui plat couru par les connaisseurs.<br />Zirawi ou Erfis Ezziraoui : c'est une spécialité locale fort prisée par les batnéens. C'est un agrégat fait de semoule cuite en galette dure, écrasée pour en faire une fine pâte imbibée de miel, de smen et soupoudrée de noix concassées. Le principe veut que ce produit soit mis en jarre pendant six mois pour que le miel imbibe totalement la pâte et que le smen descende au plus bas de la jarre. De nos jours, la préparation est plus rapide et le produit étant tellement bon que personne ne resiste à en manger avant la fin de la préparation. Un peu de petit lait ou de lait crû accompagne Erfis Ezziraoui.<br />Patisserie traditionnelle : Erfiss, Lebradj Erbii, Tamina ou Rouina (se sert soit au miel et au beurre, soit au lben, soit à l'eau).<br />plats importés de <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a> et adaptés localement : Trida, Tadjine lahmar (lahlou), ljéri.<br /><a name="La_musique_traditionnelle_chaouie"></a>La musique traditionnelle chaouie<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Pour consulter un article plus général, voir : <a title="Musique algérienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musique_alg%C3%A9rienne">Musique algérienne</a>.<br />Le folklore est diversifié dans les régions des Aurès. La musique traditionnelle est bien représentée par nombreux chanteurs Aurassiens. Le premiers chanteurs qui ont connu un succès international sont <a title="Aissa Jermouni" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aissa_Jermouni">Aissa Jermouni</a> et <a title="Ali Khencheli" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ali_Khencheli">Ali Khencheli</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-44">[45]</a> . Le style de musique <a title="Rahaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rahaba">Rahaba</a> est propre à toute la région des Aurès. De plus, plusieurs styles de musique existent comme le style <a title="Musique arabo-andalouse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musique_arabo-andalouse">arabo-andalous</a>, l'un des chanteurs chaouis <a title="Salim Hallali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Salim_Hallali">Salim Hallali</a>. Plusieurs chanteurs des Aurès se sont inspirés de ce style comme <a title="Youcef Boukhantech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Youcef_Boukhantech">Youcef Boukhantech</a>.<br />Les femmes ont pu avoir leur place sur la scène nationale. La télévision algérienne diffusait les chansons de Thelja (Ya Saleh) et de <a title="Beggar Hadda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Beggar_Hadda">Beggar Hadda</a> dans les années 1970. Aussi, <a title="Houria Aïchi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houria_A%C3%AFchi">Houria Aïchi</a> a enregistré plusieurs albums en <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">France</a>.<br />Un autre genre de musique moderne chaouie s'est imposé dans la région. Cette musique est un mélange de <a title="Rock" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rock">rock</a>, de <a title="Blues" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Blues">blues</a>, de <a title="Folk" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Folk">folk</a> et de <a title="Raï" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ra%C3%AF">raï</a> en langue chaouie et en arabe. Quelques chanteurs et musiciens s'inspirent de la <a title="Musique arabe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musique_arabe">musique arabe</a>. Les genre Zorna, musique sétifienne, <a title="Diwan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Diwan">Diwan</a>, etc. sont joués par quelques musiciens aurassiens. Quelques instruments de musique sont propres à la région comme le <a title="Bendir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bendir">bendir</a>, <a title="Gasba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gasba">Gasba</a>, etc.<br /><a name=".C3.89conomie"></a>Économie<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Fairytale_waring.png"></a>Cette section est vide, pas assez détaillée ou incomplète. <a title="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=" action="edit" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Chaouis&action=edit">Votre aide</a> est la bienvenue !<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Aur%C3%A8s_les_Gorges_du_Rhouffi.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Aur%C3%A8s_les_Gorges_du_Rhouffi.jpg"></a><br />L'élevage et l'agriculture et le commerce font partie des traditions chaouis.<br />Dans les zones agricoles, la femme aide l'homme dans l'élevage et dans l'agriculture.<br />Le commerce est lié aux domaines des hommes exclusivement.<br />Pendant la colonisation française, le taux de scolarisation de la région des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> était l'un des plus bas de l'<a title="Algérie française" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie_fran%C3%A7aise">Algérie française</a>.<br />Et après l'indépendance, la majorité des douars ne disposaient pas de l'électricité ni de l'eau courante.<br />L'exode rural dans les années 70, L'État algérien va relancer plusieurs projets pour freiner cet exode.<br />Une forte immigration vers la <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">France</a>, la majorité des Chaouis travailleront sur les chantiers de construction dans les années 60.<br />Le projet de la réforme agraire, la construction d'établissements scolaires (écoles, centres de formation, université), la scolarisation obligatoire, etc. Tout cela va améliorer graduellement la situation économique de la région des Aurès.<br />Plusieurs artisans dans plusieurs domaines vont investir dans les villes.<br />Le début de l'industrialisation dans les villes de l'Aurès à l'époque du président <a title="Boumedienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Boumedienne">Boumedienne</a>.<br />L'assainissement des routes et des ponts, la construction de l'aéroport de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>, l'installation du réseau électrique et du gaz naturel dans les zones éloignées, la construction d'un barrage hydraulique, etc., dans les années 90, Tout cela facilitera les investissements <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-45">[46]</a>.<br />La <a title="Guerre civile algérienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_civile_alg%C3%A9rienne">Guerre civile algérienne</a>, le banditisme et le tribalisme vont freiner l'économie dans la région dans les années 90 et au 21e siècle. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-46">[47]</a><br />Les compagnies <a title="Chinoise" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chinoise">Chinoise</a> viennent pour investir dans la région des Aurès <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-47">[48]</a>.<br /><br /><a name="Tribu_chaouies"></a>Tribu chaouies]<br /><a title="Ghoufi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Aur%C3%A8s_Ghoufi.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Aur%C3%A8s_Ghoufi.jpg"></a><br /><a title="Ghoufi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghoufi">Ghoufi</a><br />Les tribus chaouies ont été recensées par Mohamed Nadir Sebaâ. D'autres historiens français ont réalisé quelques études sur les tribus chaouies. Les historiens du Moyen-Âge ont également pu établir toute la liste des tribus de la région des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> et du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a>.<br />Une forte communauté de <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">Kabyles</a> vit dans les Aurès venant de (<a title="Petite Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Petite_Kabylie">petite Kabylie</a>) ou de la <a title="Grande Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Grande_Kabylie">grande Kabylie</a>. Ceux-ci vivent principalement dans les villes dans les Aurès. Les <a title="Mozabites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mozabites">Mozabites</a> tribu <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a> vivent aussi dans la ville de Batna depuis le début du 20e siècle.<br />Les tribus chaouies sont actuellement concentrées dans les grande villes des Aurès, un important exode rural a débuté au 19e siècle. Cependant, quelques-uns restent dans les douars d'origine.<br />Les gens fuient les conditions difficiles des zones montagneuses et rurales. Les déplacements sont facilités grâce aux réseaux routiers et aux transports en commun déployés par des compagnies privées aux 20 et 21 e siècles.<br />La ville de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a> est une métropole qui rassemble toutes les tribus chaouies et les tribus des autres <a title="Wilaya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya">Wilayas</a> d'<a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><a name="Les_grandes_tribus_chaouiyas_de_la_rive_"></a>Les grandes tribus chaouiyas de la rive nord ou les Aurès inférieures<br />Les grandes tribus de la rive nord sont :<br /><a title="Ayth Ali u sabor (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Ali_u_sabor&action=edit&redlink=1">Ayth Ali u sabor</a>, originaire de <a title="Aïn Yagout" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_Yagout">Aïn Yagout</a><br /><a title="Ayth Fatma (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Fatma&action=edit&redlink=1">Ayth Fatma</a>, originaire de <a title="Merouana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merouana">Merouana</a>, selon la légende, ils descendent de <a title="Fatma Tazoughert" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatma_Tazoughert">Fatma Tazoughert</a>, mais revendique leur ancienne appartenance aux <a title="Fatimides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatimides">Fatimides</a>.<br /><a title="Ayth Sellam (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Sellam&action=edit&redlink=1">Ayth Sellam</a>, originaire de <a title="Ras El Aioun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ras_El_Aioun">Ras El Aioun</a> et <a title="Ouled Sellam" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ouled_Sellam">Ouled Sellam</a>, tribu berbère ayant Sellam comme ancêtre( un romain chrétien), selon la légende il descendent de <a title="Fatma Tazoughert" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatma_Tazoughert">Fatma Tazoughert</a>.<br /><a title="Haractas (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haractas&action=edit&redlink=1">Haractas</a> ou ih'erkateyyen, tribu issue des <a title="Houaras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houaras">Houaras</a> originaire de <a title="El Madher" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/El_Madher">El Madher</a>, Bouarif. Ils sont voisins des Achaach et des Ayth Ali.<br /><a title="Ijratnen (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ijratnen&action=edit&redlink=1">Ijratnen</a><br /><a title="Thleth (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Thleth&action=edit&redlink=1">Thleth</a><br /><a title="Isegneyyen (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Isegneyyen&action=edit&redlink=1">Isegneyyen</a>, comprenant les Ayth Bouabdallah, les Ayth H'med,les Dhouafriya et les Ayth Ke'aaba<br /><a title="Ayth A'ziz (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_A%27ziz&action=edit&redlink=1">Ayth A'ziz</a> ou Aziz (on les trouve aux Aurès et à <a title="Annaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Annaba">Annaba</a>. Cette tribu est mélangée aux Zemouls et aux Sellaoua.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-48">[49]</a><br /><a title="Ayth Mhenna (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Mhenna&action=edit&redlink=1">Ayth Mhenna</a><br /><a title="Ayth Menaâ (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Mena%C3%A2&action=edit&redlink=1">Ayth Menaâ</a>, originaire de <a title="Menaa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Menaa">Menaa</a><br /><a title="Ihlaymiyan (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ihlaymiyan&action=edit&redlink=1">Ihlaymiyan</a><br /><a title="Ihidousiyan (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ihidousiyan&action=edit&redlink=1">Ihidousiyan</a> <a title="Hidoussa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hidoussa">Hidoussa</a>(<a title="Merouana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merouana">Merouana</a>)<br /><a title="Houaras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houaras">Houaras</a>, tribu ancienne Berbère à <a title="Djerma (commune de la Wilaya de Batna)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Djerma_(commune_de_la_Wilaya_de_Batna)">Djerma (commune de la Wilaya de Batna)</a><br /><a title="Ayth Mhemmed (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Mhemmed&action=edit&redlink=1">Ayth Mhemmed</a><br /><a title="Ayth Sidi Lhadj (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Sidi_Lhadj&action=edit&redlink=1">Ayth Sidi Lhadj</a><br /><a title="Ayth Soltane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Soltane&action=edit&redlink=1">Ayth Soltane</a> <a title="Sefiane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sefiane">Sefiane</a>, <a title="Belezma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Belezma">Belezma</a> et <a title="N'gaous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%27gaous">N'gaous</a> (voisine de la tribu des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-49">[50]</a> et <a title="Merouana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merouana">Merouana</a>. Une tribu que serait apparentée à la grande tribu des Ouled Soltane berbère. Mais selon la légende, ils seraient des descendants de <a title="Fatma Tazoughert" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatma_Tazoughert">Fatma Tazoughert</a>. Ils ont construit le Ksar de Belezma dans les montagnes de <a title="Belezma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Belezma">Belezma</a>.<br /><a title="Ayth Si Slimane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Si_Slimane&action=edit&redlink=1">Ayth Si Slimane</a>, voisine des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> de <a title="N'gaous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%27gaous">N'gaous</a> et originaire de <a title="Ouled Si Slimane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ouled_Si_Slimane">Ouled Si Slimane</a><br /><a title="Aboufnar (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aboufnar&action=edit&redlink=1">Aboufnar</a> (présente uniquement à <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a>)<br /><a title="Meghouche (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Meghouche&action=edit&redlink=1">Meghouche</a> (prononcé Merrouche) à Tiberguent (wilaya de Mila) Ancienne tribu trés puissante mais dispersée a travers l'algérie suite a une dispute intra-familiale.<br /><a title="Ouled Bou Aoun (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_Bou_Aoun&action=edit&redlink=1">Ouled Bou Aoun</a>, origine de <a title="Zanat El Beida" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zanat_El_Beida">Zanat El Beida</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-50">[51]</a><br /><a title="Tietes (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tietes&action=edit&redlink=1">Tietes</a> de <a title="Seriana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seriana">Seriana</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-51">[52]</a><br /><a title="Sedrata" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sedrata">Sedrata</a>, tribu <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a>, également présente à Sedrata dans la <a title="Wilaya de Souk-Ahras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya_de_Souk-Ahras">Wilaya de Souk-Ahras</a><br /><a title="Berzal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berzal">Berzal</a>, originaire de <a title="M'Sila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%27Sila">M'Sila</a> et Zénète. Au Moyen Âge, ils réussissent à fonder un État indépendant en <a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a> à <a title="Carmona (ville espagnole)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carmona_(ville_espagnole)">Carmona (ville espagnole)</a>, ils étaient alliés à <a title="Abu Yazid" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abu_Yazid">Abu Yazid</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-52">[53]</a>.<br /><a title="Ulhasa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ulhasa">Ulhasa</a> au nord, environ de <a title="Annaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Annaba">Annaba</a> et dans le Maghreb et sont Zénètes.<br />etc.<br />Le regroupement tribal a été facilité, car ses individus présentent un ensemble de caractères artistiques, linguistiques, communs. Cette ethnie occupe toute la région plate et montagneuse au nord-ouest de la ville de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>, au sud est de la ville de <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a> et au nord est de la ville de <a title="M'Sila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%27Sila">M'Sila</a> .<br />C’est dans ces poches montagnardes que subsistent encore les dernières originalités culturelles et linguistiques chaouies. Du point de vue nombre, nul ne peut donner un chiffre exact d’évaluation de ce premier ensemble, tant les éléments de ce groupe social sont mobiles. On les retrouve à <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>, <a title="Daïra d'Arris" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Da%C3%AFra_d%27Arris">Daïra d'Arris</a>, <a title="Menaa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Menaa">Menaa</a>, <a title="Merouana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merouana">Merouana</a> ,<a title="Ras El Aioun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ras_El_Aioun">Ras El Aioun</a>, <a title="Seriana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seriana">Seriana</a>, <a title="Oued El Ma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oued_El_Ma">Oued El Ma</a> (Ighzer n'waman), <a title="N'gaous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%27gaous">N'gaous</a>, <a title="Oued Chaaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oued_Chaaba">Oued Chaaba</a>, <a title="Aïn Fakroun (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C3%AFn_Fakroun&action=edit&redlink=1">Aïn Fakroun</a>, <a title="Aïn Kercha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_Kercha">Aïn Kercha</a>,<a title="Henchir Toumghani (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Henchir_Toumghani&action=edit&redlink=1">Henchir Toumghani</a>, <a title="Oum-El-Bouaghi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oum-El-Bouaghi">Oum-El-Bouaghi</a>, etc….<br /><a name="Les_grandes_tribus_chaouiyas_de_l.E2.80."></a>Les grandes tribus chaouiyas de l’Aurès central ou Moyen Aurès<br />1. Les chaouias arabisés (par tribus) :<br />Beni <a title="Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifren">Ifren</a> (qui veut dire grottes en chaoui), établient à <a title="N'Gaous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%27Gaous">N'Gaous</a> et appartiennent aux <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>.<br /><a title="Beni Frah (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Beni_Frah&action=edit&redlink=1">Beni Frah</a>, originaire du village Bni Frah et sont des Zénètes<br /><a title="Bouazid (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bouazid&action=edit&redlink=1">Bouazid</a><br /><a title="Ouled si Ahmed Benameur (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_si_Ahmed_Benameur&action=edit&redlink=1">Ouled si Ahmed Benameur</a><br /><a title="Ouled Derradj" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ouled_Derradj">Ouled Derradj</a>, originaire de <a title="Barika" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Barika">Barika</a><br /><a title="Bni Tazaght (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bni_Tazaght&action=edit&redlink=1">Bni Tazaght</a><br />Fezazna de la ville de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>. Ils sont originaire de <a title="Fezzan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fezzan">Fezzan</a>(<a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a>)<br />Ce groupe s’exprime dans une proportion de 15 à 20% en <a title="Chaoui" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaoui">chaoui</a>. Le reste s’exprimant en arabe dialectal ou tadzarit. Ils constituent l’essentiel de l’exode rural vers les villes de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>, <a title="Tebessa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tebessa">Tebessa</a>, <a title="Aïn M'lila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_M%27lila">Aïn M'lila</a>, <a title="Biskra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Biskra">Biskra</a>, <a title="Khenchela" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Khenchela">Khenchela</a>, <a title="Guelma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guelma">Guelma</a>, etc<br />2. Les chaouiyas de la plaine par tribu : (berbérophones)<br />Ayth <a title="Chlih" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chlih">Chlih</a>, originaire de <a title="Oued Chaaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oued_Chaaba">Oued Chaaba</a> et voisin des Ouled Fatema de <a title="Merouana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Merouana">Merouana</a>.<br /><a title="Ouled Sidi Yahia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ouled_Sidi_Yahia">Ouled Sidi Yahia</a>, un groupe <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a>, originaire de <a title="Lambèse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lamb%C3%A8se">Lambèse</a>.<br /><a title="Ayth Hamla (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Hamla&action=edit&redlink=1">Ayth Hamla</a> (Condorcet), non loin de la ville de Batna.<br />Devant une telle variété, on se rend aisément compte qu’il est facile de signaler certains traits de similitude culturelle de ce groupe avec leurs cousins de la rive nord.<br /><a name="Berb.C3.A8res_au_pluriel"></a>Berbères au pluriel<br />Plusieurs nations sont venu partager le mode de vie des Berbères dans l'Aurès. Selon <a title="Salluste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Salluste">Salluste</a>, les Maures faisaient partie de l'armée d'<a title="Hercule" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hercule">Hercule</a> venus d'Espagne<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-53">[54]</a> composé des <a title="Perse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Perse">Perses</a>, d'<a title="Arménien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nien">Arméniens</a>, et de <a title="Mèdes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8des">Mèdes</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-54">[55]</a> Ils se sont mêlés aux populations autochtones <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a> du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> actuel. Ils se sont installés dans les montagnes du <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> et aux <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a> et en <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>.<br />Il s'ensuit plusieurs ethnies qui se sont fondues dans les tribus berbères comme les Phéniciens, les <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a>, les <a title="Juifs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juifs">Juifs</a>, les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a>, les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a>, les <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">Arabes</a>, les peuples d'<a title="Afrique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique">Afrique</a>, les <a title="Européens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A9ens">Européens</a>, les <a title="Turc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Turc">Turcs</a>, etc. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-55">[56]</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-56">[57]</a><br />Ils figurent des tribus que l’Islam avait encouragées à se « diluer » dans la communauté berbère qui donnera plus tard (suite à l’osmose) <a title="Arabe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabe">Arabe</a> + <a title="Amazigh" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amazigh">Amazigh</a> le courant Islamazigh. Interpénétration civilisationnelle remarquée dans les us et coutumes de certaines tribus.<br />Les principales tribus arabo-berbère dans les Aurès :<br /><br /><a title="Ouled Aâdi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_A%C3%A2di&action=edit&redlink=1">Ouled Aâdi</a> originaire des environ de la ville de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>.<br /><a title="Ghouata (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ghouata&action=edit&redlink=1">Ghouata</a> se confond avec la grande tribu berbère Laâwawta ou <a title="Luwata" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Luwata">Luwata</a> ou Louwa au singulier au pluriel Ilwaten( fractions de B. Badis et B. Rihan de N'gaous et la tribu de B. Séada qui sont tous berbère dans les Aurès) <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-57">[58]</a>.<br /><a title="El Khoudhrane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=El_Khoudhrane&action=edit&redlink=1">El Khoudhrane</a>, ils sont originaire de <a title="Aïn Touta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_Touta">Aïn Touta</a><br /><a title="El Hachachina (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=El_Hachachina&action=edit&redlink=1">El Hachachina</a> (tribu arabe de l'oued righ descendant de hassan bras droit de <a title="Oqba Ibn Nafi Al Fihri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oqba_Ibn_Nafi_Al_Fihri">Oqba Ibn Nafi Al Fihri</a> <a title="Modèle:Référence nécessaire/Explication" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire/Explication">[réf. nécessaire]</a> et de ses missionnaires ils se sont métissés à la population berbere locale). Ils sont originaire des environs de la ville de <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a>.<br /><a title="El Souamaâ (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=El_Souama%C3%A2&action=edit&redlink=1">El Souamaâ</a> originaire de <a title="Lazrou" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lazrou">Lazrou</a><br /><a title="Chaanba (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Chaanba&action=edit&redlink=1">Chaanba</a> tribu qui descend des <a title="Banu Sulaym" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banu_Sulaym">Banu Sulaym</a> nomade, mais ils habitent les régions du Sud et non les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. Ils viennent juste faire du paturage au Nord <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-58">[59]</a><br /><a title="Srahna (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Srahna&action=edit&redlink=1">Srahna</a> origine <a title="Kimmel" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kimmel">Kimmel</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-59">[60]</a>. Ils sont formés par les Ben Ganah et les Bou Akkaz.<br /><a title="Cheurfa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cheurfa">Cheurfa</a> origine du village de <a title="Kimmel" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kimmel">Kimmel</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-60">[61]</a>.<br /><a title="Ayth Zian (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Zian&action=edit&redlink=1">Ayth Zian</a> ( Zyan sont d'origine berbères , ils font partie des Banou Zian <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>), Ils sont formés par les tribus: les Houamed, les Fizara, les Amra, les Zerara, les Sebgag, les Said et les Arif. Ils sont dans Djemorah, Branis, Beni Souik et Guedila , Ain Touta, El Ksour, Tilatou et N’Gaous.<br /><a title="Riah (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Riah&action=edit&redlink=1">Riah</a><br />Etc.<br /><a name="Les_chaouis_de_l.E2.80.99Aur.C3.A8s_sup."></a>Les chaouis de l’Aurès supérieure (Rive sud)<br />Les grandes tribus de la rive sud sont :<br /><a title="Ayth Abdi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Abdi&action=edit&redlink=1">Ayth Abdi</a>, originaire du pic Mehmel et font partie des <a title="Touabas (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Touabas&action=edit&redlink=1">Touabas</a>.<br />Les <a title="Ayth Yakoub (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Yakoub&action=edit&redlink=1">Ayth Yakoub</a> regroupent les quatre tribus suivantes les <a title="Ayth Ali ben Youcef (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Ali_ben_Youcef&action=edit&redlink=1">Ayth Ali ben Youcef</a>, les <a title="Ayth ali ben Daoud (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_ali_ben_Daoud&action=edit&redlink=1">Ayth ali ben Daoud</a>, les <a title="Ouled Madhi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_Madhi&action=edit&redlink=1">ouled Madhi</a> et les <a title="Ouled Messelem (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ouled_Messelem&action=edit&redlink=1">ouled Messelem</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-61">[62]</a>. Chaque village est formé du moins de ces quatre tribus. Ils étaient obligés à vivre ensemble.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-62">[63]</a>. Avant l'occupation française les quatre tribus faisaient la guerre contre les Ayth <a title="Touabas (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Touabas&action=edit&redlink=1">Touabas</a> et lee Ayth Zeyan (Zianides). Les regroupement majeur de cette région d'après le livre de la Société de géoghraphie française est:<br />Ayth Touabas, Ayth Zeyan, <a title="Ayth Nara (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Nara&action=edit&redlink=1">Ayth Nara</a>, <a title="Ayth Taghout (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Taghout&action=edit&redlink=1">Ayth Taghout</a>,<a title="Ayth Bouzina (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Bouzina&action=edit&redlink=1">Ayth Bouzina</a>, <a title="Ayth Fédhala (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_F%C3%A9dhala&action=edit&redlink=1">Ayth Fédhala</a>, moitié des <a title="Beni Frah (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Beni_Frah&action=edit&redlink=1">Beni Frah</a>, <a title="Ayth Mouchenach (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Mouchenach&action=edit&redlink=1">Ayth Mouchenach</a>.<br /><a title="Ayth Abdi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Abdi&action=edit&redlink=1">Ayth Abdi</a>, <a title="Ayth Oumm er reha (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Oumm_er_reha&action=edit&redlink=1">Ayth Oumm er reha</a>, <a title="Ayth El arbaâ (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_El_arba%C3%A2&action=edit&redlink=1">Ayth El arbaâ</a>, moitié de <a title="Ayth Maafa (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Maafa&action=edit&redlink=1">Ayth Maafa</a> (Zénète ou Sanhadja ou Masmouda), <a title="Ayth Azouz (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Azouz&action=edit&redlink=1">Ayth Azouz</a>, <a title="Ayth Bouslimane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Bouslimane&action=edit&redlink=1">Ayth Bouslimane</a>, <a title="Ayth Melloul (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Melloul&action=edit&redlink=1">Ayth Melloul</a>, <a title="Ayth Oudjana (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Oudjana&action=edit&redlink=1">Ayth Oudjana</a> origine le massif de Oudjana et sont <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>, ils ont été attaqués par les Ayth Daoud, ces derniers voulaient leur prendre les terres de Médina, <a title="Ayth Laâchach (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_La%C3%A2chach&action=edit&redlink=1">Ayth Laâchach</a> on été chassés de Oued Taga par les Ayth Zian et les Ayth Daoud.<br /><a title="Ayth Habbas (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Habbas&action=edit&redlink=1">Ayth Habbas</a>, tribu venant du <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> s'installe à <a title="Menaa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Menaa">Menaa</a>. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-63">[64]</a>, ils vont joué un rôle important en unifiant les tribu chaouis pouqu'ils puissent vivre ensemble dans une même ville. Ils vont prendre de chaque tribu des familles et les font placées ensemble dans un village.<br /><a title="Ayth Daoud (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Daoud&action=edit&redlink=1">Ayth Daoud</a> aussi appelés « Les Touabas » origine <a title="Tighanimine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tighanimine">Tighanimine</a> dans les gorges de <a title="Ghoufi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghoufi">Ghoufi</a>(Tighanimine qui veut dire pourquoi les roseaux), Delartigue les places dont le groupe des <a title="Awraba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Awraba">Awrabas</a>. Avant, ils luttaient contre les Sabdawi, les Ugana et les Bouslimane<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-64">[65]</a><br />D'autres recherches livrent des noms de tribus ainsi que leur localité et une brève histoire.<br /><a title="Ayth sâada (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_s%C3%A2ada&action=edit&redlink=1">Ayth sâada</a> (commune de <a title="Menaa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Menaa">Menaa</a>, <a title="Tigherghar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tigherghar">Tigherghar</a>, <a title="Ain Zaatout" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ain_Zaatout">Ain Zaatout</a> à <a title="Biskra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Biskra">Biskra</a>, <a title="Maafa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maafa">Maafa</a>)<br /><a title="Ighassiren (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ighassiren&action=edit&redlink=1">Ighassiren</a><br /><a title="Ayth Yehmedh (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Yehmedh&action=edit&redlink=1">Ayth Yehmedh</a><br /><a title="Ayth Timessounin (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Timessounin&action=edit&redlink=1">Ayth Timessounin</a><br /><a title="Icherkyene (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Icherkyene&action=edit&redlink=1">Icherkyene</a> (Ahmar khedou) à <a title="Amantane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amantane">Amantane</a> ( qui veut dire en <a title="Chaoui" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaoui">chaoui</a> le sommet élèvé)<br /><a title="Nememcha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nememcha">Nememchas</a>, ils sont issus de la tribu des <a title="Houaras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houaras">Houaras</a>, ils sont à <a title="Tebessa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tebessa">Tebessa</a><br /><a title="Ayth Fédhala (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_F%C3%A9dhala&action=edit&redlink=1">Ayth Fédhala</a>, ils trouvent à Tahament, Djebel Groum, Meryem.<br /><a title="Ayth larbaa (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_larbaa&action=edit&redlink=1">Ayth larbaa</a>, ils sont d'origine Zénètes<br /><a title="Ayth Frah (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Frah&action=edit&redlink=1">Ayth Frah</a>, selon Delartigue, il les classe parmi les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>.Ils e trouvent à Ain Zaatout<br /><a title="Ayth Fadhel (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Fadhel&action=edit&redlink=1">Ayth Fadhel</a><br /><a title="Ayth abdi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_abdi&action=edit&redlink=1">Ayth abdi</a><br /><a title="Laâchach (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=La%C3%A2chach&action=edit&redlink=1">Laâchach</a> sont originaire de Bouarif et habitent <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a> et ses environs, ils sont Zénètes.<br /><a title="Ayth Sidi Ali (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Sidi_Ali&action=edit&redlink=1">Ayth Sidi Ali</a><br /><a title="Ayth Ameur (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Ameur&action=edit&redlink=1">Ayth Ameur</a> sont Zénètes<br /><a title="Ayth Si Moussa (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Si_Moussa&action=edit&redlink=1">Ayth Si Moussa</a> sont Zénètes<br /><a title="Ayth Badchia (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Badchia&action=edit&redlink=1">Ayth Badchia</a> sont Zénètes<br /><a title="Ayth Menacer (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Menacer&action=edit&redlink=1">Ayth Menacer</a> sont Zénètes<br /><a title="Ayth Oudjana (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Oudjana&action=edit&redlink=1">Ayth Oudjana</a> sont Zénètes, ils se trouvent à Taouzient, <a title="Chélia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A9lia">Chélia</a>, Mellagou, Yabous.<br /><a title="Amraoui (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amraoui&action=edit&redlink=1">Amraoui</a> ,ils sont de <a title="Chemora" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chemora">Chemora</a><br /><a title="Amamra (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amamra&action=edit&redlink=1">Amamra</a> la plus noble <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-65">[66]</a> des tribus chaouis et sont formées de dix tribus(deux viennent des romains, trois berbère, les autres se sont formés après l'ère musulman). Ils sont d'origine de l'ouest de <a title="Khenchela" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Khenchela">Khenchela</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-66">[67]</a>. Cette partie des Aurès correspond aux territoires des tribus des <a title="Dejrawa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dejrawa">Dejrawa</a> de la reine <a title="Dihya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dihya">Dihya</a>.Ils sont nombreux dans la montagne de Fraoun <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-67">[68]</a>.<br /><a title="Ayth Melloul (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Melloul&action=edit&redlink=1">Ayth Melloul</a> (Fils des Blancs en chaoui)<br /><a title="Bradja (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bradja&action=edit&redlink=1">Bradja</a> (Djebel Cherchar)<br /><a title="Ayth Bouslimane (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Bouslimane&action=edit&redlink=1">Ayth Bouslimane</a>, formé par: Saadna et les Ouled Saadia T'Kout<br /><a title="Ayth Bouzina (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Bouzina&action=edit&redlink=1">Ayth Bouzina</a>(<a title="Ayth Benou (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Benou&action=edit&redlink=1">Ayth Benou</a> et <a title="Ayth Nouacer (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Nouacer&action=edit&redlink=1">Ayth Nouacer</a>) deux tribus sont originaires de <a title="Bouzina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bouzina">Bouzina</a><br /><a title="Ayth Souik (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Souik&action=edit&redlink=1">Ayth Souik</a><br /><a title="Ayth Sidi Abdeslem (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Sidi_Abdeslem&action=edit&redlink=1">Ayth Sidi Abdeslem</a><br /><a title="Ayth Gacem (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Gacem&action=edit&redlink=1">Ayth Gacem</a><br /><a title="Ayth Imboul (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Imboul&action=edit&redlink=1">Ayth Imboul</a> ou Beni Ymbloul à Ouldja<br /><a title="Ayth Messaoud Ben Salah (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Messaoud_Ben_Salah&action=edit&redlink=1">Ayth Messaoud Ben Salah</a><br /><a title="Ayth Mansour (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Mansour&action=edit&redlink=1">Ayth Mansour</a><br /><a title="Ayth Yahia (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayth_Yahia&action=edit&redlink=1">Ayth Yahia</a><br /><a title="Amanras (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amanras&action=edit&redlink=1">Amanras</a><br /><a title="Rechaîch (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Recha%C3%AEch&action=edit&redlink=1">Rechaîch</a><br /><a title="Tiffouragh (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiffouragh&action=edit&redlink=1">Tiffouragh</a><br />Abderrezag sont <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a><br />Ameur sont <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a><br />Zerara sont <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a><br />Sidi Abdeslem Tkout<br />Gacem Tkout<br />Sidi Aissa<br />Meradsa<br />Alaoua origine Houara et prétendent descendre d'un romain qui porte le nom de Sellem.<br />Ayth El Hadj ou Hazini<br /><br /><a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a> (Aimgharen en chaoui) la plus importante tribu Zénète originaire du village <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a> et de <a title="Biskra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Biskra">Biskra</a> au Moyen Âge, la relation entre les gens de Médina( Ichmoul) et les Maghraoua est étroite <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-68">[69]</a>. Plusieurs tribu sont issue de cette tribu qui était sous la gouvernance des Khezar émir des Maghraouas avant le conflit entre <a title="Chiite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chiite">chiite</a> et <a title="Kharidjite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kharidjite">kharidjite</a>. les Izmerten et les Sadrata étaient établie dans cette région. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-69">[70]</a><br />etc.<br />Surnommés ayth wed'rar ces Chaouis sont de rudes montagnards et une partie est citadine. La plupart des tribus descendent des <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>, d'après Masqueray<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-70">[71]</a>.<br /><a name="Autres_tribus"></a>Autres tribus<br />Ouled Sahnoun, Ouled Abderahmen, Zoui, Ouled Amor, Ouled Medjda, Beni Maâta, Kesseron, Azel, Ouled Ensighn, Ouled Zaid, Herman, Ouled Bou Djemaâ, Ouled ben Mohamed, Ouled ben Feroudj, Ouled Bechatch, Ouled Otsman, Ouled Bou derhem <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis#cite_note-71">[72]</a>, les Ayth Ouchechna origine <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a> (Briket), Bou Diaf et Ben Abdallah, Bou Diaf, Ben chenouf, Ayth Idir et Ayth Bou Okkaz, Ayth Ahmed, Ayth Alouie, Ayth Ktir, Ayth Azziz, Ben Nacer Ben Sidi Nadji,selon Delartigue. Les Aouf. Les Srahouis ou Sraouis autre tribu se rattachant aux Chaouis installés dans la <a title="Wilaya de Mila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya_de_Mila">wilaya de Mila</a> à Tiberguent.<br /><a name="Les_grands_personnages_historiques"></a>Les grands personnages historiques<br />Parmi les grandes figures de l'histoire du territoire des chaouis, il y a : <a title="Medghassen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medghassen">Medghassen</a>, <a title="Saint Augustin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustin">Saint Augustin</a>, <a title="Yabdas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yabdas">Yabdas</a>, <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, <a title="Koceila" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Koceila">Koceila</a>, <a title="Kahina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kahina">Kahina</a>, <a title="Fatma Tazouguerth" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatma_Tazouguerth">Fatma Tazouguerth</a> , <a title="Zaatcha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zaatcha">Zaatcha</a>, <a title="Ben Badis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ben_Badis">Ben Badis</a>, <a title="Mostefa Ben Boulaïd" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mostefa_Ben_Boula%C3%AFd">Mostefa Ben Boulaïd</a>, <a title="Larbi Ben M'hidi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Larbi_Ben_M%27hidi">Larbi Ben M'hidi</a>, <a title="Houari Boumédiène" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houari_Boum%C3%A9di%C3%A8ne">Houari Boumédiène</a>, <a title="Mohammed Boudiaf" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mohammed_Boudiaf">Mohammed Boudiaf</a>, <a title="Rabah Bitat" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rabah_Bitat">Rabah Bitat</a>, <a title="Kateb Yacine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kateb_Yacine">Kateb Yacine</a>, <a title="Slimane Benaïssa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Slimane_Bena%C3%AFssa">Slimane Benaïssa</a>, <a title="Aissa Jermouni" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aissa_Jermouni">Aissa Jermouni</a>, <a title="Beggar Hadda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Beggar_Hadda">Beggar Hadda</a>, <a title="Liamine Zeroual" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Liamine_Zeroual">Liamine Zeroual</a>, <a title="Bourabou" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bourabou">Bourabou</a>, <a title="Hamma Melakhsou" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hamma_Melakhsou">Hamma Melakhsou</a>,<a title="Ali Benflis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ali_Benflis">Ali Benflis</a>, <a title="Rabah Saadane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rabah_Saadane">Rabah Saadane</a>, <a title="Ali Khencheli" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ali_Khencheli">Ali Khencheli</a>, <a title="Abbes Laghrour (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abbes_Laghrour&action=edit&redlink=1">Abbes Laghrour</a>, <a title="Tahar Ouettar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tahar_Ouettar">Tahar Ouettar</a>, <a title="Rachid Boudjedra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rachid_Boudjedra">Rachid Boudjedra</a>, <a title="Mohamed Lakhdar Maougal (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mohamed_Lakhdar_Maougal&action=edit&redlink=1">Mohamed Lakhdar Maougal</a>, <a title="Abdelhak Brerhi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdelhak_Brerhi&action=edit&redlink=1">Abdelhak Brerhi</a>, <a title="Larbi Tebessi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Larbi_Tebessi">Larbi Tebessi</a>, <a title="Ammar Talbi (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ammar_Talbi&action=edit&redlink=1">Ammar Talbi</a>, <a title="Mohamed Tahar Abidi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mohamed_Tahar_Abidi">Mohamed Tahar Abidi</a>, <a title="Khaled Nezzar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Khaled_Nezzar">Khaled Nezzar</a>, <a title="Mériam Bouatoura (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=M%C3%A9riam_Bouatoura&action=edit&redlink=1">Mériam Bouatoura</a>, <a title="Ziza Massika" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ziza_Massika">Ziza Massika</a>, Merarda Mostefa Bennoui etc.haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-2410619918404759635.post-60106178223816498282009-04-20T05:20:00.001-07:002009-04-20T05:26:22.948-07:00تاريخ المجتمع الامازيغيLes Berbères ou Imazighen sont un ensemble d'<a title="Ethnie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ethnie">ethnies</a> autochtones d'<a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a> ayant ou non des points communs entre elles (langues, habillements, coutumes, musiques, organisations sociales, origines ethniques, etc.) selon l'espace géographique où elles vivent. Dans l'Antiquité, les Berbères étaient connus sous les noms de <a title="Libyens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libyens">Libyens</a>, <a title="Maure" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maure">Maures</a>, <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a>, <a title="Garamantes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Garamantes">Garamantes</a> et <a title="Numide" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numide">Numides</a>. Les plus connus d'entre eux étaient l'auteur romain <a title="Apulée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Apul%C3%A9e">Apulée</a>, l'empereur romain <a title="Septime Sévère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Septime_S%C3%A9v%C3%A8re">Septime Sévère</a>, et <a title="Augustin d'Hippone" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Augustin_d%27Hippone">saint Augustin</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-9">[10]</a>. Les Berbères sont toujours, aujourd'hui,présents dans des pays tels que le <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>, l'<a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, la <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> et la <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>.<br /><br /><a name=".C3.89tymologie"></a>Étymologie]<br /><a name=".C3.89tymologie_du_mot_berb.C3.A8re"></a>Étymologie du mot berbère<br />Le nom de « Berbère » apparaissant pour la première fois explicitement après la fin de l'<a title="Empire romain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_romain">Empire romain</a>, la pertinence de son usage pour la période précédente n'est pas admise par tous les historiens de l'antiquité<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-10">[11]</a>.<br />L'usage du terme s'est répandu à la période suivant l'arrivée des <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a> lors des <a title="Grandes invasions" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Grandes_invasions#Vandales">grandes invasions</a>. Qualifiés de « Barbares » par les Romains, en <a title="Afrique romaine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_romaine">Afrique romaine</a>, et en provenance de la péninsule Ibérique où leurs campements furent soumis aux attaques répétées des Romains. Sur les hauteurs à l'Est de la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> fut assemblée la coalition numido-vandale, qui prendra <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a> et supprimera l'influence de <a title="Rome" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome">Rome</a> sur toute l'Afrique. Le récit du <a title="Consul" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Consul">consul</a> romain en Afrique fit référence pour la 1re fois du terme de « Barbare » pour décrire les <a title="Numides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numides">Numides</a>. Les historiens Arabes, quelque temps après, vont les nommer Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>.<br /><a name=".C3.89tymologie_de_mot_Imazighen"></a>Étymologie de mot Imazighen [<br />Le mot désigne l'ancêtre Amzigh, d'après <a title="Ibn Hazm" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Hazm">Ibn Hazm</a> et <a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a>. Amazigh est le patriarche du peuple berbère dans la généalogie, qui a été établie par ces deux éminents historiens.<br />L'équivalent en berbère est Imazighen (Imaziγen), pluriel de amazigh, signifiant « homme libre ». Le terme amazigh/imazighen a été perdu chez certaines ethnies berbères mais est resté présent chez des berbères du Maroc et chez les touareg<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-12">[13]</a>. L'utilisation de ce terme a été ravivée à partir des <a title="Années 1940" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ann%C3%A9es_1940">années 1940</a> avec l'émergence du mouvement <a title="Berbériste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A9riste">berbériste</a> Kabyle<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-13">[14]</a>. Ces termes, et leurs néologismes, se sont généralisés et ont été adoptés par les Berbères.<br /><a name="Origines"></a>Origines<br /><a title=""Le Medracen, à Batna en Algérie, l'un des plus ancien monument en Algérie, il est l'ancêtre de tous les Berbères, 300 av. J.-C." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Imedghacen.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Imedghacen.jpg"></a><br />Le <a title="Medracen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medracen">Medracen</a>, à <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, l'un des plus ancien monument en Algérie, il est l'ancêtre de tous les Berbères, <a title="-300" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-300">300 av. J.-C.</a><br /><br />La question de l’origine des Berbères s’est posée tout le long de l’histoire de l’<a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a>.<br />Même si aujourd'hui la plupart des auteurs pensent que les Berbères sont soit les descendants d’une population autochtone apparue in situ en Afrique du Nord, de culture paléolithique Ibéro-maurusienne (-16 000 ans), puis mésolithique caspienne, soit les descendants de populations orientales ayant migrées dans cette région durant la transition néolithique (-9 500, -7 000 ans)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-14">[15]</a>, cette origine a suscité d’énormes débats et d’innombrables théories au cours des siècles.<br />Les récits de l'<a title="Antiquité" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Antiquit%C3%A9">Antiquité</a> et du <a title="Moyen Âge" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Moyen_%C3%82ge">Moyen Âge</a> s'appuyaient sur des récits <a title="Bible" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bible">bibliques</a>, <a title="Coran" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Coran">coraniques</a>, ou sur les <a title="Hadith" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hadith">hadiths</a> ainsi que sur des références historiques comme <a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a> ou <a title="Mythologie grecque" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mythologie_grecque">helléniques</a> comme <a title="Salluste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Salluste">Salluste</a>. Ils donnaient à ce peuple une origine <a title="Perses" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Perses">perse</a> et <a title="Sémite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9mite">sémite</a>. Aux XIXe et XXe siècles siècles, plusieurs auteurs lui attribuèrent une origine européenne et nordique. Ils sont souvent décrits comme étant les descendants des peuples de la mer, d'origine indo-européenne (d'où la présence en forte proportion - environ 20 %- chez les Berbères, d'individus aux cheveux et yeux clairs tels les Vandales d'origine scandinave), qui affluèrent massivement en guerroyant vers l'Égypte, par vagues successives durant l'Antiquité. Quelques-uns cohabitaient avec la populations égyptienne, en particulier celle de basse Égypte et du delta du Nil mais ont dans la plupart des cas été rejetés vers l'ouest (aujourd'hui la Libye, le Maghreb). Les tamhu par exemple engendreront les Libyens. Ces peuplades formeront les proto-berbères. Plus tard des métissages surtout avec les sémites arabes et des populations noires donneront naissance a divers sous-groupes berbères: Maure, Touareg etc.<br />Les auteurs modernes, <a title="Européens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A9ens">Européens</a>, ont longtemps été très partagés sur les origines des Berbères. Ils se sont montrés, tout en affectant d’appuyer leurs hypothèses d’arguments scientifiques, autant, sinon plus, imaginatifs que leurs prédécesseurs antiques ou médiévaux. Au cours du <a title="XIXe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XIXe_si%C3%A8cle">XIXe siècle</a> et encore au début du nôtre, les explications et propositions diverses peuvent s’ordonner suivant deux types de recherches, les unes sont d’ordre <a title="Philologique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Philologique">philologique</a> et présentées surtout par les <a title="Érudits (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%89rudits&action=edit&redlink=1">érudits</a> <a title="Allemands" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Allemands">Allemands</a>, les secondes sont <a title="Archéologie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A9ologie">archéologiques</a> ou <a title="Anthropologie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Anthropologie">anthropologiques</a> et sont l’œuvre de <a title="Français" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ais">Français</a>.<br />La question que les berbères descendent directement des Cananéens ou Indiens reste posée. D'abord, <a title="Philologie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Philologie">philologues</a> et <a title="Orientalistes (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Orientalistes&action=edit&redlink=1">orientalistes</a> s’appuient les uns sur les récits <a title="Grecs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Grecs">grecs</a> et <a title="Latins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Latins">latins</a>, les autres sur des textes <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">arabes</a> et ont cherché à étayer l’origine orientale par des arguments nouveaux. <a title="Movers (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Movers&action=edit&redlink=1">Movers</a> accorde toute créance aux récits de <a title="Salluste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Salluste">Salluste</a> et de <a title="Procope" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Procope">Procope</a>. Il estime que les Cananéens fugitifs seraient passés en <a title="Afrique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique">Afrique</a> sur les vaisseaux des <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">Phéniciens</a> et, se mêlant aux <a title="Libyens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libyens">Libyens</a> primitifs qu’ils auraient initiés à l’agriculture, seraient devenus les Libyphéniciens que mentionnent plusieurs textes antiques. Nous avons vu, qu’à l’époque actuelle, certains auteurs, comme A. di Vitta, pensent effectivement que la tradition cananéenne conserve le souvenir estompé d’une expansion antérieure à la fondation de <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a>. Ensuite, le développement de l’égyptologie favorisa également la tradition orientale car plusieurs savants ont cru que les Hyksos, originaires d’<a title="Asie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Asie">Asie</a> mineure et de <a title="Syrie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syrie">Syrie</a>, chassés d’<a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypte</a>, se réfugièrent en partie en Afrique et se seraient mêlés aux Libyens.<br />Kaltbrunner et Ritter apportent, eux, les "preuves" à l’appui de l’origine indienne des Maures proposée par Strabon ; ainsi selon eux le nom de Berbère est analogue à celui des Warlevera, très anciens occupants du Dekkan. Le port de Berbera, en <a title="Somalie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Somalie">Somalie</a>, les Barabra (singulier Berberi) qui habitent entre la première et la quatrième cataracte sur le <a title="Nil" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nil">Nil</a>, et le toponyme Berber au <a title="Soudan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Soudan">Soudan</a> leur semblent autant de jalons linguistiques entre le sous-continent <a title="Indien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Indien">Indien</a> et le Maghreb. À l'époque des civilisations une partie des indiens de l'<a title="Indus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Indus">Indus</a> étaient des <a title="Nomades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nomades">nomades</a>, qui ont voyagé: - au sud de l'Espagne et au Maghreb (les <a title="Gitans" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gitans">gitans</a> flamenco, berbères, etc). - en Europe centrale les Roms et en Europe de l'est, les <a title="Celtes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Celtes">Celtes</a>. Ces peuples étaient très clairs de peau et d'autres foncés. les très clairs étant les <a title="Aryens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aryens">Aryens</a> (Indo-Européens).<br /><br /><br /><a name="R.C3.A9cits_de_l.27Antiquit.C3.A9_et_du_"></a>Récits de l'Antiquité et du Moyen Âge [<br /><a name="Selon_Salluste"></a>Selon Salluste [<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Lybian.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Lybian.jpg"></a><br />Un <a title="Libyen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libyen">Libyen</a> peint sur la tombe de <a title="Séthi Ier" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9thi_Ier">Séthi Ier</a><br /><a title="Salluste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Salluste">Salluste</a> consacra les chapitres XVII et XIX de son ouvrage La <a title="Guerre de Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_de_Jugurtha">Guerre de Jugurtha</a> à une digression sur le pays de l'Afrique du Nord et ses habitants, d'après les traditions numides et les livres puniques du roi <a title="Hiempsal II" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hiempsal_II">Hiempsal II</a>. Après une description du pays — limites, climat, faune et flore —, l'historien présente les <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a> et les <a title="Libyens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libyens">Libyens</a> comme les premiers habitants de l'Afrique, « rudes, grossiers, nourris de la chair des fauves, mangeant de l'herbe comme des bêtes. » Le demi-dieu <a title="Héraclès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/H%C3%A9racl%C3%A8s">Hercule</a> mourut en <a title="Espagne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Espagne">Espagne</a> selon la « croyance africaine », et son armée composée de divers peuples se démantela. Les <a title="Mèdes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8des">Mèdes</a>, les <a title="Perses" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Perses">Perses</a>, les <a title="Arméniens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9niens">Arméniens</a> de son armée passèrent par bateau en Afrique et s'établirent sur la côte.<br />Les <a title="Perses" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Perses">Perses</a> s'établirent à l'Ouest, « plus près de l'Océan », habitant dans les coques renversées de leurs bateaux, faute de matériel de construction. Ils s'allièrent par mariage avec les <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a>. Conduits à se déplacer sans cesse, ils se donnèrent le nom de « Nomades » (Numides). Salluste tient pour preuve de ce récit les habitations des paysans <a title="Numides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numides">numides</a>, rappelant celles des coques renversées de l'armée d'Hercule.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Jean-L%C3%A9on_G%C3%A9r%C3%B4me_016_Pelt.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Jean-L%C3%A9on_G%C3%A9r%C3%B4me_016_Pelt.jpg"></a><br />Un <a title="Maures (population)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures_(population)">Maure</a>, par <a title="Jean-Léon Gérôme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jean-L%C3%A9on_G%C3%A9r%C3%B4me">Jean-Léon Gérôme</a><br />Les <a title="Mèdes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8des">Mèdes</a> et les <a title="Arménie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nie">Arméniens</a> s'unirent aux Libyens. Ils « bâtirent des places fortes » et « pratiquaient des échanges <a title="Commerciaux" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Commerciaux">commerciaux</a> avec l'Espagne ». Altérant le nom des Mèdes, les Libyens indigènes se seraient mis à les appeler <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">Maures</a>. Par la suite, les Perses et les Gétules grandirent en puissance et s'installèrent à l'Ouest de Carthage sous le nom de <a title="Numides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numides">Numides</a>. Enfin, ils annexèrent la Libye. La presque totalité du Nord de l'Afrique fut annexée par les Numides, « les vaincus se fondirent avec les vainqueurs, qui leur donnèrent leur nom de Numides ».<br /><a name="Selon_H.C3.A9rodote"></a>Selon Hérodote [<br /><a title="Hérodote" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/H%C3%A9rodote">Hérodote</a> (<a title="-484" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-484">484</a>-<a title="-425" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-425">425</a> av. J.-C.) dit que les Maxyes — les Berbères — prétendent descendre des <a title="Troie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Troie">Troyens</a>.<br /><a name="Selon_Ibn_Khaldoun"></a>Selon Ibn Khaldoun]<br /><a title=""Ibn Khaldoun, photo de la statue d'Ibn Khaldoun à Tunis, il a consacré sa vie à l'étude de l'histoire des Berbères" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ibn_Khaldoun-Kassus.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ibn_Khaldoun-Kassus.jpg"></a><br /><a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a>, photo de la statue d'Ibn Khaldoun à <a title="Tunis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunis">Tunis</a>, il a consacré sa vie à l'étude de l'histoire des Berbères<br /><a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a> (<a title="1332" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1332">1332</a>-<a title="1406" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1406">1406</a>) fait remonter l'origine des Berbères à Mazigh fils de Canaan. D'après lui, ils descendent de <a title="Canaan (patriarche)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Canaan_(patriarche)">Canaan</a>, fils de <a title="Cham" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cham">Cham</a>. Ibn Khaldoun fait une étude comparative des différents généalogistes arabes et berbères existant bien avant lui et tire sa propre analyse sur l'origine des Berbères. Dans son livre sur l'Histoire des Berbères, Ibn Khaldoun cite presque tous les travaux déjà faits sur la généalogie ancienne. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>. Ibn Khaldoun désigne deux grandes familles: Madghis (<a title="Medghassen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medghassen">Medghassen</a>) et Barnis.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a><br /><a name="Selon_Ibn_Hazm"></a>Selon Ibn Hazm [<a title="Modifier la section : Selon Ibn Hazm" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Berb%C3%A8res&action=edit&section=9">modifier</a>]<br /><a title="Ibn Hazm" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Hazm">Ibn Hazm</a> fait remonter les berbères à un groupe ayant vécu au <a title="Yémen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%A9men">Yémen</a> <a title="Modèle:Référence nécessaire/Explication" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire/Explication">[réf. nécessaire]</a>.<br /><a name="XIX-XXe_si.C3.A8cle"></a>XIX-XXe siècle[<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tombeau_de_la_Chr%C3%A9tienne.JPG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tombeau_de_la_Chr%C3%A9tienne.JPG"></a><br />Le <a title="Mausolée Royal de Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mausol%C3%A9e_Royal_de_Maur%C3%A9tanie">Mausolée Royal de Maurétanie</a>, surnommé Tombeau de la Chrétienne, face Est à <a title="Tipaza" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tipaza">Tipaza</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br />Le premier auteur a avoir évoqué l'origine nordique des Berbères fut <a title="Thomas Shaw (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Thomas_Shaw&action=edit&redlink=1">Thomas Shaw</a> dans son ouvrage Travels or Observations Relating to Several Parts of Barbary and the Levant publié en 1738. Selon lui, les berbères blonds descendaient des Vandales de <a title="Genséric" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gens%C3%A9ric">Genséric</a>, retirés dans les montagnes après qu'ils eurent été défaits par <a title="Bélisaire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9lisaire">Bélisaire</a>. Un siècle plus tard un autre texte fondateur de l'origine nordique des Berbères fut l'article de <a title="Laurent-Charles Féraud (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Laurent-Charles_F%C3%A9raud&action=edit&redlink=1">Laurent-Charles Féraud</a> intitulé Monuments dits celtiques dans la province de Constantine publié en 1863 ou il suggérait que les Berbères blonds descendaient des gaulois mercenaires de Rome, à cause de la présence des dolmens en Algérie. Par la suite, le docteur <a title="Lucien Bertholon" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lucien_Bertholon">Lucien Bertholon</a>, qui consacra sa vie à l'anthropologie berbère, même s'il n'en continuait pas moins à affirmer l'origine Nordique des Berbères, en fit les descendants des peuples égéens<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-15">[16]</a>.<br />Contrairement à ces auteurs, l'anthropologue italien <a title="en:Giuseppe Sergi" href="http://en.wikipedia.org/wiki/Giuseppe_Sergi">Giuseppe Sergi</a> ne pensait pas que les Berbères provenaient du Nord, mais au contraire, que les Nordiques provenaient du Sud. Pour Sergi, il existait une race méditerranéenne, originaire d'Afrique, dont était issue la race nordique; cette race méditerranéenne étant elle même issue des Chamites, qui occupaient le nord de l'Afrique<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-16">[17]</a>.<br />Les théories de l'origine nordique de Berbères furent reprises, dans la première moitié du <a title="XXe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XXe_si%C3%A8cle">XXe siècle</a>, par certains auteurs allemands. Ainsi <a title="Hans Günther" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hans_G%C3%BCnther">Hans Günther</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-17">[18]</a>, raciologue du Troisième Reich, ou encore <a title="Alfred Rosenberg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alfred_Rosenberg">Alfred Rosenberg</a>, théoricien du nazisme considéraient les Berbères comme descendants des peuples <a title="Aryens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aryens">Aryens</a> atlanto-nordiques<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-18">[19]</a>.<br />Pour <a title="Henri Vallois" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Henri_Vallois">Henri Vallois</a> en 1944 il était également certain que les « Berbères blonds » appartenaient à la race nordique<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-19">[20]</a>.<br />Pour certains savants, comme <a title="Armand de Quatrefages" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Armand_de_Quatrefages">Armand de Quatrefages</a> et <a title="Ernest Hamy" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ernest_Hamy">Ernest Hamy</a> dans un ouvrage de 1882, les <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">Kabyles</a> d’Algérie seraient les descendants à peine modifiés de <a title="Cro-Magnon" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cro-Magnon">l’homme de Cro-Magnon</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-20">[21]</a>.<br /><a name="Recherches_modernes"></a>Recherches modernes<br />Actuellement, plusieurs études — <a title="Génétique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9n%C3%A9tique">génétiques</a>, <a title="Anthropologie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Anthropologie">anthropologiques</a> et <a title="Linguistique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Linguistique">linguistiques</a> — sont menées : des datations au carbone 14 sur d'anciens fossiles, des tests génétiques sur les populations modernes, mais aussi sur des ossements, et enfin des études comparatives entre la langue berbère avec les autres langues sont les moyens utilisés. Ces études génétiques ainsi que les écrits d'historiens tel <a title="Gabriel Camps" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Camps">Gabriel Camps</a> et <a title="Charles-André Julien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Charles-Andr%C3%A9_Julien">Charles-André Julien</a> tendent à prouver que les Nord-Africains actuels (arabophones ou berbérophones) descendent des Berbères.<br /><a name="Selon_les_th.C3.A9ories_g.C3.A9n.C3.A9ti"></a>Selon les théories génétiques<br /><a title=""Les migrations humaines suivant l'ADNmt" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Map-of-human-migrations.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Map-of-human-migrations.jpg"></a><br />Les migrations humaines suivant l'ADNmt<br />Les Berbères sont géographiquement et génétiquement intermédiaires entre les populations européennes (composante majeure) et les populations sub-sahariennes (environ 20 % de contribution)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-21">[22]</a>.<br />Le <a title="Chromosome Y" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chromosome_Y">chromosome Y</a> est transmis de père en fils, l'étude des polymorphismes présents permet en théorie de suivre la lignée mâle — directe — d'une <a title="Famille" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Famille">famille</a>, d'une <a title="Ethnie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ethnie">ethnie</a> ou d'une <a title="Espèce" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Esp%C3%A8ce">espèce</a>.<br />La majorité des Nords-Africains <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">berbérophones</a> et <a title="Arabe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabe">arabophones</a> ont le chromosome Y E3b2 (m81) (60 % à 80 %) <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-22">[23]</a> et J* (respectivement 42 % et 20 %) d'origine majoritairement néolithique<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-23">[24]</a>. L'<a title="Haplogroupe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Haplogroupe">haplogroupe</a> E3b2 est spécifique aux Berbères et voit sa fréquence décroître d'Ouest en Est. Cet haplogroupe est absent de la plupart des pays d'Europe sauf en Europe du Sud (Portugal, Espagne, Italie, France) ou sa fréquence dépasse les 10 % dans certaines régions d'Espagne et du Portugal. Ces chiffres pouvant s'expliquer par la longue présence musulmane dans la péninsule ibérique et dans une moindre mesure en Italie et dans le sud de la France<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-24">[25]</a>. En France sa fréquence est de 3,5 % de la population<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-25">[26]</a>. Son origine est l'<a title="Haplogroupe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Haplogroupe">haplogroupe</a> E3b d'<a title="Afrique orientale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_orientale">Afrique orientale</a> qui date de 10 000 ans<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-26">[27]</a>.<br />L'étude la plus récente et la plus complète sur le chromosome-Y au <a title="Portugal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portugal">Portugal</a> conclut que « les données concernant l'ADN mitochondrial et le chromosome-Y indique que la présence des Berbères dans ce pays est antérieure à l'invasion maure de 711 […] Nos données indiquent que les Berbères, contrairement aux immigrants sub-sahariens, ont constitué une communauté de longue durée et continue dans le pays. »<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-27">[28]</a><br />L'haplotype V, caractéristique des populations berbères, se retrouve très fortement en <a title="Espagne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Espagne">Espagne</a> (>40 % en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>), au <a title="Portugal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portugal">Portugal</a> (36 %) en <a title="Catalogne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Catalogne">Catalogne</a> (12 %), au <a title="Pays basque" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pays_basque">Pays basque</a> (11 %), en <a title="Italie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Italie">Italie</a> et dans le sud de la <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">France</a> (11 %)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-28">[29]</a>. D'après la <a title="National Center for Biotechnology Information" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/National_Center_for_Biotechnology_Information">NCBI</a>, ceci étant la conséquence<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-29">[30]</a> des huit siècles de domination musulmane en Espagne et au Portugal entre les VIIIe et XVe siècles.<br />L'<a title="ADN mitochondrial" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/ADN_mitochondrial">ADN mitochondrial</a> étant essentiellement transmis de mère à fille, son étude génétique permet de suivre la lignée maternelle — directe — d'une famille, d'une ethnie ou d'une espèce. La majorité des Berbères ont un <a title="ADN mitochondrial" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/ADN_mitochondrial">ADN mitochondrial</a> d'origine ouest-<a title="Eurasie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Eurasie">eurasienne</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-30">[31]</a>. La lignée maternelle directe des Berbères la plus ancienne date du <a title="Paléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique">paléolithique</a> (30 000 ans avant notre ère) représentée par l'<a title="Haplogroupe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Haplogroupe">haplogroupe</a> U6 (d'origine ouest-eurasienne)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-31">[32]</a>. Cet haplogroupe est spécifique aux Berbères et sa fréquence s'accroît quand on va à l'Ouest.<br />L'ADN autosomal permet de déterminer l'affinité génétique de certaines populations humaines par rapport à d'autres. À l'exception des <a title="Touaregs (peuple)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touaregs_(peuple)">Touaregs</a>, la majorité des Berbères sont génétiquement plus proches des Européens et des Moyen-Orientaux que des autres populations humaines — les Touaregs se situant dans une position intermédiaire entre les <a title="Sub-sahariens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sub-sahariens">sub-sahariens</a> et le reste des Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-32">[33]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-33">[34]</a>. Selon C.Coudray « la proximité génétique entre le nord de l’Afrique et les groupes sud-ouest européens conduisent à l’hypothèse d’une origine commune entre ces populations ». Deux hypothèses sont actuellement discutées (Barbujani et al, 1994 ; Myles et al., 2005). Cette origine commune pourrait soit dater du Paléolithique Supérieur avec l’expansion d’Hommes anatomiquement modernes depuis le Proche-Orient et s’étendant le long des deux rives de la Méditerranée (Straus, 1989 ; Ferembach, 1985) soit de la diffusion Néolithique depuis le Proche-Orient, il y a 10 000 ans av. J.-C. (Ammerman et Cavalli-Sforza, 1984).<br /><a name="Anthropologie"></a>Anthropologie]<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mechta_el-Arbi.png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mechta_el-Arbi.png"></a><br />Mechta el Arbi a été trouvé près de <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a><br />Au <a title="Paléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique">Paléolithique</a>, vivait l'<a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien#Taforalt">homme de Taforalt</a> et celui d'<a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien#Afalou">Afalou</a> : ils étaient de type « <a title="Homme de Cro-Magnon" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homme_de_Cro-Magnon">cromagnoïde</a> »<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-34">[35]</a>. Des tests génétiques sur les squelettes de <a title="Taforalt" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Taforalt">Taforalt</a> ont confirmé l'origine ouest-<a title="Eurasienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Eurasienne">eurasienne</a> de ce type <a title="Anthropologie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Anthropologie">anthropologique</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-35">[36]</a>.<br />Au <a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">Néolithique</a>, selon M.C. Chamla, l'Afalou fut remplacé par le <a title="Capsien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capsien">Capsien</a> de type « méditerranoïde » venant de l'est de la <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>. La culture capsienne est souvent décrite comme proto-berbère<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-36">[37]</a>.<br />D'un point de vue anthropologique<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-37">[38]</a>, la population nord-africaine présente des affinités avec les populations de l'Ouest méditerranéen (<a title="Italie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Italie">Italiens</a> du Sud de la péninsule, <a title="Espagne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Espagne">Espagnols</a>, <a title="Corse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Corse">Corses</a>, <a title="Sardaigne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sardaigne">Sardes</a>, <a title="Provence" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Provence">Provençaux</a> et <a title="Languedoc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Languedoc">Languedociens</a>) et se compose de trois types fondamentaux.<br />Le type méditerranéen représente environ 80 % de la population et se subdivise en :<br />type ibéro-insulaire (stature petite à moyenne, <a title="Dolichocéphale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dolichoc%C3%A9phale">dolichocéphale</a>) ;<br />type atlanto-méditerranéen (stature moyenne à élevée, <a title="Mésocéphale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9soc%C3%A9phale">mésocéphale</a>) ;<br />type sud-oriental (stature petite à moyenne, <a title="Dolichocéphale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dolichoc%C3%A9phale">dolichocéphale</a>) ;<br />type saharien (stature élevée, dolichocéphale, face longue à très longue).<br />Le type alpin (différent du type alpin européen) (environ 10 %).<br />Le type arménoïde (moins de 10%).<br /><a title=""Écritures tifinagh anciennes, site des gravures rupestres d'Intédeni près d'Essouk au Mali." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tinifagh_intedeni.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tinifagh_intedeni.jpg"></a><br />Écritures <a title="Tifinagh" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tifinagh">tifinagh</a> anciennes, site des gravures rupestres d'Intédeni près d'<a title="Essouk" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Essouk">Essouk</a> au <a title="Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mali">Mali</a>.<br /><a name="Linguistique"></a>Linguistique]<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Article détaillé : <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">Berbère</a>.<br />La <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">langue berbère</a> appartient à la famille des <a title="Langues afro-asiatiques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Langues_afro-asiatiques">langues afro-asiatiques</a> (<a title="Langues couchitiques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Langues_couchitiques">langues couchitiques</a>, <a title="Copte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Copte">copte</a>, <a title="Langues sémitiques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Langues_s%C3%A9mitiques">langues sémitiques</a>, <a title="Langues tchadiques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Langues_tchadiques">langues tchadiques</a>…).<br />La majorité des <a title="Linguiste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Linguiste">linguistes</a> sont arrivés à la conclusion que l’afro-asiatique vient d’<a title="Afrique orientale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_orientale">Afrique orientale</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-38">[39]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-39">[40]</a>. Le proto-Afrasien (afro-asiatique) remonte à 10 000 ans selon certains et 17 000 selon d’autres<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-40">[41]</a>.<br /><a name="Berb.C3.A8res_au_pluriel"></a>Berbères au pluriel [<a title="Modifier la section : Berbères au pluriel" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Berb%C3%A8res&action=edit&section=15">modifier</a>]<br /><a title=""Carte de l'Empire Almoravides au début de leur pénétration" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Almoravid-empire-01-fr.svg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Almoravid-empire-01-fr.svg"></a><br />Carte de l'Empire <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a> au début de leur pénétration<br />Plusieurs nations sont venu partager le mode de vie des Berbères. Selon <a title="Salluste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Salluste">Salluste</a>, les Maures faisaient partie de l'armée d'<a title="Hercule" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hercule">Hercule</a> venus d'Espagne<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-41">[42]</a> composé des <a title="Perse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Perse">Perses</a>, d'<a title="Arménien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9nien">Arméniens</a>, et de <a title="Mèdes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8des">Mèdes</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-42">[43]</a> Ils se sont mêlés aux populations autochtones <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a> du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> actuel. Ils se sont installés dans les montagnes du <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> et aux <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a> et en <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>. Il s'ensuit plusieurs ethnies qui se sont fondues dans les tribus berbères comme les Phéniciens, les <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a>, les <a title="Juifs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juifs">Juifs</a>, les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a>, les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a>, les <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">Arabes</a>, les peuples d'<a title="Afrique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique">Afrique</a>, les <a title="Européens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europ%C3%A9ens">Européens</a>, les <a title="Turc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Turc">Turcs</a>, etc. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-43">[44]</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-44">[45]</a><br /><a name="R.C3.A9partition_g.C3.A9ographique"></a>Répartition géographique<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mechouar_Tlemcen.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mechouar_Tlemcen.jpg"></a><br /><a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> fut la capitale <a title="Abdalwadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abdalwadides">Abdalwadides</a>(connue par Zianides), elle abrite plusieurs berbères<br />Les Berbères sont répartis sur près de cinq millions de kilomètres carrés — depuis le <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> jusqu'à l'ouest de l'<a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypte</a> (<a title="Siwa (oasis)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Siwa_(oasis)">Siwa</a>) — en différents groupes, ayant une culture et une langue commune (le <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">berbère</a> ou tamazight), déclinée en plusieurs <a title="Dialecte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dialecte">dialectes</a> locaux. Cette partie de l'<a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a> a longtemps été désignée en <a title="Français" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ais">français</a> par le terme de Berbérie ou Barbarie. Dans les régions subsahariennes, il y a plusieurs berbères comme le <a title="Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mali">Mali</a>, le <a title="Niger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Niger">Niger</a>, etc. Le <a title="Sénégal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9n%C3%A9gal">Sénégal</a> est composé des <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a> tribu berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>. Les données ne sont pas exactes, mais approximatives, selon <a title="Frédéric Deroche (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Deroche&action=edit&redlink=1">Frédéric Deroche</a> et <a title="Julian Burger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Julian_Burger">Julian Burger</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Les_peuples_autochtones-0">[1]</a> :<br />Au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>, 19 millions de Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Les_peuples_autochtones-0">[1]</a>.<br />En <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, 12 millions de Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Les_peuples_autochtones-0">[1]</a>. D'autres sources indiquent qu'il y a 8 millions de <a title="Kabyle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyle">Kabyles</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-45">[46]</a>. Les berbérophone <a title="Chaouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis">Chaouis</a> sont environ 2 870 000 en 2005 <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-46">[47]</a>.<br />Parmi les <a title="Touaregs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touaregs">Touaregs</a> subsahariens, il y a près de 3 millions de Berbères <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-47">[48]</a>.<br />Selon Francis Manzano et Fernande Krier<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Langues_du_Maghreb-8">[9]</a> <a title="Modèle:Référence à confirmer/Explication" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_%C3%A0_confirmer/Explication">réf. à confirmer :</a> :<br />En <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>, environ 60 000 Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Langues_du_Maghreb-8">[9]</a>.<br />En <a title="Mauritanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mauritanie">Mauritanie</a>, entre 100 000 et 500 000 Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Langues_du_Maghreb-8">[9]</a>.<br />En <a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypte</a>, il y a entre 10 000 et 50 000 Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-Langues_du_Maghreb-8">[9]</a>.<br />En <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, la population est Berbère, mais elle a été arabisée. 4% de la population y maîtrise le <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">berbère</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-name-7">[8]</a>.<br />Il existe aussi un très grand nombre de Berbères arabisés au Maroc, en Algérie, en Tunisie et en Libye, ils sont issus d'anciennes tribus berbères qui ont adopté l'arabe au IXe siècle.<br /><a name="Histoire"></a>Histoire]<br /><a title=""Ibn Battuta, il a été un grand voyageur et écrivain à l'époque des Mérinides" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:IbnBattuta.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:IbnBattuta.jpg"></a><br /><a title="Ibn Battuta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Battuta">Ibn Battuta</a>, il a été un grand voyageur et écrivain à l'époque des <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Massinissa_01.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Massinissa_01.jpg"></a><br />Portrait du roi Massinissa.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Fairytale_waring.png"></a>Cette section est vide, pas assez détaillée ou incomplète. <a title="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=" action="edit" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Berb%C3%A8res&action=edit">Votre aide</a> est la bienvenue !<br />Les groupes liés de près et de loin avec les Berbères dans l'histoire sont:<br />les <a title="Africain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Africain">Africains</a> orientaux <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-48">[49]</a>.<br />les <a title="Ibères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A8res">Ibères</a>, les <a title="Grecs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Grecs">Grecs</a>, les <a title="Égyptien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gyptien">Égyptiens</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-49">[50]</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-50">[51]</a>.<br />les <a title="Cananéens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Canan%C3%A9ens">Cananéens</a> et <a title="Sémites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9mites">sémitiques</a> (les <a title="Yémenite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%A9menite">Yémenites</a>) <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-51">[52]</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-52">[53]</a><br />les <a title="Nordique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nordique">Nordiques</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-53">[54]</a>, etc.<br /><br /><a name="Pr.C3.A9histoire"></a>Préhistoire<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>, <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> et <a title="Homo sapiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_sapiens">Homo sapiens</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ib%C3%A9romaurusienne-capsienne.svg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ib%C3%A9romaurusienne-capsienne.svg"></a><br />Localisation du noyau à l’origine de la culture capsienne<br />La préhistoire se définissant comme les époques précédant l'invention ou l'usage de l'écriture, de la production de documents écrits transmettant la mémoire aux générations à venir, la préhistoire des peuples berbères à l'ouest de la vallée du Nil se recoupe avec une grande partie de l'histoire de l'Égypte ancienne. Dans les textes égyptiens, ces peuples apparaissent sous les noms de <a title="Libou" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libou">Libou</a>, Tehenou, Temehou, <a title="Machaouach" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Machaouach">Machaouach</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-54">[55]</a>. Un chef libou (libyen) monta sur le trône d'Égypte en tant que <a title="Sheshonq Ier" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sheshonq_Ier">Sheshonq Ier</a>, fondant la <a title="XXIIe dynastie égyptienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XXIIe_dynastie_%C3%A9gyptienne">XXIIe dynastie égyptienne</a>. De ce côté, il est donc possible de dire que les berbères entrent dans l'histoire.<br /><br /><a name="Alg.C3.A9rie"></a>Algérie<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Hoggar_peinture_rupestre1.JPG"></a><br />Des sites archéologiques révélèrent des ossements d’<a title="Hominidés" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hominid%C3%A9s">hominidés</a> dont les dates obtenues par <a title="Archéomagnétisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A9omagn%C3%A9tisme">archéomagnétisme</a> remontent jusqu’à 2 millions d’années. Les chercheurs y ont vu la présence de l’<a title="Homo habilis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis">Homo habilis</a> et de l’<a title="Homo erectus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_erectus">Homo erectus</a> (appelé auparavant <a title="Atlanthropus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Atlanthropus">Atlanthrope</a>) au début du <a title="Paléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique">Paléolithique</a>. Le site de <a title="Aïn El Ahnech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_El_Ahnech">Aïn El Ahnech</a> (la source du Serpent) à <a title="El Eulma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/El_Eulma">El Eulma</a> dans la Wilaya de <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a>, ex Saint-Arnaud fut découvert le premier homo habilis<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-55">[56]</a>.<br />Au <a title="Paléolithique moyen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique_moyen">Paléolithique moyen</a>, les <a title="Industrie lithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Industrie_lithique">industries lithiques</a> caractéristiques de l'<a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">Atérien</a> sont reconnaissables par la présence de pièces à pédoncule. L'évolution des formes humaines depuis l’Homo erectus a abouti à l'apparition de l'<a title="Homo sapiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_sapiens">Homo sapiens</a> de type archaïque, ancêtre de la forme humaine actuelle.<br />Le Paléolithique finit avec l'<a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien">Ibéromaurusien</a>, connu en particulier par les fouilles menées dans la grotte d'Afalou, en Kabylie, qui ont révélé l'existence à cette période (il y a 20 000 ans à 10 000 ans environ) d'un art mobilier (petites statuettes zoomorphes) et d'enterrements.<br />Les derniers chasseurs-cueilleurs sont représentés dans le nord de l'Algérie par les <a title="Capsien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capsien">Capsiens</a>, attestés jusqu'à il y a 8 000 ans. Les modalités de passage à l'économie de production (et donc au <a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">Néolithique</a>) sont très mal connues dans le nord.<br />Dans le sud <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a>, le <a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">Néolithique</a> est une période florissante en raison d'un climat globalement plus humide que l'actuel et donc d'une flore et d'une faune beaucoup plus riche. De plus, les êtres humains de cette période ont gravé et peint les parois des abris. La chronologie exacte de cet art est très discutée et notamment la date de son apparition (il n'existe pas de moyen de le dater directement). Certains chercheurs pensent qu'il est apparu dès la fin du Pléniglaciaire, au <a title="Paléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique">Paléolithique</a>, tandis que d'autres ne le pensent pas antérieur au Néolithique.<br />Les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> comprennent plusieurs vestiges qui ont été trouvés dans plusieurs endroits et qui datent de l'ère préhistorique à la période protohistorique<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-56">[57]</a>. Plusieurs recherches anthropologiques ont été entreprises dans les régions des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> dont l'ouvrage les <a title="Chaouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis">Chaouis</a> de l'Aurès par Barret en 1938.<br />La découverte des escargotières prés de <a title="Tebessa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tebessa">Tebessa</a> et de l'homme ibéromaurusien voir <a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">Atérien</a>, Mecheta Aflou, qui ressemble bien à l'homme des Aurès et qui est du type protoméditarrénien<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-57">[58]</a>. Plusieurs grottes étaient habitées par les hommes <a title="Troglodytes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Troglodytes">troglodytes</a> à Maafa, Takarbourst dans les Aurès<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-58">[59]</a> et <a title="Ghoufi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghoufi">Ghoufi</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-59">[60]</a>.<br />Préhistoire (- 1,8 Ma à - 7 500 ans)<br /><a title=""Éléphant à Illizi dans le sud de l'Algérie" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Elephnat_Illizi_Algeria.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Elephnat_Illizi_Algeria.jpg"></a><br />Éléphant à <a title="Illizi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Illizi">Illizi</a> dans le sud de l'Algérie<br />Bien que l'histoire elle-même soit un agrégat de périodes, celle-ci est elle aussi précédée d'une <a title="Protohistoire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Protohistoire">protohistoire</a> et d'une <a title="Préhistoire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%A9histoire">préhistoire</a>. Afin de présenter l'évolution d'un passé qui débouche sur l'histoire, cette partie de l'article retrace brièvement la fin de la préhistoire de l'Algérie.<br />Les premières traces de peuplement d'<a title="Hominidés" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hominid%C3%A9s">hominidés</a> en Algérie remonteraient à environ deux millions d'années av. J.-C.<br />Site d'Aïn El Ahnech (- 1,8 M) Le site d' <a title="Aïn El Ahnech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFn_El_Ahnech">Aïn El Ahnech</a>, dans la <a title="Wilaya de Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya_de_S%C3%A9tif">wilaya de Sétif</a> est considéré comme le plus ancien gisement <a title="Archéologique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A9ologique">archéologique</a> d'<a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a>.<br />L'âge des vestiges est évalué par <a title="Archéomagnétisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arch%C3%A9omagn%C3%A9tisme">archéomagnétisme</a> à 1,8 million d'années, coïncidant avec la période présumée de l'apparition de l'<a title="Homo habilis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis">Homo habilis</a>.<br />Site de Tighennif (- 800 000 à - 400 000 )<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Tighennif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tighennif">Tighennif</a> et <a title="Atlanthropus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Atlanthropus">Atlanthropus</a>.<br />Le site <a title="Acheuléen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Acheul%C3%A9en">acheuléen</a> de <a title="Tighennif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tighennif">Tighennif</a> (anciennement Ternifine), dans la <a title="Wilaya de Mascara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya_de_Mascara">wilaya de Mascara</a>, a livré des vestiges dont l'âge est évalué entre 800 000 et 400 000 av. J.-C. Parmi ces vestiges, composés essentiellement d'ossements animaux et d'objets de <a title="Industrie lithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Industrie_lithique">pierre taillée</a>, les archéologues ont découvert les ossements d'<a title="Hominidé" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hominid%C3%A9">Hominidé</a> qui ont conduit à la définition de l'<a title="Atlanthropus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Atlanthropus">Atlanthrope</a>, aujourd'hui considéré comme un <a title="Homo erectus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_erectus">Homo erectus</a>.<br />L'Atlanthrope avait un cerveau plus petit que celui de l'homme moderne et une mâchoire plus puissante, et il était un contemporain d'autres variantes de l'Homo erectus telles que le <a title="Pithécanthrope" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pith%C3%A9canthrope">Pithécanthrope</a> de l'<a title="Île de Java" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ele_de_Java">île de Java</a>. L'Atlanthrope vivait de la cueillette et de la chasse et se déplaçait fréquemment dans sa quête de nourriture. Il a occupé le Maghreb central durant plusieurs millénaires et fabriquait des <a title="Biface" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Biface">bifaces</a> et des <a title="Hachereau" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hachereau">hachereaux</a> ainsi que plusieurs autres outils.<br />Il disparaît vers 250 000 av. J.-C. En effet, c'est vers cette période, que l’<a title="Homo erectus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_erectus">Homo erectus</a> disparaît après près de 2 millions d'années d'existence (probablement en évoluant vers <a title="Homo heidelbergensis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_heidelbergensis">Homo heidelbergensis</a> en Europe). Le peuplement de l'Algérie se compose alors exclusivement d'<a title="Homo sapiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_sapiens">Homo sapiens</a>, originaires de la corne de l'Afrique, qui occupent le Maghreb central pendant 150 siècles, de 250 000 à 50 000 av. J.-C., soit jusqu'à la fin du <a title="Paléolithique moyen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique_moyen">Paléolithique moyen</a>. À partir de - 50 000 et jusqu'à - 20 000 av. J.-C., l'<a title="Acheuléen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Acheul%C3%A9en">Acheuléen</a> cède la place à l'<a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">Atérien</a>.<br />L'Atérien (- 50 000 à – 7 500 )<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">Atérien</a> et <a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien">Ibéromaurusien</a>.<br /><a title=""Peinture rupestre du Tassili datant d'environ 10 000 ans." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Femme-gravure.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Femme-gravure.jpg"></a><br />Peinture rupestre du Tassili datant d'environ 10 000 ans.<br />Correspondant globalement au <a title="Paléolithique moyen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique_moyen">Paléolithique moyen</a> et <a title="Paléolithique supérieur" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique_sup%C3%A9rieur">supérieur</a>, l'<a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">Atérien</a> a été défini à partir de vestiges mis au jour dans le site <a title="Éponyme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89ponyme">éponyme</a> de <a title="Bir el-Ater" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bir_el-Ater">Bir el-Ater</a>, dans la wilaya de <a title="Tébessa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9bessa">Tébessa</a>. Il dure d'environ – 50 000 ans jusqu'à la révolution <a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">néolithique</a> vers 7 500 av. J.-C. Durant cette période, vers 20 000 av. J.-C., de fortes pluies tombent au <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a> et au Nord de l'Algérie, créant ainsi un climat très humide, et favorisant le développement des populations d'<a title="Éléphant" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89l%C3%A9phant">éléphants</a>, de <a title="Girafe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Girafe">girafes</a>, de <a title="Rhinocéros" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rhinoc%C3%A9ros">rhinocéros</a> et autres, que les Atériens chassent en grands nombres.<br />Les <a title="Fouille" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fouille">fouilles</a> archéologiques ont mis en évidence des armes probablement de chasse, très raffinées, faites de pierre, de bois et même de cordage, ce qui donne à penser qu'une civilisation très active habitait le site de Bir el-Ater. Les premières industries de fabrications de pointes de lances au Maghreb sont introduites par les Atériens et sont appelées Oraniennes (également <a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien">Ibéromaurusienne</a>). Ces industries semblent être apparues vers 15 000 ans av. J.-C. aux alentours d'<a title="Oran" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oran">Oran</a>, dans l'Ouest algérien, avant de se propager sur toute la côte maghrébine durant les 5 millénaires qui suivent.<br />L'Atérien disparaît vers 7 500 av. J.-C., lors de la révolution néolithique. L'<a title="Homme de Néandertal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homme_de_N%C3%A9andertal">Homme de Néandertal</a> a longtemps été considéré comme l'auteur de l'Atérien mais cette espèce est désormais perçue comme exclusivement eurasiatique. Il est probable que des <a title="Homo sapiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_sapiens">Homo sapiens</a> archaïques aient produit les outils atériens.<br />Avec la révolution néolithique apparaissent des sociétés <a title="Sédentaire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9dentaire">sédentaires</a> qui produisent leurs nourritures grâce à l'<a title="Agriculture" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Agriculture">agriculture</a> et à la <a title="Domestication" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Domestication">domestication</a>. En Algérie, cette révolution débouche sur la civilisation <a title="Capsien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capsien">capsienne</a>.<br />Protohistoire (-7500 à -2000 ans), La civilisation capsienne<br /><a title=""Peintures rupestres au Tassili n'Ajjer" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Algerien_5_0049.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Algerien_5_0049.jpg"></a><br />Peintures rupestres au Tassili n'Ajjer<br />La civilisation <a title="Capsien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capsien">capsienne</a>, ancêtre des Berbères, apparaît avec la révolution du Néolithique entre 9 000 et 7 500 av. J.-C. et dure jusqu'à l'apparition de l'<a title="Âge du fer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%82ge_du_fer">âge du fer</a> vers 2000 av. J.-C. Les Capsiens, ancêtres directs des Numides Berbères, apparaissent dans le sud <a title="Constantine (Algérie)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine_(Alg%C3%A9rie)">constantinois</a> d'abord, avant de se répandre dans l'ensemble du Maghreb. Les Capsiens qui habitaient des campements faits de huttes et de branchages s'installaient généralement sur des sites à proximité d'un <a title="Oued" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oued">oued</a> ou d'un <a title="Col de montagne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Col_de_montagne">col montagneux</a>. À cette époque la plupart du Maghreb ressemblait à une savane, comme en Afrique de l'Est aujourd'hui, avec des forêts <a title="Flore méditerranéenne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Flore_m%C3%A9diterran%C3%A9enne">méditerranéennes</a> uniquement en haute altitude.<br />Les Capsiens furent les premiers au Maghreb à domestiquer les <a title="Ovin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ovin">ovins</a>, ils fabriquèrent divers objets, y compris des objets d'art décoratifs et des bijoux, tels que des colliers à partir de coquillages marins et diverses peintures abstraites et figuratives. Les Capsiens se nourrissaient d'ovins et de bovins, ainsi que de produits agricoles, mais également d'<a title="Escargot" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Escargot">escargots</a> : En effet de vastes dépôts de coquilles vides d'escargots datant de l'époque capsienne furent retrouvés, notamment à Mechta Sidi El Arbi dans la <a title="Wilaya de Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wilaya_de_Constantine">wilaya de Constantine</a>. Du point de vue <a title="Anatomie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Anatomie">anatomique</a> les Capsiens étaient composés de 2 types ethniques : les Mechta Afala et les Proto méditerranéens dont certains pensent qu'ils auraient émigré de l'est. La culture Capsienne est reconnue par les historiens linguistes comme l'ancêtre des <a title="Langues berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Langues_berb%C3%A8res">langues berbères</a> en Afrique du Nord, et la décoration de poterie capsienne est d'une grande ressemblance avec la décoration moderne de poterie berbère. Peu de choses sont connues de la religion des Capsiens. Toutefois, leurs pratiques funéraires (monticules de pierres, et de peintures figuratives) suggèrent que ces derniers croyaient en une vie après la mort.<br />Vers <a title="-3000" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-3000">3000 avant JC</a> les Capsiens commencèrent à migrer au sud de l'<a title="Atlas tellien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Atlas_tellien">Atlas tellien</a> et s'installèrent au-delà de l'actuel <a title="Batna" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Batna">Batna</a> et progressivement jusqu'au confins du Sahara qui se situaient à l'époque plus au Nord, vers l'actuel <a title="Tamanrasset" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tamanrasset">Tamanrasset</a>. Durant cette même période le Sahara s'est rapidement asséché, devenant un désert extrêmement aride, comme on le connait de nos jours. L'Algérie n'ayant pas connu l'<a title="Âge du bronze" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%82ge_du_bronze">âge du bronze</a>, à l'instar de toute l'Afrique, la civilisation capsienne survit jusqu'au début de l'<a title="Âge du fer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%82ge_du_fer">âge du fer</a>, avec l'apparition des fournaises vers <a title="-1500" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-1500">1500 avant JC</a>. Les Capsiens ayant migré au Sahara laissent derrière eux des peintures rupestres magnifiques comme celles du <a title="Tassili du Hoggar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tassili_du_Hoggar">Tassili N'adjjer</a> datant de la période <a title="-5000" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-5000">-5000</a> à –1500 ou celles de <a title="Gravures rupestres de la région d'El-Bayadh" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gravures_rupestres_de_la_r%C3%A9gion_d%27El-Bayadh">la région d'El-Bayadh</a> et témoignant du mode de vie, de la chasse, de l'agriculture et des rites capsiens, ainsi que de l'assèchement complet du Sahara qui commença à partir de –3000 et coïncida avec leur période. L'<a title="Aridité" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aridit%C3%A9">aridité</a> du désert qui a suivi cette civilisation a permis de conserver naturellement ces œuvres dans des musées à ciel ouvert et cela à travers plusieurs millénaires. Aujourd'hui le contraste entre la luxuriance de la faune peinte sur ces peintures et l'aridité actuelle du désert du Sahara renforce encore leur attrait historique et artistique. Malheureusement, ces peintures sont de nos jours menacées par la fréquentation touristique des <a title="Peintures rupestres du Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Peintures_rupestres_du_Sahara">sites rupestres du Sahara</a> et les dégradations qui en découlent.<br /><br /><br /><a name="Lybie"></a>Lybie<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Libyan_Cave_Art.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Libyan_Cave_Art.jpg"></a><br />Art préhistorique, désert libyen.<br />Afrique du Nil, Afrique du Nord<br />- 1 000 000 <a title="Homo erectus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_erectus">Homo erectus</a> ( Africain) - Toumaï ( <a title="Tchad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tchad">Tchad</a> )<br />- 40 000 ans /passage en Europe via le détroit de <a title="Gibraltar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gibraltar">Gibraltar</a> d'une population négroïde qui sera appelée "Homme de Grimaldi".<br />Le Paléolithique moyen en Libye et Cyrénaïque<br />L'<a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">Atérien</a> et le <a title="Moustérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Moust%C3%A9rien">Moustérien</a><br />La chronologie absolue fiable pour le <a title="Paléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique">Paléolithique</a> moyen de l'<a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a> en est encore à ses débuts. A l'exception du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> où l'Atérien est susceptible d'avoir survécu jusque vers 30 000 ans, pour la majeur partie de l'Afrique du nord, la séquence du paléolithique moyen se trouve au-delà des possibilité de datation C14. Les déterminations d'âge proviennent d'autres techniques comme la <a title="TL" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/TL">TL</a>, l'ESR et l'<a title="OSL" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/OSL">OSL</a>.les dates disponibles suggèrent que le moustérien était présent dans le sud-est du <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a> au début de la fin du <a title="Pléistocène" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pl%C3%A9istoc%C3%A8ne">Pléistocène</a> moyen ( 250-240 000 ans). Ces premières trouvailles datées du Paléolithique moyen sont identifiées comme du Moustérien et montrent de nombreuses affinités formelles avec le Moustérien du sud-ouest de l'Asie et de l'Europe.<br />Deux sites majeurs offrent des assemblages moustériens en Cyrénaïque: Hajj Creiem ( 142:142ff ) et Haua Fteah ( 20 ).L'Atérien est aussi présent à Haua Fteah ainsi qu'à Wadi Gan ( 142 : 22ff ), mais est absent du site de Hajj Creiem, qui semble présenter une relativement courte période d'occupation.D'autres sites atériens sont présents dans le Tadrart Acacus, dans le sud et l'ouest de la Libye ( 143,144)-<br /><a title="Haua Fteah (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haua_Fteah&action=edit&redlink=1">Haua Fteah</a> est une grotte très large et profonde, avec une très longue séquence du Paléolithique moyen, qui comprend des horizons atériens et moustériens. Il existe deux dates carbone 14: 43 400+_ 1300 ans BP ( GrN -2564 ) et 47 000+_ 3200 ans BP ( GrN -223) (20:48ff)-La méthode C14 montre des limites quant à la certitude de ces dates. De rares pièces atériennes se rencontrent aussi dans des horizons du début du paléolithique moyen ( couche XXXV), que McBurney ( 20:105;106) date de la fin du dernier Interglaciaire, sur la base de calculs de températures basés sur des coquillages marins associés. Ces niveaux dateraient de plus de 70 000 ans.Les outils de type atériens (grattoirs, burins ; des pièces foliacées bifaciales, des racloirs et des pièces pédonculées) ont été retrouvé en quantité notable. sont légèrement plus fréquent dans la séquence haute mais disparaissent dans la séquence inférieure ( couches de sédiments). Des indices isotopique des coquillages retrouvés dans ces sédiments indiquent une température froide.Dans ce cas, les niveaux moustériens semblent suivre l'Atérien.<br />Un assemblage très différent a été retrouvé à Wadi Gan, dans l'ouest de la Libye ( 142:225ff). Le site est un mince horizon d'occupation. L'assemblage consiste en quelques nucléus de très petite taille, d'outils fait de pièces pédonculées, des pointes moustérennes ( quelques unes denticulées et qui peuvent être classées comme des pointes de Tayac), des racloirs, des grattoirs ; d'autres outils comprennent des denticulés, un burin et une pièce foliacée.Les fréquences des pièces pédonculées et des pointes sont plus élevées et celles des pièces foliacées bifaciales plus faibles, dans le Wadi Gan que dans les niveaux atériens de Haua Fteah. l'importance du nombre des grattoirs par rapport aux racloirs, et la pauvreté en pièces foliacées bifaciales au Wadi gan rapelle l'Atérien tunisien. Cela pourrait indiquer un contact avec des groupes du paléolithique supérieur présents dans l'est de la Libye vers 35 000 ans et dans la Vallée du <a title="Nil" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nil">Nil</a> avant 32 000 ans. L'assemblage du Wadi Gan serait plus récent, entre 30 000 et 35 000 ans.<br />Restes humains...<br />Deux fragments de mandibules, une d'adulte et l'autre juvénile, ont été découverts par McBurney dans la couche ( XXXIII ) Levallois-moustérienne, à proximité de l'interface avec la couche XXXIV, et environ 2,5 m sous le niveau du début du Paléolithique supérieur.Les données paléoclimatiques indiquent un épisode froid et une date C14 de 47000 ans BP, permettent McBurney de situer ces hominidés à une époque contemporaine du début du <a title="Vistulien (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vistulien&action=edit&redlink=1">Vistulien</a>.D'après l'examen des mandibules par <a title="Klein" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Klein">Klein</a> et <a title="Scott" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Scott">Scott</a>, il a été démontré l'absence de caractères néandertaliens <a title="Néandertal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9andertal">Néandertal</a> dans ces fragments.Il a été alors proposé comme Djebel Irhoud ou les Atériens de Dar es Soltan, que cette population non-néandertalienne n'était cependant pas encore totalement "moderne"<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-60">[61]</a><br />Néolithique<br />- 10 000 à 8000 ans / apparition de la culture des céréales dans le <a title="Croissant fertile" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Croissant_fertile">croissant fertile</a> englobant le <a title="Nil" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nil">Nil</a>.Premiers centres de civilisation primitive, Merimde, Maadi, <a title="Fayoum" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fayoum">Fayoum</a>, Tasa, <a title="Badari" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Badari">Badari</a>, Negada. Maisons à angles droits, d'abord en roseaux recouverts d'argile, puis en pisé et enfin en brique séchée. Comme à la période précédente, il n'existe aucune différence notable de civilisation et de peuplement entre la <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, l'ensemble du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> et l'<a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypte</a>.Ce sont les descendants des Caspiens.<br />- 10 000 ou 8000 ans / apparition en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>, <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, <a title="Kenya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kenya">Kenya</a>, <a title="Palestine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Palestine">Palestine</a>, <a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypted</a>'une culture négroïde dite Capsien caractérisée par des petites lames en forme de demi-lune.Culture des "bifaces" et civilisation de la "pierre éclatée" dans tout le Maghreb.<br />-7000 à 9000 ans / culture au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> dite "Ibero-Maurusien" qui disparut il y a dix mille ans sans laisser de descendance.(D'après certains chercheurs il n'y aurait aucun rapport entre ce Cro-magnoïde <a title="Cro-magnon" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cro-magnon">Cro-magnon</a> venu de la péninsule ibérique et les <a title="Guanches" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guanches">Guanches</a> des îles <a title="Canaries" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Canaries">Canaries</a> ). Il aurait donc disparu sans laisser de descendance).<br />- 6000 à 4 000 ans dans le <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a>, c'est la période des Chasseurs ou du <a title="Bubale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bubale">Bubale</a>.<br />- 4000 à 1 500 ans, arrivée de pasteurs <a title="Indo-Européens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Indo-Europ%C3%A9ens">Indo-Européens</a> venus d'<a title="Asie Mineure" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Asie_Mineure">Asie Mineure</a>.Poursuite de la civilisation des Capsiens ( petits groupes de chasseurs négroïdes à la pierre polie, semi-nomades, javelots, massues, sagaies, flèches, harpons, emploi d'ocre comme colorant, l'usage de meule pour écraser les produits de la cueillette, l'art de coudre les peaux, de travailler l'os avec des grattoirs, de tresser, puis la poterie font leur apparition).Commerce intensif de l'ambre et de l'étain entre l'<a title="Europe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europe">Europe</a>,la <a title="Méditerranée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9diterran%C3%A9e">Méditerranée</a>, l'<a title="Asie Mineure" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Asie_Mineure">Asie Mineure</a>,le <a title="Proche-Orient" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Proche-Orient">Proche-Orient</a>, par terre ou par mer. Sur le plan stylistique, c'est la grande période des Pasteurs de boeuf, histoire du <a title="Bos Taurus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bos_Taurus">Bos Taurus</a> qui verra les roches du <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a> se couvrir de peintures rupestres,<a title="Peintures rupestres du Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Peintures_rupestres_du_Sahara">Peintures rupestres du Sahara</a> -Tassili-n-Ajjer, Adrar des Iforas, Aïr, Ahnet, Ahaggar, ( indentique à Ouenat ( <a title="Nubie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nubie">Nubie</a> )- variété des types humains; négroïdes, leucodermes et mixtes.<br />Le Pasteur de la fin de l'âge de pierre domestique le bétail, chêvres, moutons, pratique la cueillette de graminées sauvages, et commence tout juste la culture de parcelles au bord du Nil.L'habitat dans le désert est troglodytique ou sous des huttes faites de branchages, tandis que prés des fleuves et vers l'Égypte les habitations sont faites en briques et en argile.Sur le plan spirituel c'est la poursuite de la "mystique pastorale", commune à tous les peuples pasteurs, initialisée en <a title="Asie Mineure" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Asie_Mineure">Asie Mineure</a> et présente en <a title="Afrique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique">Afrique</a> d'une manière similaire chez tous les groupes berbères et une "Religion du Boeuf" commune à toute la <a title="Méditerranée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9diterran%C3%A9e">Méditerranée</a>. Mais c'est là, dans le désert encore vert que va se forger l'ethnogénèse <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">Berbère</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-61">[62]</a><br />A l'Est de la future Libye dès 3000 av.J.C. alors que le <a title="Delta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Delta">Delta</a> n'est encore qu'un marigot émergeant tout juste de la mer, commence une toute nouvelle civilisation : La Civilisation Egyptienne,<a title="Egypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Egypte">nouvel empire</a>.<br />Peu à peu, Égypte et Libye vont s'affirmer dans leurs identités respectives.L'Egypte va se tourner vers l'<a title="Orient" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Orient">Orient</a> dont elle est pour partie issue, la Libye va se tourner vers sa seule voie d'expansion possible, la mer <a title="Méditerranée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9diterran%C3%A9e">Méditerranée</a>, dont elle reçoit régulièrement par bateaux, la visite de peuples maritimes, en particulier de la Civilisation Egéenne et Phénicienne. De fait, dès le néolithique, la plupart des habitants de la Libye habitent le front de mer, tandis que l'interland en voie de désertification dès le IIe millénaire constituera un replis pour des groupes éparses, réunit en chefferies et en communautés de Pâtres.<a title="Libye antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye_antique">Libye antique</a><br />- 1500 ans période du cheval (s'étendant jusqu'aux premiers siècles de l'ère chrétienne). C'est l'apparition de petites aristocraties locales mais suffisamment puissantes et influentes pour nouer alliance avec les peuples belliqueux de <a title="Méditerranée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9diterran%C3%A9e">Méditerranée</a>, de populations venues du nord de l'<a title="Europe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europe">Europe</a>, de Colchide ( ancienne <a title="Géorgie (pays)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9orgie_(pays)">Georgie</a> )- <a title="Asie Mineure" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Asie_Mineure">Asie Mineure</a>,du <a title="Proche-Orient" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Proche-Orient">Proche-Orient</a>, d'<a title="Iran" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Iran">Iran</a>, des chars attelés de facture identique à ceux de la <a title="Grèce antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A8ce_antique">Grèce antique</a> -( tombes à fosses du cercle A de <a title="Mycènes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Myc%C3%A8nes">Mycènes</a>, stèle du <a title="Péloponnèse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9loponn%C3%A8se">Péloponnèse</a> représentant des chars identiques ; décors à base de cercles, spirales et courbes enlacés prisés de longue date par les Egéens )- des armatures, des lances à armature métallique, arme de prédilection des pasteurs de bovins du <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a> méridional, tandis qu'au nord, ce sont des affrontements contre l'Égypte qui se poursuivront jusqu'à la romanisation du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> ( ~Ve av.J.C.).histoire de la Libye.Peu à peu les tribus Libyennes se situant au sud, vont être repoussées vers le <a title="Sahel" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahel">Sahel</a> et ce pour deux raisons très simples : La désertification du Sahara commencé au IIe millénaire avant notre ère et l'entretien d'une cavalerie sensible aux écarts de températures et aux épizooties. Moutons et chèvres sont gardés sur les côtes ( désert de <a title="Syrte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syrte">Syrte</a> ; <a title="Cyrénaïque" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cyr%C3%A9na%C3%AFque">Cyrénaïque</a> ) les montagnes, la Chaîne Libyque. Le désert de Libye est traversé par des bouviers de l'<a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypte</a> au <a title="Soudan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Soudan">Soudan</a>.<br /><br /><a name="Maroc"></a>Maroc<br />Les premières traces d'une présence d'hominidés sur le territoire marocain datent d'environ 700 000 ans. De cette période dite <a title="Acheuléen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Acheul%C3%A9en">acheuléenne</a>, on a retrouvé un certain nombre d'outils, notamment dans la plaine de la <a title="Chaouïa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaou%C3%AFa">Chaouïa</a> et plus précisément à proximité immédiate de l'<a title="Casablanca" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Casablanca">agglomération casablancaise</a>. Outre l'outillage, on a découvert un certain nombre de fragments humains notamment dans les carrières Thomas (mandibules, maxillaires et fragments crâniens d'<a title="Homo erectus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_erectus">Homo erectus</a>). De l'époque <a title="Moustérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Moust%C3%A9rien">moustérienne</a> (120 000 à 40 000 avant l'ère chrétienne), le site le plus explicite est celui de Jbel lrhoud situé à mi-chemin entre les villes modernes de <a title="Marrakech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marrakech">Marrakech</a> et de <a title="Safi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Safi">Safi</a> et où ont été découverts deux crânes d'hominidés, des outils associés à l'industrie levalloiso-moustérienne ainsi que d'importants restes d'animaux aujourd'hui disparus.<br />L'époque <a title="Atérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/At%C3%A9rien">atérienne</a> (40 000 avant JC) a apporté son lot d'objets pédonculés retrouvés dans de nombreuses grottes situées sur le littoral <a title="Océan Atlantique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oc%C3%A9an_Atlantique">atlantique</a> (Dar Soltane 2). Néanmoins cette période a surtout été marquée par de profonds <a title="Climat du Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Climat_du_Maroc">bouleversements climatiques</a> ayant entrainé une <a title="Désertification" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9sertification">désertification</a> sans précédent du territoire marocain ainsi que la raréfaction voire la disparition d'un grand nombre d'espèces animales et végétales. Cette dynamique a cependant été contrecarrée par le rempart naturel que constitue la chaîne de l'<a title="Atlas (massif)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Atlas_(massif)">Atlas</a>, que ce soit au Maroc ou dans le reste du <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a>. L'arrivée d'<a title="Homo sapiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_sapiens">Homo sapiens</a> au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> a été démontrée antérieure à l'<a title="Épipaléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89pipal%C3%A9olithique">Épipaléolithique</a> puisque les inscriptions atériennes ne sont pas l'œuvre d'hommes de <a title="Néanderthal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9anderthal">Néanderthal</a> (dont l'aire a été restreinte au seul continent <a title="Europe" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Europe">européen</a>) mais bel et bien d'<a title="Homo sapiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_sapiens">Homo sapiens</a> présentant des caractéristiques archaïques.<br />Il y a environ 21 000 ans, la "civilisation" <a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien">Ibéromaurusienne</a> voit le jour. Elle se caractérise par des rites funéraires plutôt évolués et par un raffinement de l'outillage utilisé. Néanmoins, il n'est bien sûr pas encore question d'agriculture. La grotte de <a title="Taforalt" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Taforalt">Taforalt</a> dans la région d'<a title="Oujda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oujda">Oujda</a> correspond au plus grand gisement de l'époque.<br />Cette civilisation se maintient et se répand sur l'ensemble du Maghreb avant de se métisser progressivement vers le neuvième millénaire avant notre ère avec les <a title="Capsien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capsien">populations capsiennes</a>, ancêtres des Berbères modernes. Les premiers éléments retrouvés et datant de cette période (<a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">Néolithique</a>) datent d'environ 6 000 ans. Ceux-ci témoignent d'une sédentarisation déjà avancée ainsi que d'une maîtrise relative des <a title="Histoire de l'agriculture" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_l%27agriculture">techniques agricoles</a>.<br /><br /><a name="Tunisie"></a>Tunisie [<br />Les premières traces de présence humaine en Tunisie datent du <a title="Paléolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique">Paléolithique</a>. C’est à 20 kilomètres à l’est de <a title="Gafsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gafsa">Gafsa</a>, dans l’oasis d’<a title="El Guettar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/El_Guettar">El Guettar</a>, que se rassemble une petite population <a title="Nomadisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nomadisme">nomade</a> de chasseurs-cueilleurs <a title="Moustérien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Moust%C3%A9rien">moustériens</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-mk_p110-62">[63]</a>. Michel Gruet, l’archéologue qui découvre le site, relève qu’ils consomment des <a title="Datte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Datte">dattes</a> dont il retrouve le <a title="Pollen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pollen">pollen</a> aux alentours de la source<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-63">[64]</a> aujourd’hui asséchée<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-64">[65]</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Capsien_burial_(Tunisia).png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Capsien_burial_(Tunisia).png"></a><br />Squelette capsien en position repliée<br />À une culture <a title="Ibéromaurusien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A9romaurusien">ibéromaurusienne</a>, répartie sur le littoral<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-65">[66]</a> et relativement minime en Tunisie<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-66">[67]</a>, succède la période du <a title="Capsien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Capsien">Capsien</a>, nom créé par <a title="Jacques de Morgan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jacques_de_Morgan">Jacques de Morgan</a> et issu du <a title="Latin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Latin">latin</a> Capsa, qui a lui-même donné le nom de l’actuelle <a title="Gafsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gafsa">Gafsa</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-67">[68]</a>. Morgan définit le Capsien comme étant une culture allant du <a title="Paléolithique supérieur" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pal%C3%A9olithique_sup%C3%A9rieur">Paléolithique supérieur</a> au <a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">Néolithique</a>, couvrant ainsi une période qui s’étend du <a title="VIIIe millénaire av. J.-C." href="http://fr.wikipedia.org/wiki/VIIIe_mill%C3%A9naire_av._J.-C.">VIIIe</a> au <a title="Ve millénaire av. J.-C." href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ve_mill%C3%A9naire_av._J.-C.">Ve millénaires av. J.-C.</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-68">[69]</a>. D’un point de vue ethnologique et archéologique, le Capsien prend une importance plus grande puisque des <a title="Squelette humain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Squelette_humain">ossements</a> et des traces d’activité humaine remontant à plus de 15 000 ans sont découverts dans la région. Outre la fabrication d’outils en <a title="Roche" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Roche">pierre</a> et en silex, les Capsiens produisaient, à partir d’ossements, divers outils dont des aiguilles pour coudre des vêtements à partir de peaux d’animaux.<br />Au <a title="Néolithique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9olithique">Néolithique</a> (<a title="-4500" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-4500">4500</a> à <a title="-2500" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-2500">2500 av. J.-C.</a> environ), arrivé tardivement dans cette région, la présence humaine est conditionnée par la formation du <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">désert saharien</a>, qui acquiert son climat actuel. De même, c’est à cette époque que le peuplement de la Tunisie s’enrichit par l’apport des Berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-69">[70]</a>, issus semble-t-il de la migration vers le nord de populations libyques<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-encarta-70">[71]</a> (ancien terme <a title="Grec ancien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Grec_ancien">grec</a> désignant les populations africaines en général<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-71">[72]</a>). Le Néolithique voit également le contact s’établir entre les <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">Phéniciens</a> de <a title="Tyr" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tyr">Tyr</a>, les futurs <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthaginois</a> qui fondent la <a title="Civilisation carthaginoise" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Civilisation_carthaginoise">civilisation punique</a>, et les peuples autochtones de l’actuelle Tunisie, dont les Berbères sont désormais devenus la composante essentielle. On observe le passage de la <a title="Préhistoire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%A9histoire">Préhistoire</a> à l’<a title="Histoire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire">Histoire</a> principalement dans l’apport des populations phéniciennes, même si le mode de vie néolithique continue un temps à exister aux côtés de celui des nouveaux arrivants. Cet apport est nuancé, notamment à Carthage (centre de la civilisation punique en <a title="Occident" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Occident">Occident</a>), par la coexistence de différentes populations minoritaires mais dynamiques comme les Berbères, les Grecs, les Italiens ou les <a title="Ibères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ib%C3%A8res">Ibères</a> d’Espagne. Les nombreux <a title="Mariage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mariage">mariages</a> mixtes contribuent à l’établissement de la civilisation punique<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-72">[73]</a>.<br /><a name="Antiquit.C3.A9"></a>Antiquité<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">Phéniciens</a>, <a title="Afrique (province romaine)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_(province_romaine)">Afrique (province romaine)</a>, <a title="Empire byzantin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_byzantin">Empire byzantin</a> et <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:CarthageMapFr.png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:CarthageMapFr.png"></a><br />Extension du territoire carthaginois avant la Première Guerre punique vers <a title="-264" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-264">264 av. J.-C.</a><br /><a title=""Ruines des thermes d'Antonin, Carthage en Tunisie" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ruines_de_Carthage.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ruines_de_Carthage.jpg"></a><br />Ruines des thermes d'Antonin, <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a> en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a><br /><br />Les Berbères, formés de plusieurs confédérations dont les <a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a>,les <a title="Garamantes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Garamantes">Garamantes</a>, les <a title="Lybiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lybiens">Lybiens</a>, etc., dispersés dans le vaste territoire du Magherb actuel depuis les temps anciens, vont connaitre des relations culturelles avec les <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">Phéniciens</a> ( ce qui donnera la civilisation carthaginoise), l' <a title="Afrique noire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_noire">Afrique noire</a>, l'<a title="Égypte ancienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte_ancienne">Égypte ancienne</a>, la <a title="Grèce antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A8ce_antique">Grèce antique</a>, etc. Le monument <a title="Madracen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Madracen">Madracen</a> date de <a title="300" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/300">300</a> av.J-C <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-73">[74]</a> appartiendrait donc à la grande archéologie méditerranéenne de l'époque hellénistique manifestant un goût archaïsant, mais aussi une très bonne connaissance du vocabulaire architectural le plus récent comme en témoigne la présence d'une gorge égyptienne<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-74">[75]</a>.Mais le monument pose un gigantesque problème qui demeure non résolu<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-75">[76]</a>.<br />Durant les <a title="Phéniciens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%A9niciens">Phéniciens</a>, plusieurs villes portuaires sont construites dont <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:GM_Massinissa.png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:GM_Massinissa.png"></a><br />Le roi berbère <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, fondateur du royaume de <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> (vers <a title="-201" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-201">201 av. J.-C.</a>)<br />La Première Guerre punique se déclenche par la suite. Massinissa forme le premier État dont le nom est la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>. Plusieurs <a title="Guerres puniques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerres_puniques">Guerres puniques</a> se déclenchent en Afrique du Nord pendant l'Antiquité. Durant l'ère pré-romaine, plusieurs États indépendants se succédèrent (<a title="Massaesyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massaesyles">Massaesyles</a>, <a title="Massyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massyles">Massyles</a>, <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">Maures</a>(berbères nomades), etc.). Plusieurs provinces connues sous les noms: la province romaine d’Afrique correspondait au territoire naturel de <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a> et la côte ouest de la <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a> (l’Africa Vetus et de l’Africa Nova, sera divisée par Dioclétien en trois : la <a title="Tripolitaine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tripolitaine">Tripolitaine</a>, la <a title="Byzacène" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzac%C3%A8ne">Byzacène</a> et l'Afrique Proconsulaire résiduelle, aussi appelée Zeugitane.), la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>, la <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a> désigne le territoire des <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">Maures</a> dans l'Antiquité. Il s'étendait sur le Nord-ouest et central de l'actuelle <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, et une partie du Nord marocain actuel.<br />Le roi <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-76">[77]</a> unifie la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-77">[78]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-78">[79]</a>,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-79">[80]</a>. Il fond la capitale <a title="Cirta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cirta">Cirta</a>. Au cours de la <a title="Deuxième guerre punique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Deuxi%C3%A8me_guerre_punique">Deuxième guerre punique</a>, les Massaesyles, commandés par <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a>, sont alliés à <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a>, tandis que les Massyles, commandés par <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, s'allient à <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">Rome</a>, après avoir été spoliés par Syphax. À la fin de la guerre, les Romains attribuent tout le territoire numide à Massinissa. Son nouveau territoire entoure désormais celui de <a title="Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Carthage">Carthage</a>, sauf du côté de la mer.<br />En <a title="-148" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-148">-148</a>, à la mort de Massinissa, <a title="Scipion Émilien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Scipion_%C3%89milien">Scipion Émilien</a> partage la Numidie entre les trois fils du roi. De même, <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">Rome</a> oblige <a title="Micipsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Micipsa">Micipsa</a>, dernier fils de Massinissa, à partager sa part entre ses deux fils et le fils naturel de son frère, <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a>. Ce dernier, voulant restaurer l'unité du royaume, fait assassiner ses cousins, et, en <a title="-113" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-113">-113</a>, se rebelle contre Rome à qui il va infliger de sévères défaites au cours d'une guerre longue et difficile qui durera de <a title="-111" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-111">-111</a> à <a title="-105" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-105">-105</a>. Incapables de remporter une victoire militaire, les Romains usent de traîtrise pour le capturer. En <a title="-105" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-105">-105</a>, à la faveur d'un guet-apens, Jugurtha est livré par Bocchus, son beau-père et jusque-là son allié, à <a title="Sylla" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sylla">Sylla</a> qui avait soudoyé l'entourage de ce dernier. La Numidie est partagée : sa partie occidentale est attribuée à <a title="Bocchus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bocchus">Bocchus</a>, roi de <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a>, le reste est laissé sous l'autorité d'un roi vassal de <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">Rome</a>.<br /><br />Par la suite, les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a> pénètrent dans le Maghreb actuel vers le début de notre ère. Sous Rome, le territoire fut divisé en provinces Par la suite les <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a> et les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a> envahissent une partie du Maghreb actuel.<br /><br /><br /><br /><a name="La_Numidie"></a>La Numidie [<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Article détaillé : <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Numidia_220_BC-es.svg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Numidia_220_BC-es.svg"></a><br />Carte représentant la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> Occidentale (en vert) et la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> Orientale (en jaune) gouvernées respectivement par <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a> et <a title="Gaïa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ga%C3%AFa">Gaïa</a> en -220 avant notre ère<br /><a title=""Maurétanie Tingitane (à l'ouest), Maurétanie Césarienne (au centre-ouest), Numidie (au centre-est), et Africa (à l'est) au premier siècle de notre ère" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mauretania_et_Numidia.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mauretania_et_Numidia.jpg"></a><br />Maurétanie Tingitane (à l'ouest), Maurétanie Césarienne (au centre-ouest), Numidie (au centre-est), et Africa (à l'est) au premier siècle de notre ère<br />L’histoire de la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> commence avec l’émergence des tribus <a title="Massyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massyles">massyles</a> et <a title="Massaessyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massaessyles">massaessyles</a> (<a title="Gétules" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9tules">Gétules</a>, <a title="Garamante" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Garamante">Garamante</a>, <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">Maures</a>, <a title="Libyens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libyens">Libyens</a> et <a title="Musulames" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musulames">Musulames</a>). La première est à l’origine de la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> orientale et la seconde de l’occidentale. Ces deux tribus durent s'affronter durant la <a title="Seconde guerre punique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seconde_guerre_punique">seconde guerre punique</a>, suite à laquelle Massinissa, chef des Massyles, contribua de façon décisive à la victoire de l'Empire romain sur Carthage, <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a> parvint dès lors à unifier la Numidie qui s'étendit alors du fleuve Moulouya à l'Ouest jusqu'à la Cyrénaïque à l'Est . Il réussit sous sa conduite à préserver l'indépendance de son royaume en jouant habilement de la rivalité régionale qui prévalait à l'époque, tout en lui garantissant une prospérité économique certaine, grâce au remarquable développement de l'agriculture et de l'élevage. Sur le plan de l'organisation politique, Massinissa plaça à la tête de chaque province un gouverneur et à la tête de chaque tribu un « Amokrane » (le chef). Son conseil, formé de dix personnes, le seconda efficacement dans sa politique et son administration générale. Au nombre de ces dix conseillers il avait trois de ses fils : <a title="Micipsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Micipsa">Micipsa</a> qui le suppléait en plusieurs affaires, Gulussa, chargé de la conduite des armées et Mastanabal chargé du trésor royal. Il mit en circulation une monnaie frappée à son effigie, « avec des traits réguliers, un œil largement ouvert sous un sourcil assez épais, des cheveux abondants et bouclés, une barbe allongée et bien taillée ». Le règne de Massinissa prit fin lorsqu'il mourut en <a title="-148" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-148">148 av. J.-C.</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mausolee_royal_de_Mauretanie.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mausolee_royal_de_Mauretanie.jpg"></a><br /><a title="Mausolée royal de Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mausol%C3%A9e_royal_de_Maur%C3%A9tanie">Mausolée royal de Maurétanie</a>,construit probablement entre <a title="Bocchus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bocchus">Bocchus</a> 1er à <a title="Juba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba">Juba</a> II ,<a title="-100" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-100">100 av. J.-C.</a> et <a title="-25" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-25">25 av. J.-C.</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tomb_of_Massinissa_01.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tomb_of_Massinissa_01.jpg"></a><br /><a title="Site de Sauma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Site_de_Sauma">Site de Sauma</a>, tombeau de <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, <a title="-148" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-148">148 av. J.-C.</a><br /><br />Ainsi après la mort du grand roi fondateur, une crise de succession, vue d'un bon œil par Rome se produisit et qui plaça la Numidie dans des troubles politiques. Micipsa, fils de Massinissa succédera au trône de son père. Durant son règne, il fit envoyer le très populaire <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a>, petit-fils de Massinissa, comme représentant en Ibérie pour l'éloigner du pouvoir. Micipsa nomme Gulussa vice-roi et ministre de la Guerre et Mastanabal vice-roi et ministre de la justice. Après le bref règne de <a title="Micipsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Micipsa">Micipsa</a>, ses deux fils Adherbal et Hiempsal finissent par détruire tout le travail d'unification de Massinissa en divisant la Numidie de nouveau en Numidie orientale et occidentale. La crise politique encore larvée à ce stade entre Rome et la Numidie, finit par se déclarer officiellement lorsque Jugurtha, le très populaire petit-fils de Massinissa revient en Numidie et se saisit du pouvoir par la force en <a title="-118" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-118">118 av. J.-C.</a>, en s'attaquant aux petits-fils de Massinissa (tuant Hiempsal et expulsant Adherbal qui s'enfuit à Rome) pour réunifier la Numidie et la remettre sur le chemin de la stabilité et du développement.<br /><a title=""L'effigie de Jugurtha" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Jugurtha.JPG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Jugurtha.JPG"></a><br />L'effigie de <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Villa_di_Poggio_a_Caiano,_sala_di_Leone_X,_Alessandro_Allori,_Siface_di_Numidia_che_riceve_Scipione.JPG"></a><br /><a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a> reçoit <a title="Scipion l'Africain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Scipion_l%27Africain">Scipion l'Africain</a>. Fresque d'Alessandro Allori<br /><br /><a title="Rome" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome">Rome</a> qui ne voit pas d'un bon œil cette réunification, se met alors à chercher des problèmes politiques à <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a>, en lui demandant de s'expliquer sur sa prise de pouvoir violente et l'expulsion d'<a title="Adherbal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Adherbal">Adherbal</a> qui se réfugia chez eux. Jugurtha aurait répliqué dans son entourage qu'il est une chose qu'il avait apprise des <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a> lors de son séjour en Ibérie : « Roma est urbs venalia » (trad. « Rome est une ville à acheter »), faisant ainsi référence à l'étendue de la corruption chez les officiels romains. C'est ainsi que Jugurtha se résout à acheter un répit en offrant de l'argent à des membres de la classe politique romaine pour les corrompre. Rome accepte alors de le laisser régner, mais seulement à condition que la Numidie reste divisée. Elle lui offre la reconnaissance diplomatique sur la Numidie occidentale, à condition de remettre Adherbal sur le trône en Numidie orientale. Jugurtha accepta dans un premier temps l'offre de Rome. Cependant, son intention de restaurer la Numidie unifiée demeure forte, ce qui le conduisit incessamment à envahir en <a title="-112" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-112">112 av. J.-C.</a> la Numidie orientale, réunifiant ainsi de nouveau la Numidie. Au passage il fit exécuter plusieurs hommes d'affaires romains opérant en Numidie orientale. Le gouvernement romain, furieux d'un tel développement, est sur le point de lui déclarer la guerre, lorsque Jugurtha réussit une nouvelle fois avec grande habileté à corrompre les responsables en place à Rome. Cela a pour conséquence d'atténuer l'animosité qui s'était emparée de la classe politique romaine à son encontre, et même de lui procurer un traité de paix avantageux. Toutefois, ce traité sera aussitôt remis en cause, après les profonds changements que connut la classe dirigeante romaine ; excédé, Jugurtha fit exécuter Adherbal en réponse à cet acte. La classe politique romaine se déchaîne alors et finit par demander l'invasion de la Numidie. Rome envoie alors le consul Metellus en Numidie à la tête de plusieurs légions pour punir Jugurtha et le déposer. Jugurtha parvint avec intelligence à résister durant des années, en combinant des manœuvres militaires face aux Romains et politiques avec son voisin de l'ouest, le roi <a title="Bocchus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bocchus">Bocchus</a>Ier de <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a>. L'adjoint du consul Metellus, Gaius Marius, entrevoyant une opportunité, retourne à Rome pour se plaindre de l'inefficacité suspecte de son chef et demande à être élu consul à sa place, ce qu'il obtint. C'est alors que <a title="Gaius Marius" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gaius_Marius">Gaius Marius</a> envoie son questeur, Lucius Cornelius Sulla, en mission en Maurétanie pour négocier l'aide de Bocchus Ier. <a title="Bocchus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bocchus">Bocchus</a> accepte alors de trahir Jugurtha, et aide les Romains à le capturer dans un guet-apens. Jugurtha est alors envoyé à la fameuse prison de Tullianum. Il fut exécuté tout de suite après la tradition du triomphe romain en <a title="-104" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-104">104 av. J.-C.</a> à la prison de Tullianum. Dès lors, la Numidie est partagée : sa partie occidentale est attribuée à Bocchus, roi de Maurétanie, le reste est laissé sous l'autorité d'un roi vassal de Rome.<br /><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Juba_II.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Juba_II.jpg"></a><br />Buste du roi érudit <a title="Juba II" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba_II">Juba II</a> exposé au musée de <a title="Cherchell" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cherchell">Cherchell</a>.<br /><a title=""Amphithéâtre d'El Jem comme apothéose de la culture romaine en Tunisie" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:ElJem_amphi.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:ElJem_amphi.jpg"></a><br /><a title="Amphithéâtre d'El Jem" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amphith%C3%A9%C3%A2tre_d%27El_Jem">Amphithéâtre d'El Jem</a> comme apothéose de la culture romaine en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a><br />La situation perdure jusqu'à la <a title="Guerre civile" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_civile">guerre civile</a> entre <a title="Jules César" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jules_C%C3%A9sar">Jules César</a> et <a title="Pompée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pomp%C3%A9e">Pompée</a>. <a title="Juba Ier" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba_Ier">Juba Ier</a>, partisan de <a title="Pompée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pomp%C3%A9e">Pompée</a>, perd son royaume en <a title="-46" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-46">-46</a> après la défaite de <a title="Thapsus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Thapsus">Thapsus</a> contre César. César accorde à <a title="Sittius" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sittius">Sittius</a> un territoire vaste autour de <a title="Cirta" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cirta">Cirta</a> (<a title="Constantine (Algérie)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine_(Alg%C3%A9rie)">Constantine</a>). La Numidie devient alors la province d’Africa nova, jusqu'à ce qu'<a title="Auguste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Auguste">Auguste</a> réunisse les deux provinces en un seul ensemble, l'Afrique proconsulaire. Cette dernière est dirigée par un <a title="Proconsul (Rome)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Proconsul_(Rome)">proconsul</a>, qui conduisit un moment l'armée d'Afrique. Auguste rend son royaume à <a title="Juba II" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba_II">Juba II</a>, fils du précédent, après la bataille d'<a title="Actium" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Actium">Actium</a> (<a title="-31" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-31">-31</a>). En <a title="-25" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-25">-25</a>, Juba II reçoit le trône de <a title="Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie">Maurétanie</a>, et la Numidie est partagée entre la Maurétanie et la province d'Afrique. La partie intégrée à la province d'Afrique en constitue une région et, en théorie, n'a pas d'autonomie administrative, puisqu'elle dépend du proconsul assisté de <a title="Légat" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gat">légats</a>.<br />Par la suite, les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a> pénètrent dans le Maghreb actuel vers le début de notre ère. Sous Rome, le territoire fut divisé en provinces :<br /><a title="Maurétanie Césarienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie_C%C3%A9sarienne">Maurétanie Césarienne</a>, qui correspond à l'Algérie centrale et occidentale. La capitale était Caesarea (actuelle Cherchel ou Cherchell).<br /><a title="Maurétanie Sitifienne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie_Sitifienne">Maurétanie Sitifienne</a> , créée par Dioclétien pour la partie orientale de la Maurétanie Césarienne avec Sitifis (actuelle <a title="Sétif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9tif">Sétif</a> en Algérie) comme capitale.<br /><a title="Maurétanie Tingitane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maur%C3%A9tanie_Tingitane">Maurétanie Tingitane</a>, qui correspond à peu près au Nord du Maroc actuel. Les villes principales sont Volubilis, Sala, Lixus, Banasa, Ceuta, Melilla et Tingis (actuelle Tanger) qui en était le chef-lieu. Elle fut attachée administrativement à la province d'Espagne (la Bétique).<br />Etc.<br /><a title="Lambèse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lamb%C3%A8se">Lambèse</a> fut la première capitale romaine, par la suite <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a> va être construite au temps de <a title="Trajan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Trajan">Trajan</a>. L'agriculture se développe grâce à la plantation de plusieurs milliers d'oliviers pour faire de l'huile d'olive en Algérie. La civilisation berbère est à son apogée, plusieurs grandes villes sont construites au Nord au Sud dans le désert. La nationalité romaine est offerte aux Berbères, cela facilite l'intégration de certains nomades au monde romain<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-80">[81]</a>. Plusieurs mariages mixtes entre Romains et Berbères naturalisés sont célébrés dans les grandes villes. La pratique des <a title="Croyances berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Croyances_berb%C3%A8res">cultes berbères</a> est représentée dans les fresques romaines. De même, les <a title="Jeux (Rome antique)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jeux_(Rome_antique)">jeux romains</a> sont source de distraction et de joie pour la plupart des Berbères. De plus, les <a title="Thermes romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Thermes_romains">bains publics</a> étaient un luxe pour tout le monde. À <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, il y avait vingt-sept bains<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-81">[82]</a>. Il n'y avait pas de remparts autour des villes pour faciliter les relations entre les Berbères et les Romains. Les arts sont développés par les artisans berbères (la céramique, la poterie, etc.). Plusieurs amphithéâtres sont construits. Le théâtre de <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a> pouvait contenir 4000 personnes de l' <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. La population globale de l'Aurès était estimée entre huit à dix-mille habitants, pendant les premières années de l'Empire romain en Afrique du Nord<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-82">[83]</a>.<br /><br /><a title=""Timgad, vue d'ensemble, construite en 100 ap. J.-C par les Romains" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Timgad._1.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Timgad._1.jpg"></a><br /><a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, vue d'ensemble, construite en <a title="100" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/100">100 ap. J.-C</a> par les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:TUNISIA_DOUGGA_MAUSOLEE_LYBICO_PUNIQUE_001.JPG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:TUNISIA_DOUGGA_MAUSOLEE_LYBICO_PUNIQUE_001.JPG"></a><br />Mausolée libyco-punique dans son état actuel à <a title="Dougga" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dougga">Dougga</a> en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a><br /><a title=""Septime Sévère, d'origine berbère, a été empereur de Rome" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:SeptimeS%C3%A9v%C3%A8re.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:SeptimeS%C3%A9v%C3%A8re.jpg"></a><br /><a title="Septime Sévère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Septime_S%C3%A9v%C3%A8re">Septime Sévère</a>, d'origine berbère, a été empereur de Rome<br />Les populations se rebellent de nombreuses fois surtout les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>, vers le début du premier siècle. Les <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a> auraient été très nombreux dans les environs d'Icosium (<a title="Alger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alger">Alger</a>)et <a title="Ptolémée de Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ptol%C3%A9m%C3%A9e_de_Maur%C3%A9tanie">Ptolémée de Maurétanie</a> devait les contenir.<a title="Ptolémée de Maurétanie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ptol%C3%A9m%C3%A9e_de_Maur%C3%A9tanie">Ptolémée de Maurétanie</a>, fera transférer une partie des Maghraoua vers le <a title="Chlef" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chlef">chlef</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-83">[84]</a>. Cela provoquent une succession d'actions militaires de Rome, soldées parfois par de graves défaites romaines.<br />Les alentours de <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> auraient été composés des royaumes Gétules dans l'antiquité. Il auraient vécu dans cette partie du Maghreb.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-84">[85]</a> Plusieurs rois Gétules purent contrebalancer l'Empire Romain. L'exemple du héros <a title="Tacfarinas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tacfarinas">Tacfarinas</a>, Vers <a title="17" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/17">17</a> ans après J-C, <a title="Tacfarinas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tacfarinas">Tacfarinas</a> qui soulève tous les tribus Gétules <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-85">[86]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" q="TACFARINAS+G%C3%89TULE&dq=" pgis="1" href="http://books.google.fr/books?id=_MMRAAAAYAAJ&q=TACFARINAS+G%C3%89TULE&dq=TACFARINAS+G%C3%89TULE&pgis=1">[7]</a>. <a title="Tacfarinas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tacfarinas">Tacfarinas</a> mourut à <a title="Pomaria" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pomaria">Pomaria</a> ( <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> actuellement) <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-86">[87]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" q="TACFARINAS+TLEMCEN&dq=" pgis="1" href="http://books.google.fr/books?id=SNY9AAAAMAAJ&q=TACFARINAS+TLEMCEN&dq=TACFARINAS+TLEMCEN&pgis=1">[8]</a>. En effet, sept ans durant, <a title="Tacfarinas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tacfarinas">Tacfarinas</a> résiste aux Romains, malgré <a title="Tibère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tib%C3%A8re">Tibère</a> qui transfère une seconde légion pour appuyer la troisième légion Auguste (seule ensuite). Dès <a title="39" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/39">39</a> apr. J.-C., <a title="Caligula" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Caligula">Caligula</a> confie la conduite de la région de Numidie à un représentant personnel — « légat de l'empereur » — chargé de commander la troisième légion Auguste. C'est ainsi qu'il met fin à une exception politique : celle d'une armée importante placée sous les ordres d'un proconsul et non d'un légat. Le <a title="Sénat romain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9nat_romain">Sénat</a> perd la dernière légion qui était sous ses ordres. Bien que toujours officiellement intégrée à la province d'Afrique proconsulaire, la Numidie en constitue une région à part, placée sous l'autorité de son légat qui dirige la troisième légion Auguste et ne rend de compte qu'à l'empereur. C'est une province de fait, mais non de droit, statut relativement unique dans l'empire. Après <a title="193" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/193">193</a>, sous <a title="Septime Sévère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Septime_S%C3%A9v%C3%A8re">Septime Sévère</a>, la Numidie est officiellement détachée de la province d'Afrique et constitue une province à part entière, gouvernée par un <a title="Légat" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gat">légat</a> impérial. Sous <a title="Dioclétien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Diocl%C3%A9tien">Dioclétien</a>, elle constitue une simple province dans la réorganisation <a title="Tétrarchie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/T%C3%A9trarchie">tétrarchique</a>, puis est brièvement divisée en deux : <a title="Numidie militaire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie_militaire">Numidie militaire</a> et <a title="Numidie cirtéenne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie_cirt%C3%A9enne">Numidie cirtéenne</a>.<br />À l'époque du Bas-Empire romain, les Levathae (<a title="Luwata" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Luwata">Luwata</a>) se révèlent tellement agressifs que les Romains font élever un <a title="Limes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Limes">limes</a> pour les contenir. Après la crise économique que vécut la grande cité romaine de Leptis Magna, la ville connut plusieurs <a title="Razzia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Razzia">razzias</a> de la part des populations locales.<br /><a name="Cultes_Berb.C3.A8res"></a>Cultes Berbères<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Article détaillé : <a title="Croyances berbères" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Croyances_berb%C3%A8res">Croyances berbères</a>.<br />Pendant l'Antiquité, les cultes berbères étaient pratiqués librement au début de la présence <a title="Romaine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romaine">romaine</a>. Au musée de <a title="Timgad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timgad">Timgad</a>, plusieurs fresques représentent les divers cultes Berbères.<br />En <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">Berbère</a> la lune et le dieu lunaire portent le même nom : Ayyur. Hérodote mentionne que les Berbères antiques vénéraient la <a title="Lune" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lune">lune</a> et le <a title="Soleil" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Soleil">soleil</a>, auxquels ils offraient des <a title="Sacrifice" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sacrifice">sacrifices</a> : « Les sacrifices des nomades se font de cette manière : ils commencent par couper l'oreille de la victime (cela leur tient lieu de <a title="Prémices" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%A9mices">prémices</a>), et la jettent sur le faîte de leurs maisons ; cela fait, ils lui tordent le cou : ils n'en immolent qu'au Soleil et à la Lune. Tous les Libyens font des sacrifices à ces deux divinités<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-87">[88]</a> ». D'autres auteurs attestent ce culte, ainsi que des <a title="Graffiti" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Graffiti">graffitis</a>, comme un « Solo Deo Invicto » relevé à <a title="Thagaste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Thagaste">Thagaste</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-88">[89]</a>.<br /><br /><a title="Ifri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifri">Ifri</a>, <a title="Dieux" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dieux">déesse</a> de la guerre, très influente en <a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a>, était considérée comme la protectrice des marchands et figurait à ce titre sur les <a title="Pièce de monnaie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pi%C3%A8ce_de_monnaie">pièces de monnaie</a> berbères. <a title="Pline l'Ancien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pline_l%27Ancien">Pline l'Ancien</a> écrit qu'en <a title="Afrique (province romaine)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_(province_romaine)">Afrique</a>, personne ne prenait de décision sans invoquer Africa (nom <a title="Latin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Latin">latin</a> d'Ifri). Après la conquête romaine, elle figurait toujours sur les pièces.<br /><a title=""As d'Hadrien (136), représentant sur l'avers Africa, portant une dépouille d'éléphant, tenant un scorpion et une corne d'abondance, un modius de blé à ses pieds." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:As-Hadrian-Africa-RIC_0841,As.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:As-Hadrian-Africa-RIC_0841,As.jpg"></a><br /><a title="As (monnaie)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/As_(monnaie)">As</a> d'<a title="Hadrien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hadrien">Hadrien</a> (136), représentant sur l'avers <a title="Africa (divinité)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Africa_(divinit%C3%A9)">Africa</a>, portant une dépouille d'éléphant, tenant un scorpion et une corne d'abondance, un <a title="Unités de mesure romaines" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Unit%C3%A9s_de_mesure_romaines">modius</a> de blé à ses pieds.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Maison_d%27Africa_EL_Jem.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Maison_d%27Africa_EL_Jem.jpg"></a><br />Mosaïque de la Domus Africa de <a title="Thysdrus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Thysdrus">Thysdrus</a><br /><a title="Afrique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique">Afrique</a> ou <a title="Africa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Africa">Africa</a> provient de Ifren <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-89">[90]</a>, Ifri est une divinité <a title="Berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re">berbère</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-autogenerated2-90">[91]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" pg="PA481&dq=" href="http://books.google.fr/books?id=G08PAAAAYAAJ&pg=PA481&dq=africa+ifru">[9]</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-autogenerated2-90">[91]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" pg="PA481&dq=" href="http://books.google.fr/books?id=G08PAAAAYAAJ&pg=PA481&dq=africa+ifru#PPA480,M1">[10]</a>, le pluriel est Ifren<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-91">[92]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" q="africa++++ifri&dq=" lr="&pgis=" href="http://books.google.fr/books?id=nVEzAAAAIAAJ&q=africa++++ifri&dq=africa++++ifri&lr=&pgis=1">[11]</a>. La traduction ou l'emprunt latin nous donne Africa (Afrique)qui a été une <a title="Déesse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9esse">déesse</a> Berbère avant la conquête des Romains. Dea Africa signifie déesse Africa et représente un symbole à l'époque romaine. Et aussi <a title="Ifri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifri">Ifri</a> désigne les populations locales des Afers. Ifru symbolise les rites dans les cavernes pour protéger les commerçants.La grotte non loin de <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a> à Guechguech et la pièce de monnaie romaine indiquent le mythe de la protection. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-92">[93]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" pg="PA461&dq=" href="http://books.google.fr/books?id=r8E4AAAAMAAJ&pg=PA461&dq=gurzil+ifri">[12]</a> <a title="Ifru" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifru">Ifru</a> était une déesse solaire et en même titre un dieu des cavernes et protecteur du foyer, etc.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-93">[94]</a> <a title="http://books.google.fr/books?id=" q="ifru&dq=" pgis="1" href="http://books.google.fr/books?id=_foLAAAAIAAJ&q=ifru&dq=ifru&pgis=1">[13]</a>.Ifru est une sorte de Vesta Berbère.<br /><br /><a title="Agurzil" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Agurzil">Gurzil</a> (ou Agurzil) est une divinité à la tête de <a title="Taureau" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Taureau">taureau</a>, fils d'<a title="Amon" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amon">Ammon</a>. <a title="Flavius Cresconius Corippus (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Flavius_Cresconius_Corippus&action=edit&redlink=1">Corippus</a> mentionne un certain Laguatan (la tribu des <a title="Luwata" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Luwata">Luwata</a> et sont <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a>), grand prêtre de Gurzil, combattant les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a>, qui l'auraient tué alors qu'il tentait de s'enfuir avec les icônes de Gurzil<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-94">[95]</a>. Parmi les ruines de Ghirza, en <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, se trouve un temple qui est peut-être dédié à Gurzil — d'où par ailleurs pourrait provenir le nom de la cité.<br />Pendant la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>, à <a title="N'Gaous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%27Gaous">N'Gaous</a> dans les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>, plusieurs stèles africaines (Molchornor" sacrifice d'un agneau"<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-95">[96]</a> ou stèles de <a title="Saturne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saturne">Saturne</a> avec mention d'un sacrifice particulier)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-96">[97]</a> ont été trouvées par les chercheurs et signalées par les historiens.<br /><a name="Christianisme.2C_juda.C3.AFsme.2C_donati"></a>Christianisme, judaïsme, donatisme, arianisme, pagmanisme [<a title="Modifier la section : Christianisme, judaïsme, donatisme, arianisme, pagmanisme" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Berb%C3%A8res&action=edit&section=26">modifier</a>]<br /><a title=""Saint Augustin d'origine berbère, il est l’un des principaux Pères de l’Église latine et l’un des 33 Docteurs de l’Église" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Augustinus_1.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Augustinus_1.jpg"></a><br /><a title="Saint Augustin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustin">Saint Augustin</a> d'origine berbère, il est l’un des principaux Pères de l’Église latine et l’un des 33 Docteurs de l’Église<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:AugustineLateran.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:AugustineLateran.jpg"></a><br />Portrait du philosophe et théologien <a title="Saint Augustin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustin">saint Augustin</a><br /><br />Le christianisme fait son entrée en l'an <a title="256" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/256">256</a>, et durant le siècle suivant, dans une atmosphère de déclin grandissant, les populations des villes côtières algériennes, ainsi qu'une minorité de la population dans les campagnes se convertissent à la nouvelle religion. En <a title="313" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/313">313</a>, avec les crises politiques et économiques romaines qui s'éternisent, la nouvelle religion devient une arme qui servira d'alibi religieux à une nouvelle révolte qui sera encore une fois <a title="Amazigh" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amazigh">Amazigh</a>. Mais cette fois la révolte est religieuse et politique. En effet, le culte <a title="Donatiste" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Donatiste">donatiste</a> se développa en Algérie à <a title="Baghaï" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bagha%C3%AF">Baghaï</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-97">[98]</a> dans les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> et en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> comme un défi politique à <a title="Rome" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome">Rome</a>. Les Donatistes, refusant d'accepter l'autorité religieuse de l'Empereur, et exigeant la séparation de l'État et de la religion, finiront par déclarer l'empereur comme étant le diable en personne, à l'opposé de <a title="Jésus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/J%C3%A9sus">Jésus</a> qu'ils considèrent être Dieu. Ils rejetèrent aussi le rite <a title="Catholique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Catholique">catholique</a>. Dès lors, l'<a title="Empereur" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empereur">Empereur</a> envoie ses troupes pour les réduire au silence, dans ce qui est communément appelé la première persécution des Chrétiens par d’autres Chrétiens. La répression ne fit qu'accroître le soutien populaire des Donatistes chez le peuple et en <a title="321" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/321">321</a> les légions romaines venues réprimer les Donatistes se retirèrent. Toutefois vers l'an <a title="340" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/340">340</a>, l'idéologie donatiste donne naissance à une secte populaire, celle des Circoncellions, littéralement ceux qui encerclent les fermes. Comme le culte donatiste célébrait les vertus du martyre, les Circoncellions devinrent des extrémistes qui considéraient le martyre comme étant la véritable vertu chrétienne et laissèrent de côté toutes les autres valeurs de leur religion telles que l'humilité, la charité, etc. Les Circoncellions se mirent alors à se munir de matraques de bois, refusant de porter des armes en fer, car Jésus avait dit à Pierre de poser son épée selon la tradition chrétienne. Ainsi, munis de leur matraques, ils se mirent à attaquer les voyageurs sur les routes du pays, puis à se diriger sur les fermes des propriétaires terriens, à les encercler et les attaquer. Le but des Circoncellions était de mourir au combat en martyrs. Ces extrémistes tuèrent, violèrent, volèrent plusieurs propriétaires terriens, ainsi que les voyageurs, et lorsqu'ils n'arrivaient pas à se faire tuer, ils finissaient par se suicider en essayant de sauter du haut d'une falaise, ce qui les précipitait à leur mort. La secte des Circoncellions, violemment réprimée, finit par disparaître vers le <a title="IVe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/IVe_si%C3%A8cle">IVe siècle</a>. Ce dérapage du culte donatiste eut pour conséquence de noircir encore plus leur réputation à Rome.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Grandes_Invasions_Empire_romain.png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Grandes_Invasions_Empire_romain.png"></a><br />Invasion <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a><br /><a title=""L'apogée de l'Empire byzantin avec les conquêtes de Justinien." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Justinien_527-565.svg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Justinien_527-565.svg"></a><br />L'apogée de l'Empire byzantin avec les conquêtes de <a title="Justinien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Justinien">Justinien</a>.<br />Alors qu'en l'an <a title="395" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/395">395</a> l'Empire romain fait face à de sérieux problèmes internes, qui réduisent le contrôle qu’exerçait Rome sur l’ <a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a>, les Donatistes saisissent cette conjoncture qui leur est favorable, reprenant ainsi la tentative de dominer la scène politique et religieuse. Finalement, excédé, l'empereur de Rome les déclare en l'an <a title="409" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/409">409</a> hérétiques et leur enjoint de restituer toutes les églises en leur possession en Afrique du Nord. Il envoie plusieurs légions qui sont d'une férocité terrible envers les responsables religieux du culte, et parfois même envers la population locale. <a title="Saint Augustin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustin">Saint Augustin</a>, qui était alors l'évêque catholique d'<a title="Annaba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Annaba">Annaba</a>, essaya de calmer la colère de l'administration romaine, en plaidant pour un traitement plus humain des Donatistes. Malgré les appels pressants de plusieurs parties, les Donatistes disparurent presque complètement de la scène religieuse, seule une minuscule communauté survivant dans la clandestinité jusqu'au <a title="VIe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/VIe_si%C3%A8cle">VIe siècle</a>. Quelques années plus tard, en <a title="430" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/430">430</a>, c'est tout l'Empire romain qui se retire de l'Algérie sous la pression des <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">Vandales</a> qui envahissent le pays. Le 28 août <a title="430" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/430">430</a>, Saint Augustin, l'un des derniers symboles de l'intégration de la population au sein de l'Empire romain, trouve la mort durant le siège d'Annaba par les Vandales.<br />L'<a title="Empire byzantin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_byzantin">Empire byzantin</a> prend les provinces de l'Afrique du Nord notamment l'Ifriqiya.<br />Des communautés juives s'installent en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> à <a title="Djerba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Djerba">Djerba</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-98">[99]</a>.<br />À la veille de la <a title="Conquête musulmane du Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Conqu%C3%AAte_musulmane_du_Maghreb">conquête musulmane du Maghreb</a>, plusieurs tribus berbères pratiquaient le judaïsme <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-99">[100]</a>, ainsi que le christianisme. Le reste de la population demeure <a title="Païen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%AFen">Païen</a> comme le cas des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-100">[101]</a>.<br />En <a title="544" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/544">544</a>. Les <a title="Byzantins" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Byzantins">Byzantins</a> exerceront un pouvoir juste dans la province de <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a> et dans l'<a title="Ifriqiya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifriqiya">Ifriqiya</a>. Cependant, l'émergence d'insurrection berbère contre les Byzantins provoque l'organisation de plusieurs États puissants les <a title="Dejrawa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dejrawa">Dejrawa</a>, les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>, les <a title="Maghraouas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraouas">Maghraouas</a>, les <a title="Awarba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Awarba">Awarbas</a>, et les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>.<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-101">[102]</a>.<br /><a name="Moyen_.C3.82ge"></a>Moyen Âge<br /><a name="Islamisation"></a>Islamisation [<a title="Modifier la section : Islamisation" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Berb%C3%A8res&action=edit&section=28">modifier</a>]<br />Les <a title="Omeyyades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Omeyyades">Omeyyades</a> pénètrent au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a>. La première expédition arabe sur la <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> est lancée en <a title="647" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/647">647</a>. En <a title="661" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/661">661</a>, une deuxième offensive se termine par la prise de <a title="Bizerte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bizerte">Bizerte</a>. La troisième, menée en <a title="670" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/670">670</a> par <a title="Oqba Ibn Nafi Al Fihri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oqba_Ibn_Nafi_Al_Fihri">Oqba Ibn Nafaa</a>, est décisive : ce dernier fonde la ville de <a title="Kairouan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kairouan">Kairouan</a> au cours de la même année et cette ville devient la base des expéditions contre le nord et l’ouest du Maghreb.<br />L’invasion complète manque d’échouer avec la mort d’Ibn Nafaa en <a title="683" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/683">683</a>. Envoyé en <a title="693" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/693">693</a> avec une puissante armée arabe, le général <a title="Ghassanides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghassanides">ghassanide</a> Hassan Ibn Numan réussit à vaincre l’exarque et à prendre Carthage en <a title="695" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/695">695</a>.<br />L'unité politique et administrative de la Berbérie Orientale et Centrale <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> était en grande partie réalisée par <a title="Kusayla" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kusayla">Kusayla</a> qui s'était converti à l'islam. Dès lors, un conflit éclate entre ce chef berbère et le chef des armées omeyyades. Kairouan est prise par Koceila, ce dernier s'est reconverti au christianisme. <a title="Oqba Ibn Nafi Al Fihri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oqba_Ibn_Nafi_Al_Fihri">Oqba Ibn Nafaa</a> tue Koceila. <a title="Dihya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dihya">Dihya</a>, dites la Kahina, prend la tête de la résistance. Issue de la tribu des <a title="Dejrawa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dejrawa">Dejrawa</a>, une tribu <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">zénète</a> implantée dans les Aurès comme le furent plusieurs rois (agellid, pluriel igelliden) berbères de Numidie a été élue ou nommée à cette charge par le conseil de la confédération des tribus. <a title="Dihya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dihya">Dihya</a> tue <a title="Oqba Ibn Nafi Al Fihri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oqba_Ibn_Nafi_Al_Fihri">Oqba Ibn Nafaa</a>, selon Ibn Khaldoun. Elle venge Koceila.<br /><a title="Dihya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dihya">Dihya</a> procéda ainsi à la réunification de nombreuses tribus de l'Afrique du Nord orientale et du Sud. Dihya défait par deux fois la grande armée des Omeyades grâce à l'apport des cavaliers des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>. Elle règnera sur tout l'Ifriqiya pendant cinq années. Dihia sera vaincu dans la dernière bataille contre les Omeyyades. Elle sera la seule femme de l'histoire à combattre l'empire omeyyade. Les Omeyyades demandent, en contrepartie, aux Zénètes de fournir 12000 hommes de combat pour conquérir l'<a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a>, sans cela la guerre continue. L'intervention de <a title="Musa ben Nusayr" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musa_ben_Nusayr">Musa ben Nusayr</a> règlera le problème en nommant <a title="Tariq ibn Ziyad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tariq_ibn_Ziyad">Tariq ibn Ziyad</a> (Zénète de la tribu des <a title="Nefzaouas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nefzaouas">Nefzaouas</a>) à la tête de l'armée Zénètes et des autres berbères.<br />Après la défaite de la Kahina, la population des Aurès a adhéré aux principes de l'islam. le commandant <a title="Musa ben Nusayr" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musa_ben_Nusayr">Musa ben Nusayr</a> augmenta son contingent militaire en intégrant des Berbères des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> nouvellement convertis pour convertir les autres populations du Maghreb. Une partie de ce contingent ainsi que d'autres Berbères convertis montèrent sous la direction du Berbère <a title="Nefzaoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nefzaoua">Nefzaoua</a> <a title="Tariq ibn Ziyad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tariq_ibn_Ziyad">Tariq ibn Ziyad</a> vers <a title="Al Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al_Andalus">Al Andalus</a> en 711.<br /><a name="Dynasties_et_grandes_formations_berb.C3."></a>Dynasties et grandes formations berbères<br />D'après les historiens du <a title="Moyen Âge" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Moyen_%C3%82ge">Moyen Âge</a>, les Berbères se divisent en deux branches, les deux sont issues de leur ancêtre Mazigh. Les deux branches Botr et Barnès se seraient elle-mêmes subdivisées en tribus et auraient <a title="Medracen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medracen">Medracen</a> comme ancêtre ; chaque région du Maghreb étant constituée de plusieurs tribus. Les grandes tribus ou peuples berbères sont <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a>, <a title="Houaras" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Houaras">Houaras</a>, <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a>, <a title="Masmouda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Masmouda">Masmouda</a>, <a title="Kutama" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kutama">Kutama</a>, <a title="Awarba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Awarba">Awarba</a>, <a title="Berghouata" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berghouata">Berghouata</a>, <a title="Zouaouas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zouaouas">Zouaouas</a>, etc. Chaque tribu est décomposée en des sous-tribus, ayant une indépendance territoriale et décisionnelle<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-102">[103]</a> ,<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-103">[104]</a><br />Plusieurs dynasties berbères ont émergé pendant le Moyen Âge au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a>, au <a title="Soudan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Soudan">Soudan</a>, en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>, en <a title="Italie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Italie">Italie</a>, Au <a title="Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mali">Mali</a>, au <a title="Niger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Niger">Niger</a>, au <a title="Sénégal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9n%C3%A9gal">Sénégal</a>, en <a title="Égypte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89gypte">Égypte</a>, au <a title="Portugal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portugal">Portugal</a>, etc. <a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a> fait un tableau résumant celles au Maghreb dont les dynasties berbères <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a>, <a title="Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifren">Ifren</a>, <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a>, <a title="Almoravide" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravide">Almoravide</a>, <a title="Hammadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hammadides">Hammadides</a>, <a title="Almohade" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohade">Almohade</a>,<a title="Mérinide" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinide">Mérinide</a>,<a title="Abdalwadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abdalwadides">Abdalwadides</a>, <a title="Wattassides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wattassides">Wattassides</a>, <a title="Meknassa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Meknassa">Meknassa</a>, <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a>,etc<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-104">[105]</a>. De plus, plusieurs chefs arabes et perses avaient des épouses berbères comme <a title="Idris" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Idris">Idris</a>, <a title="Ibn Rustom" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Rustom">Ibn Rustom</a>, etc. Ce qui donnera par la suite les dynasties <a title="Idrissides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Idrissides">Idrissides</a>, <a title="Rostémides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rost%C3%A9mides">Rostémides</a>, etc. La dynastie des <a title="Ifrenides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ifrenides">Ifrenides</a> des (<a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>) a été reconnue comme étant la seule qui a défendu les Africains dans le Maghreb. <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-105">[106]</a>.<br />Les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> ont pu faire l'unification du Maghreb. Et les berbères du Moyen Âge ont contribué à l'arabisation du Maghreb<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-106">[107]</a>. En revanche, lors de la dynastie des <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a> de <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a>, l'identité et la langue berbère étaient le centre d'intérêt du roi <a title="Yghomracen Ibn Zyan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yghomracen_Ibn_Zyan">Yghomracen Ibn Zyan</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-107">[108]</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Almoravides_Carte.png"></a><br /><a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Empire Almoravides</a> partiel (<a title="1073" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1073">1073</a>-<a title="1147" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1147">1147</a>).<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Almohad_dynasty_1147_-_1269_(AD).PNG"></a><br />Empire <a title="Almohade" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohade">Almohade</a> entre <a title="1147" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1147">1147</a> et <a title="1269" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1269">1269</a> (Apr J.-C)<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Marinid_dynasty_1258_-_1420_(AD).PNG"></a><br />Empire <a title="Mérinide" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinide">Mérinide</a> entre <a title="1258" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1258">1258</a> et <a title="1420" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1420">1420</a> (Apr JC).<br /><a title="Europein1328.png" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Europein1328.png"></a><br />Carte des états méditerranéens au XIVème siècle parmis lesquels l'Etat à partir de gauche <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a>, <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a> et <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a>.<br /><a name="Les_conflits_berb.C3.A8res"></a>Les conflits berbères<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Battle_of_Las_Navas_de_Tolosa.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Battle_of_Las_Navas_de_Tolosa.jpg"></a><br />Les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a>, après avoir évincés les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a>, ils vont en guerre contre les chrétiens en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Rabat_tour_Hassan.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Rabat_tour_Hassan.jpg"></a><br /><a title="Tour Hassan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tour_Hassan">Tour Hassan</a> à <a title="Rabat" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rabat">Rabat</a> construite en <a title="1196" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1196">1196</a> par les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a><br /><a title=""Les deux cofondateurs des Almohades furent leur rencontre non loin de Béjaïa pour l'unification du Magherb. Béjaïa redevint une place commerciale, scientifique et culturelle prospère sous les Hafsides du XIIIe au XVe siècle av. J.-C." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:B%C3%A9ja%C3%AFa_2.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:B%C3%A9ja%C3%AFa_2.jpg"></a><br />Les deux cofondateurs des <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> furent leur rencontre non loin de <a title="Béjaïa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9ja%C3%AFa">Béjaïa</a> pour l'unification du Magherb. Béjaïa redevint une place commerciale, scientifique et culturelle prospère sous les <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a> du XIIIe au XVe siècle av. J.-C.<br />Pendant l'Antiquité, les Berbères se disputaient le pouvoir entre eux. <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a> et <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a> se faisaient la <a title="Guerre punique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_punique">guerre punique</a>, l'un avait la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> occidentale et l'autre la Numidie orientale. Massinissa gagne la bataille, mais le fils de <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a>, <a title="Vermina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vermina">Vermina</a>, reprend la guerre contre <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>. Massinissa était allié des Romains et <a title="Vermina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vermina">Vermina</a> était avec les Cartaginois. Vermina demande la rémission à <a title="Rome" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome">Rome</a>. À la fin, <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a> réussit à unifier la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>. Après <a title="Micipsa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Micipsa">Micipsa</a>, une lutte interne entre les petits-fils de Massinisa se déclenche pour la succession. <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a> tue <a title="Adherbal (roi de Numidie)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Adherbal_(roi_de_Numidie)">Adherbal</a> pour la prise du pouvoir de la <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a>. Jugurtha rompe avec les <a title="Romains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Romains">Romains</a>. Mais <a title="Bocchus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bocchus">Bocchus</a>, beau-père de Jugurta, capture et livre <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a> aux Romains.<br />Au Moyen Âge, au Maghreb central, la plus puissante tribu berbère était des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>. Les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> après servies la <a title="Dihya" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dihya">Dihya</a>. En 745, les Banou Ifren choisissent le dogme <a title="Sufrite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sufrite">sufrite</a> (<a title="Kharijites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kharijites">Kharijites</a>) et désignent <a title="Abou Qurra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abou_Qurra">Abou Qurra</a> comme calife. Ce dernier sera à la tête d'une armée composée de 350 000 cavaliers berbères, il reprend le Maghreb aux deux puissantes dynasties les <a title="Omeyades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Omeyades">Omeyades</a> et les <a title="Abbassides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abbassides">Abbassides</a>, revient à <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> après que Yazid- Ibn- Haten brise la coalition berbère. Le premier conflit important berbère au VIIIe survient<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-108">[109]</a>. Les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> avaient 40 000 cavaliers dans cette guerre. <a title="Abou Qurra" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abou_Qurra">Abou Qurra</a> a pu unir tous les Berbères <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-109">[110]</a>.<br />Par la suite, les Berbères se sont divisés en deux parties distingues l'une de l'autre<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-110">[111]</a>. Cette division a créé un grand conflit entre les <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadjas</a> et les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>. Ce conflit a débuté au Maghreb et c'est transposé en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>. Les <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a> (<a title="Chiite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chiite">chiite</a>) ont attaqué les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> <a title="Kharidjites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kharidjites">Kharidjites</a> (<a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>, <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a>, etc.). Ce qui a donné au premier temps une séparation territoriale entre les deux tribus berbères<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>. Les Zénètes seront amenés à se déplacer vers l'ouest du Maghreb et au sud par les <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a> (tribu des Sanhadja et chiite)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-111">[112]</a>. Cependant, plusieurs tribus des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> et des <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraouas</a> se sont ralliées aux <a title="Fatimides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatimides">Fatimides</a> dans ce conflit complexe<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-112">[113]</a> qui n' est ni de religions et ni de race, d'après Yves Lacoste, André Nouschi et André Prenant. D'autres parts, plusieurs Fatimides ont changé de camps pour s'engager du côté des <a title="Omeyades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Omeyades">Omeyades</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>. Alors que d'autres disent que c'est le pouvoir et la religion qui sont les sources des conflits des Berbères <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-113">[114]</a>.<br />Les <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a> se divisent pour former deux dynasties distinctes (les <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a>(chiite) et les <a title="Hammadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hammadides">Hammadides</a>(<a title="Sunnite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sunnite">sunnite</a>)). Les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>, eux aussi sont divisés sur la question de pouvoir, trois dynasties sont formées <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>, <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a> et <a title="Meknassa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Meknassa">Meknassa</a>. Une lutte acharnée au pouvoir des tribus <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> est signalée par <a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a>. Ensuite survient le deuxième plus important conflit entre les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a> (tribu des Sanhadja) et <a title="Sunnite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sunnite">sunnite</a> <a title="Malékites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mal%C3%A9kites">Malékites</a>) et les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a>. Après la défaite des <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> à l'ouest du Maghreb par les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a>, les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> qui restent en vie et minoritaire par rapport aux <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadjas</a> sont confrontés dans une guerre contre une alliance <a title="Hammadides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hammadides">Hammadides</a>- <a title="Hilaliens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hilaliens">Hilaliens</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-114">[115]</a>.<br />Les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> (qui signifie unificateur, les Almohades s'opposent au <a title="Malékisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mal%C3%A9kisme">malékisme</a>) défont les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a> tribu des <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a>. Les Almohades étaient composés des <a title="Masmouda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Masmouda">Masmouda</a> . Le fondateurs du mouvement religieux est <a title="Ibn Tûmart" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_T%C3%BBmart">Ibn Tûmart</a> de la tribu <a title="Masmouda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Masmouda">Masmouda</a> ; son disciple <a title="Abd al-Mumin (Almohades)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abd_al-Mumin_(Almohades)">Abd al-Mumin</a> de la tribu <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénète</a> prit la tète des Masmouda et deviendra le premier calife Almohade. Un premier conflit apparait dans la grande famille des Masmoudas, les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> détruisent les <a title="Berghouata" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berghouata">Berghouata</a>. Puis, un deuxième conflit surgit entre deux fractions des <a title="Masmouda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Masmouda">Masmouda</a>, ce qui provoque une guerre entre les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> et les <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>. Après le massacre des <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> vers le XIe siècle, et suite au déclin des <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a>, trois dynasties Zénètes vont surgir au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> et en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a> (les <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a>, les <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a> et les <a title="Wattassides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wattassides">Wattassides</a>)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-khaldoun-11">[12]</a>.<br />Les deux dernières dynasties berbères <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> se font la guerre, les <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">Zianides</a> contre les <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a> (ils adoptent un nouveau malékisme)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-115">[116]</a>. Les <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a> sont refoulés au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> actuel par les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> qui reprennent <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> grâce aux <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a> en <a title="1437" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1437">1437</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-116">[117]</a>.<br />Les Mérinides prennent la <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> et font tomber les <a title="Hafsides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hafsides">Hafsides</a>. En effet, Abou el Hassen souverain Mérinides de <a title="Constantine" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Constantine">Constantine</a> et de <a title="Béjaïa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9ja%C3%AFa">Béjaïa</a> s'empare de la Tunisie, Ibrahim abou Fadhel sera le souverain de la Tunisie, mais l'histoire ne révèlera pas tous les noms des souverains mérinides en Tunisie <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-117">[118]</a>.<br />Les dynasties berbères sont achevées par l'arrivée des <a title="Espagnoles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Espagnoles">Espagnoles</a> et des <a title="Ottomans" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ottomans">Ottomans</a>. Depuis ces conflits, les Berbères sont séparés dans leur profond, ce qui a mené à la création de plusieurs tribus qui n'ont aucun lien commun ni dans la langue, ni dans la tradition, ni dans l'espace géographique, ni dans la religion, ni dans les mœurs, etc., au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a>, en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>, au <a title="Sahel africain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahel_africain">Sahel africain</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-118">[119]</a>.<br />Le conflit entre <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadja</a> et <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> est le plus important dans l'histoire des Berbères et a été révélé par tous les historiens du Moyen Âge et contemporains (<a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a>, <a title="Ibn Hazm" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Hazm">Ibn Hazm</a>, <a title="Émile Félix Gautier" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_F%C3%A9lix_Gautier">Émile Félix Gautier</a>, <a title="Gabriel Camps" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Camps">Gabriel Camps</a>, Rachid Bellil, etc.). Du coup, quelques historiens comme <a title="Émile Félix Gautier" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89mile_F%C3%A9lix_Gautier">Émile Félix Gautier</a> et <a title="Gabriel Camps" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Camps">Gabriel Camps</a> entre autres, ils tirent des conclusions et des thèses de ce conflit majeur. Ces thèses seront contredites par certains historiens contemporains comme Rachid Bellil, Benabou, Potiron, etc. Ces derniers rejoignent l'approche historique d'<a title="Ibn Khaldoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibn_Khaldoun">Ibn Khaldoun</a> <a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-119">[120]</a>.<br /><a name="Influence_des_Berb.C3.A8res_en_Afrique_d"></a>Influence des Berbères en Afrique de l'Ouest et en Al-Andalus]<br /><a title=""Carte de l'Empire songhaï" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:SONGHAI_empire_map_BLANK.PNG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:SONGHAI_empire_map_BLANK.PNG"></a><br />Carte de l'<a title="Empire songhaï" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_songha%C3%AF">Empire songhaï</a><br /><a title=""Carte historique de la péninsule Ibérique présentant l'époque des taifas et les petits royaumes chrétiens émergents. Quelques taifas étaient berbère comme les Zirides et les Banou Ifren, etc." " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Iberia-Mapa00-fr.png"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Iberia-Mapa00-fr.png"></a><br />Carte historique de la <a title="Péninsule Ibérique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9ninsule_Ib%C3%A9rique">péninsule Ibérique</a> présentant l'<a title="Époque des taifas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89poque_des_taifas">époque des taifas</a> et les petits royaumes chrétiens émergents. Quelques taifas étaient berbère comme les <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a> et les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a>, etc.<br />La dynastie <a title="Sonrhaïs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sonrha%C3%AFs">Sonrhaïs</a> des Dia, fut fondée à <a title="Koukia (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Koukia&action=edit&redlink=1">Koukia</a> au XIe siècle, résultat d'un métissage entre Berbères dirigés par le chef berbère <a title="Za el-Ayamen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Za_el-Ayamen">Za el-Ayamen</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-120">[121]</a>,qui fuyait devant l'invasion arabe, et les sonhrais, peuple noir. Plus tard la dynastie des dia fondera le royaume sonhrais de Gao, au niveau du fleuve Niger, qui sera vassale de l'<a title="Empire du Ghana" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_du_Ghana">Empire du Ghana</a> créé par les soninkés, puis l'<a title="Empire du Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_du_Mali">Empire du Mali</a>. Durant le <a title="XVe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XVe_si%C3%A8cle">XVe siècle</a>, les sonhrais, après plusieurs conquêtes militaires, supplante l'Empire du Mali, et le royaume sonhrais de Gao devient un empire, sous la dynastie des Si, du conquérant Sonni Ali Ber, qui se verra succéder par la dynastie des Askia d'origine <a title="Soninkés" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sonink%C3%A9s">soninkés</a>, fondée par <a title="Askia Mohammed" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Askia_Mohammed">Askia Mohammed</a> Touré, avec la ville de Gao pour capital. Il s'étend sur plus ou moins le <a title="Niger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Niger">Niger</a>, le <a title="Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mali">Mali</a> et une partie du <a title="Nigeria" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nigeria">Nigeria</a> actuel. L'empire s'effondre a la fin du <a title="XVIe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XVIe_si%C3%A8cle">XVIe siècle</a>, suite à la <a title="Bataille de Tondibi" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bataille_de_Tondibi">bataille de Tondibi</a>. Les Zirides prennent le Sud de l'Italie avec l'aide des <a title="Fatimides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatimides">Fatimides</a> et une partie de l'Égypte. Les Berbères avaient des États indépendants en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a> à l'<a title="Époque des taifas" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89poque_des_taifas">époque des taifas</a>. L'Al-Andalus est prise par les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a> et ensuite par les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> et à la fin par les <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a>.<br /><br /><a name=".C3.89poque_moderne"></a>Époque moderne<br /><a name="Retour_des_Andalous_apr.C3.A8s_la_capitu"></a>Retour des Andalous après la capitulation [<a title="Modifier la section : Retour des Andalous après la capitulation" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Berb%C3%A8res&action=edit&section=33">modifier</a>]<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>, <a title="Histoire des Juifs en Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_des_Juifs_en_Alg%C3%A9rie">Histoire des Juifs en Algérie</a>, <a title="Histoire de l'Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_l%27Andalousie">Histoire de l'Andalousie</a>, <a title="Morisques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Morisques">Morisques</a>, <a title="Expulsion des Morisques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Expulsion_des_Morisques">expulsion des Morisques</a> et <a title="Histoire de l'Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_l%27Andalousie">Histoire de l'Andalousie</a>.<br /><a title=""La capitulation de Grenade, par F. Padilla : Boabdil confronté à Ferdinand II d'Aragon, et Isabelle Ire de Castille" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:BoabdilFerdinandIsabella.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:BoabdilFerdinandIsabella.jpg"></a><br />La capitulation de Grenade, par F. Padilla : <a title="Boabdil" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Boabdil">Boabdil</a> confronté à <a title="Ferdinand II d'Aragon" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ferdinand_II_d%27Aragon">Ferdinand II d'Aragon</a>, et <a title="Isabelle Ire de Castille" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Isabelle_Ire_de_Castille">Isabelle Ire de Castille</a><br />Les Musulmans ont régné près de huit siècles (de <a title="711" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/711">711</a> à <a title="1492" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1492">1492</a>) en <a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a>. Une partie du <a title="Portugal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Portugal">Portugal</a> fut aussi conquise par les musulmans. Après avoir fondé <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">al-Andalus</a>, une partie des Juifs vont être refoulé vers l'Afrique du Nord à la fin du XVe siècle par le chrétiens d'Espagne. Les <a title="Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maures">maures</a>(<a title="Amazigh" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amazigh">Amazigh</a>, <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">Arabes</a>, <a title="Juifs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juifs">Juifs</a>, etc.) furent repoussés de la <a title="Péninsule ibérique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique">péninsule ibérique</a> en <a title="1609" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1609">1609</a> sous Philippe III<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-121">[122]</a>.<br /><a title=""Débarquement des Morisques au port d'Oran (1613, Vicente Mestre), Fundación Bancaja de Valencia" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Moriscos_Port_d%27Or%C3%A1n._Vicente_Mestre.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Moriscos_Port_d%27Or%C3%A1n._Vicente_Mestre.jpg"></a><br />Débarquement des <a title="Morisques" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Morisques">Morisques</a> au port d'<a title="Oran" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Oran">Oran</a> (1613, Vicente Mestre), Fundación Bancaja de Valencia<br />Une partie d'eux s'installe en <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">France</a> et plusieurs deviennent chrétiens. Le reste revient en Afrique du Nord<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-122">[123]</a>. Certains pouvoir en <a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a> s'entendaient avec les trois communautés religieuses soit chrétien soit juif soit musulman. En <a title="1492" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1492">1492</a>, les Espagnols diffusent la culture Maures (Arabes, Amazighs, Juifs, etc.) en Amérique (les techniques d'irrigation, le sucre, le café, etc.)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-123">[124]</a>.<br />Une tête de pont musulmane se maintient en Provence dans le <a title="Massif des Maures" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massif_des_Maures">massif des Maures</a>, dans le Sud de la <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">France</a>, jusqu'à la fin du Xe siècle<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-124">[125]</a>.<br />La <a title="Sicile" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sicile">Sicile</a> fut également musulmane pendant près de <a title="250" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/250">250</a> ans et la majeure partie de ses habitants se convertirent à l’islam jusqu’à ce que les armées chrétiennes et normandes ne récupèrent l’île, fondant le <a title="Royaume de Sicile" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Royaume_de_Sicile">royaume de Sicile</a>. Cette islamisation et cette arabisation furent d’autant plus radicales qu’une immigration berbères importante suivit les famines qui ravagèrent l’Afrique du Nord de <a title="1004" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1004">1004</a>-<a title="1005" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1005">1005</a> à <a title="1040" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1040">1040</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-125">[126]</a>.<br />Ainsi dans cet état de fait se retrouvent des milliers de familles venus d'un peu partout au Maghreb actuelle. Ils viennent en masse dans les villes portuaires. Ces grandes familles qui ont fait tout ce qu'ils pouvaient pour rester en Andalousie se retrouvent sans rien et dans une terre inconnue. Leur apport sera très important dans la société. La culture sera en premier plan ainsi que la construction des villes et l'économie.<br />Les <a title="Espagnols" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Espagnols">Espagnols</a> prennent une partie de l'actuel Maghreb au <a title="XVIe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XVIe_si%C3%A8cle">XVIe siècle</a> et les <a title="Ottomans" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ottomans">Ottomans</a> par la suite . Ainsi dans cet état de fait se retrouvent des milliers de familles venus d'un peu partout . Ils viennent en masse dans les villes portuaires. Ces grandes familles qui ont fait tout ce qu'ils pouvaient pour rester en Andalousie se retrouvent sans rien et dans une terre inconnue. Leur apport sera très important dans la société. La culture sera en premier plan ainsi que la construction des villes et l'économie. Ces familles vont changer pour beaucoup le décor de la scène sociale de l'époque<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-126">[127]</a>.<br /><a name="De_1400_.C3.A0_1900"></a>De 1400 à 1900]<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> et <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>.<br /><a title=""Unique photographie connue de Lalla Fatma N'Soumer" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Lalla_Fadhma_N_Soumer.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Lalla_Fadhma_N_Soumer.jpg"></a><br />Unique photographie connue de <a title="Lalla Fatma N'Soumer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lalla_Fatma_N%27Soumer">Lalla Fatma N'Soumer</a><br /><a title=""Lalla Fatma N'Soumer" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Portrait-Fatma_N%27Soumer.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Portrait-Fatma_N%27Soumer.jpg"></a><br /><a title="Lalla Fatma N'Soumer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lalla_Fatma_N%27Soumer">Lalla Fatma N'Soumer</a><br />Pendant la période de 1400 à 1500, l'effondrement des dernières dynasties berbères englobe les deux territoires l'Andalousie et le Maghreb du centre et de l'Ouest. Les espagnoles et les Portugais reprennent leurs territoires et envahissent le Maghreb. Ensuite, les Ottomans chassent les Espagnols et prennent l'<a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, la <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> et la <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>. Quelques Berbères se replient dans les montagnes et demeurent isolés surtout dans les régions de l'<a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> ou en <a title="Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabylie">Kabylie</a> et au <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a>. Le Maroc résiste grâce à l'émergence de la dynastie des <a title="Wattassides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Wattassides">Wattassides</a> puis des <a title="Saadiens" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saadiens">Saadiens</a> et ensuite de la <a title="Dynastie alaouite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Dynastie_alaouite">dynastie alaouite</a>. Les Espagnols prennent les territoires du <a title="Rif" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rif">Rif</a> marocain et le <a title="Sahara occidental" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara_occidental">Sahara occidental</a> et quelques villes marocaines. Le Rif engage une révolte pour se défendre.<br />Les Français attaquent les Ottomans et prennent l'Algérie, la Tunisie. La Libye est prise par les Italiens. Plusieurs Berbères (l'émir <a title="Abd El-Kader" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abd_El-Kader">Abd El-Kader</a> (prétendait descendre des Banou Ifren)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-127">[128]</a>, <a title="Lalla Fatma N'Soumer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lalla_Fatma_N%27Soumer">Lalla Fatma N'Soumer</a>, <a title="Bataille de Zaatcha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bataille_de_Zaatcha">Bataille de Zaatcha</a>, <a title="Révolte des Mokrani" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9volte_des_Mokrani">Révolte des Mokrani</a>, <a title="Cheikh Bouamama" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cheikh_Bouamama">Cheikh Bouamama</a> (rassemble les Ouled sidi Chikh, les <a title="Zénète" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8te">Zénètes</a>, les <a title="Sanhadja" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sanhadja">Sanhadjas</a>...)<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-128">[129]</a>, etc., se révoltent et organisent plusieurs guerre pour reprendre leurs territoires.<br />La France déploie tout dans l'industrialisation et dans la construction des villes digne de la civilisation moderne, mais les zones montagneuses et les zones rurales sont épargnées. Plusieurs Européens viennent pour investir et pour exploiter les richesses. L'<a title="Algérie française" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie_fran%C3%A7aise">Algérie française</a> devient le « grenier de l'Europe ».<br /><a name="Les_confr.C3.A9ries_berb.C3.A8res_et_le_"></a>Les confréries berbères et le mouvement des Saints berbères entre 1500 et 1900]<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Confréries soufies" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Confr%C3%A9ries_soufies">Confréries soufies</a>, <a title="Zaouïa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zaou%C3%AFa">Zaouïa</a>, <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> et <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Fantasia_Adrar.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Fantasia_Adrar.jpg"></a><br />cérémonie religieuse à <a title="Adrar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Adrar">Adrar</a><br /><br /><a name="Contemporain"></a> Contemporain<br /><a name="De_1900_.C3.A0_2000"></a>De 1900 à 2000<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Searchtool.svg"></a>Articles détaillés : <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> et <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>.<br />Après la colonisation française, italienne, espagnol,etc., les berbères se voient marginalisé, occupé, exploité par des forces étrangères. Ce qui fait un vaste mouvement de révoltes s'enchaine par les années dans tous les territoires du Maghreb. Par la suite après la <a title="Seconde Guerre mondiale" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Seconde_Guerre_mondiale">Seconde Guerre mondiale</a>, les <a title="États-Unis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89tats-Unis">États-Unis</a> imposent aux Européens de se retirer de tous les colonies dans le <a title="Plan Marshall" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Plan_Marshall">Plan Marshall</a>. Après quelques années tous les pays se libèrent progressivement.<br />Actuellement, la plupart des Berbères sont <a title="Sédentaire" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9dentaire">sédentaires</a>. Ils se désignent d'abord par leur ethnie régionale et par leur parlé berbère : en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, on trouve les <a title="Chaouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis">Chaouis</a>, les <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">Kabyles</a>, les <a title="Mozabite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mozabite">Mozabites</a>, les <a title="Touaregs (peuple)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touaregs_(peuple)">Touaregs</a>, les <a title="Beni Snous" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Beni_Snous">Beni Snous</a>, les <a title="Chenouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chenouis">Chenouis</a>, les habitants du <a title="Ouarsenis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ouarsenis">Ouarsenis</a> (<a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> et <a title="Maghraoua" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghraoua">Maghraoua</a>), etc). Au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>, on trouve les <a title="Rifains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rifains">Rifains</a>, les <a title="Chleuhs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chleuhs">Chleuhs</a>, les <a title="Béni-Snassen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9ni-Snassen">Béni-Snassen</a>, les <a title="Awarba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Awarba">Awarba</a>, les <a title="Zayanes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zayanes">Zayanes</a>, etc. En <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a>, on trouve les <a title="Yafran" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Yafran">Yafran</a>, etc. En <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a>, il y a les habitants de <a title="Djerba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Djerba">Djerba</a>, etc. En <a title="Espagne" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Espagne">Espagne</a>, il y a les habitants de l' <a title="Îles Canaries" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%8Eles_Canaries">Îles Canaries</a>. Plusieurs ethnies d'origine berbères parlent l'arabe et ne s'identifient pas aux régions cités. L'ensemble des ethnies berbères est appelé par Imazighen (le pluriel d’« Amazigh »), et l'espace géographique nord-africain par <a title="Tamazgha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tamazgha">Tamazgha</a>.<br /><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:MoroccoMarrakech_Koutoubia_mosqueFromGarden1.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:MoroccoMarrakech_Koutoubia_mosqueFromGarden1.jpg"></a><br />La mosquée de la <a title="Koutoubia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Koutoubia">Koutoubia</a> à <a title="Marrakech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marrakech">Marrakech</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>, fondée au <a title="XIIe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/XIIe_si%C3%A8cle">XIIe siècle</a> par les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Berbers.png"></a><br />Répartition des Berbères en <a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a>.<br /> <a title="Chleuhs" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chleuhs">Chleuhs</a><br /> <a title="Zayanes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zayanes">Zayanes</a><br /> <a title="Rifains" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rifains">Rifains</a><br /> <a title="Chenouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chenouis">Chenouis</a><br /> <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">Kabyles</a><br /> <a title="Chaouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis">Chaouis</a><br /> <a title="Touaregs (peuple)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touaregs_(peuple)">Touaregs</a><br /> <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahariens</a><br />Plusieurs monuments historiques témoignent de la grandeur de l'art archituctural chez les Berbères au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> et en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>. Plusieurs villes et monuments au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> et en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a> sont considérés comme <a title="Patrimoine mondial" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Patrimoine_mondial">patrimoine mondial</a>. La culture et la langue berbère ont survécu depuis les grandes conquêtes <a title="Vandales" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales">vandales</a>, <a title="Rome antique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome_antique">romaines</a>, <a title="Empire byzantin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Empire_byzantin">byzantines</a>, <a title="Arabes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Arabes">arabes</a> (<a title="VIIe siècle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/VIIe_si%C3%A8cle">VIIe siècle</a>) jusqu'à l'occupation <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">française</a>, en passant par la présence <a title="Turquie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Turquie">turque</a> (à l'exception notable du Maroc). À partir de <a title="1881" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1881">1881</a>, en <a title="Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabylie">Kabylie</a>, l'administration française attribuera des patronymes arabes aux populations qui, jusqu'à cette époque, portaient encore pour certains des noms à consonance latine<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-129">[130]</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Kalaa_des_Beni_Hammad.2.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Kalaa_des_Beni_Hammad.2.jpg"></a><br />Minaret de la <a title="Kalâa des Béni Hammad" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kal%C3%A2a_des_B%C3%A9ni_Hammad">Kalâa des Béni Hammad</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br />Ainsi, certains tiennent la colonisation française pour responsable en grande partie de l'arabisation de l'Afrique du Nord à l'instar de l'historien Eugène Guernier qui affirme, en 1950, que la France « facilite la diffusion de la civilisation arabe, par la langue, par la loi et par la foi musulmanes. »<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-130">[131]</a> La culture berbère reste vivante en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a> et au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>, qui comprennent une grande partie des Berbères. Elle est aussi présente en <a title="Libye" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Libye">Libye</a> et en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a> et dans une grande partie du <a title="Sahara" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sahara">Sahara</a> — <a title="Touaregs (peuple)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touaregs_(peuple)">Touaregs</a> en Algérie, au <a title="Burkina Faso" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Burkina_Faso">Burkina Faso</a>, au <a title="Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mali">Mali</a> et au <a title="Niger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Niger">Niger</a>.<br />En <a title="1980" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1980">1980</a> éclatent les manifestations du <a title="Printemps berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Printemps_berb%C3%A8re">Printemps berbère</a>, au cours desquelles les berbérophones de <a title="Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabylie">Kabylie</a> réclament l'officialisation de leur langue.<br />En <a title="1996" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1996">1996</a>, une réforme de la Constitution algérienne reconnaît la dimension amazigh du pays aux côtés de l'arabe et de l'<a title="Islam" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Islam">islam</a>. Parallèlement, les autorités fondent un Haut Commissariat à l'amazighité.<br />En <a title="2000" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/2000">2000</a>, la chaîne <a title="Berbère Télévision" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8re_T%C3%A9l%C3%A9vision">Berbère Télévision</a> commence à émettre ses ondes de <a title="Paris" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Paris">Paris</a>.<br />Le <a title="17 octobre" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/17_octobre">17</a> <a title="Octobre 2001" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Octobre_2001">octobre</a> <a title="2001" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/2001">2001</a>, le roi <a title="Mohammed VI" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mohammed_VI">Mohammed VI du Maroc</a> crée un <a title="Institut royal de la culture amazigh" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Institut_royal_de_la_culture_amazigh">Institut royal de la culture amazigh</a> (IRCAM) pour promouvoir la culture berbère.<br /><a name="Diaspora"></a>.<br /><a name="Vie_et_culture"></a>Vie et culture [<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:ST-berberfamily.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:ST-berberfamily.jpg"></a><br />Une famille berbère traversant un gué avec son bétail (<a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, 1890)<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ghardaia_01.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ghardaia_01.jpg"></a><br /><a title="Ghardaia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghardaia">Ghardaia</a>, la vieille ville <a title="Mozabite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mozabite">Mozabite</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Berber_warriors.JPG"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Berber_warriors.JPG"></a><br />Cavalier berbère à <a title="Agadir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Agadir">Agadir</a> au (<a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a> (Fantasia))<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:TapisKabyle2.jpg"></a><br /><a title="Agrandir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:TapisKabyle2.jpg"></a><br />Tapis de <a title="Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabylie">Kabylie</a><br />Traditionnellement, les hommes s’occupent du bétail. Ils migrent en suivant le cycle naturel des <a title="Pâturage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/P%C3%A2turage">pâturages</a>, et en recherchant des sources d’eau et des abris. Ils sont ainsi assurés d’une abondance de laine, de coton et de plantes pour la teinture. De leur côté, les femmes s'occupent des biens de la famille et confectionnent les objets artisanaux — tout d’abord pour leur usage personnel, et ensuite pour la vente dans les <a title="Souk" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Souk">souks</a> de leur localité. Les tribus berbères tissent des <a title="Kilim" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kilim">kilims</a>. Les <a title="Tapisserie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tapisserie">tapisseries</a> traditionnelles conservent l’apparence et le caractère distinct de la région d'origine de chaque tribu, qui possède en effet son propre répertoire de dessins. Le <a title="Textile" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Textile">tissage</a> d’armure toile est représenté par une grande variété de bandes, et plus rarement par des motifs géométriques, tels les triangles et le losange. Les décorations additionnelles, comme les paillettes ou les franges, sont typiquement des tissés berbères du <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a>. Le mode de vie <a title="Nomadisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Nomadisme">nomade</a> ou semi-nomade des Berbères convient très bien au tissage des kilims. Les us et coutumes diffèrent d'une région à une autre<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-133">[134]</a>.<br />Les Berbères en côtoyant différentes civilisations (les Égyptiens, les Phéniciens, les Romains, les Byzantins, les Arabes, etc.) se sont inspirés et ont pu être démontré leur savoir. <a title="Medracen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Medracen">Medracen</a>,<a title="Septime Sévère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Septime_S%C3%A9v%C3%A8re">Septime Sévère</a>, <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, <a title="Juba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba">Juba</a>, <a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a>, <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a>, etc., ils étaient de grands bâtisseurs, ils ont bâti de grands monuments historiques.<br />Les Berbères ont brillé lors du Moyen Âge au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a> et en <a title="Al-Andalus" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Al-Andalus">Al-Andalus</a>. Plusieurs Berbères étaient des éminents savants, écrivains, traducteurs, architectes, artistes, musiciens, philosophes, théologien, etc.<br />La structure sociale des Berbères est tribale. Un chef est désigné pour commander la tribu. Au Moyen Âge, plusieurs femmes ont eu le pouvoir de gouverner comme la <a title="Kahina" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kahina">Kahina</a> dans les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. Il y a eu plusieurs chefs ou reines berbères comme <a title="Tin Hinan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tin_Hinan">Tin Hinan</a> au Hoggar, <a title="Chemci" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chemci">Chemci</a> (elle est issue de la grande tribu des <a title="Aït Iraten" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/A%C3%AFt_Iraten">Aït Iraten</a> de la Kabylie), <a title="Fatma Tazoughert" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fatma_Tazoughert">Fatma Tazoughert</a> dans les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a>. <a title="Lalla Fatma N'Soumer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Lalla_Fatma_N%27Soumer">Lalla Fatma N'Soumer</a> était une femme berbère de la région <a title="Kabyle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyle">kabyle</a> qui a combattu les Français. La majorité des tribus berbères ont actuellement des hommes comme chef de tribu. En <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, la <a title="Plateforme d'el Ksour (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Plateforme_d%27el_Ksour&action=edit&redlink=1">plateforme d'el Ksour</a> en <a title="Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabylie">Kabylie</a> (le Gouvernement algérien et les Arouchs (tribu) Kabyles se sont convenus à cette plateforme) donne le droit aux tribus d'émettre des sanctions pécuniaires à l'encontre des délinquants. Dans les régions des <a title="Chaouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis">chaouis</a>, les chefs de tribus décrètent des sanctions contre les hors-la-loi<a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-134">[135]</a>. Les <a title="Touareg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touareg">Touareg</a> ont un roi qui décide du sort de la tribu et qui est connu sous le nom de <a title="Amenokal" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Amenokal">Amenokal</a>. C'est une société très hiérarchisée. Les <a title="Mozabites" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mozabites">Mozabites</a> sont régis par les chefs spirituels du <a title="Ibadisme" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibadisme">Ibadisme</a>. Les mozabites ont une vie communautaire. Lors de la crise de <a title="Berriane" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berriane">Berriane</a>, les notables de chaque tribu ont réglé le problème et ils ont entamé des pourparlers pour arrêter la crise entre <a title="Malékite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mal%C3%A9kite">Malékite</a> et <a title="Ibadite" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ibadite">Ibadite</a><a title="" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Berb%C3%A8res#cite_note-135">[136]</a>. Dans les mariages, c'est l'homme qui choisit la femme, et souvent, c'est la famille qui décide, tout dépend de la tribu. Par contre chez les <a title="Touareg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touareg">Touareg</a>, c'est la femme qui choisit son futur époux. Les rites de mariages sont différents pour chaque tribu. Les familles sont soit patriarcales ou matriarcales, selon la tribu.<br />La <a title="Musique berbère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musique_berb%C3%A8re">musique berbère</a> est une <a title="Musique traditionnelle" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Musique_traditionnelle">musique traditionnelle</a> d'<a title="Afrique du Nord" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Afrique_du_Nord">Afrique du Nord</a> présentant de grande variété de styles suivant les régions et répandue particulièrement par la musique <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">marocaine</a>, la musique populaire <a title="Kabyles" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Kabyles">kabyle</a>, la musique des <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> (<a title="Chaouis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chaouis">chaouis</a>) et la musique des différents régions d'<a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>, la musique <a title="Touareg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Touareg">touareg</a> du <a title="Niger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Niger">Niger</a>, du <a title="Mali" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mali">Mali</a> et du <a title="Burkina Faso" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Burkina_Faso">Burkina Faso</a>, etc. Les <a title="Instruments de musique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Instruments_de_musique">instruments</a> utilisés sont le <a title="Bendir" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Bendir">bendir</a> (grand <a title="Tambourin (musique)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tambourin_(musique)">tambourin</a> rustique) et le <a title="Guembri" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guembri">gambri</a> ou encore la <a title="Flûte" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fl%C3%BBte">flûte</a>, qui accompagnent les <a title="Chant" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chant">chants</a> et les <a title="Danse" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Danse">danses</a> en rythmant une <a title="Poésie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Po%C3%A9sie">poésie</a> berbère riche et colorée.<br />Plusieurs rites de <a title="Fantasia (Maghreb)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fantasia_(Maghreb)">fantasia</a> sont organisées au <a title="Maghreb" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maghreb">Maghreb</a>. Le cheval est important chez les Berbères. Le <a title="Barbe (cheval)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Barbe_(cheval)">barbe</a> est un cheval berbère. Les <a title="Zénètes" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9n%C3%A8tes">Zénètes</a> étaient des experts dans la manière de monter un cheval (la jineta).<br /><br /><a name="Des_rois_et_des_Saints"></a>Des rois et des Saints<br /><a title=""Maison d'Africa EL Jem.jpg" " href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Maison_d%27Africa_EL_Jem.jpg"></a><br />Mosaïque de la Domus Africa<br /><a title="SeptimeSévère.jpg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:SeptimeS%C3%A9v%C3%A8re.jpg"></a><br />thumbnail130pxright<a title="Septime Sévère" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Septime_S%C3%A9v%C3%A8re">Septime Sévère</a>, d'origine berbère, a été empereur de <a title="Rome" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rome">Rome</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:GM_Massinissa.png"></a><br />Le roi berbère <a title="Massinissa" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Massinissa">Massinissa</a>, fondateur du royaume de <a title="Numidie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Numidie">Numidie</a> (vers <a title="-201" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/-201">201 av. J.-C.</a>).<br /><a title="Jugurtha.JPG" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Jugurtha.JPG"></a><br />L'effigie de <a title="Jugurtha" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Jugurtha">Jugurtha</a> en Algérie.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Juba_II.jpg"></a><br />thumbrightBuste du roi érudit <a title="Juba II" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba_II">Juba II</a> exposé au musée de <a title="Cherchell" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cherchell">Cherchell</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><a title="Syphax" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Syphax">Syphax</a> reçoit <a title="Scipion l'Africain" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Scipion_l%27Africain">Scipion l'Africain</a>. Fresque d'Alessandro Allori<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ptolemy_of_Mauretania_Louvre_Ma1887.jpg"></a><br />Buste de <a title="Ptolémée" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ptol%C3%A9m%C3%A9e">Ptolémée</a>, v. 30–40 ap. J.-C., <a title="Musée du Louvre" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mus%C3%A9e_du_Louvre">musée du Louvre</a> en <a title="France" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/France">France</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Victor_I..jpg"></a><br />Victor Ier, Pape<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Augustinus_1.jpg"></a><br />Le philosophe et théologien <a title="Saint Augustin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustin">Saint Augustin</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Caracalla_bust.jpg"></a><br /><a title="Caracalla" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Caracalla">Caracalla</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Aureus_Macrinus-RIC_0079.jpg"></a><br /><a title="Macrin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Macrin">Macrin</a><br /><a title="Cyprian.jpg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Cyprian.jpg"></a><br /><a title="Cyprien de Carthage" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Cyprien_de_Carthage">Cyprien de Carthage</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tertullian_2.jpg"></a><br /><a title="Tertullien" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tertullien">Tertullien</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Pope_miltiades.jpg"></a><br />Le pape <a title="Miltiade" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Miltiade">Miltiade</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Sainte_Monique.jpg"></a><br /><a title="Ary Scheffer" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ary_Scheffer">Ary Scheffer</a>, <a title="Saint Augustin" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustin">Saint Augustin</a> et <a title="Sainte Monique" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sainte_Monique">sainte Monique</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Juba_i.jpg"></a><br /><a title="Juba" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Juba">Juba</a> Ier<br /><a name="Monuments"></a>Monuments<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tomb_of_Massinissa_01.jpg"></a><br /><a title="Site de Sauma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Site_de_Sauma">Site de Sauma</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tlemcen,_Sidi_Boumedi%C3%A8ne.jpg"></a><br />Minaret de la Mosquée Sidi Boumediène à <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="Kabylievillage.jpg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Kabylievillage.jpg"></a><br />Village de <a title="Petite Kabylie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Petite_Kabylie">Petite Kabylie</a> en Algérie.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Timimoun_Sebkhra.jpg"></a><br />Sebkha de <a title="Timimoun" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Timimoun">Timimoun</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Aur%C3%A8s_Ghoufi_2.jpg"></a><br />Les <a title="Aurès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Aur%C3%A8s">Aurès</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Ghardaia_01.jpg"></a><br /><a title="Ghardaia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ghardaia">Ghardaia</a> ou Taghradayt en langue du <a title="Mzab" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mzab">Mzab</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Hoggar_peinture_rupestre2.JPG"></a><br />Peinture rupestre du <a title="Hoggar" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Hoggar">Hoggar</a> en Algérie<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tipaza_basilique.jpg"></a><br />Les ruines de <a title="Tipaza" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tipaza">Tipaza</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:GM_Guelma_Theatre_romain01.jpg"></a><br />Façade du théâtre romain de <a title="Guelma" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Guelma">Guelma</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tlemcen_Patio_des_Zianides.jpg"></a><br />Patio des <a title="Zianides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zianides">zianides</a> à <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="Marabutto-Taghirt.JPG" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Marabutto-Taghirt.JPG"></a><br />L'oasis de Taghirt vue depuis le mausolé Marabautique en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a>.<br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Chellah_interior_hill.jpg"></a><br />Site de <a title="Chella" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chella">Chella</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Porte_de_Chella.JPG"></a><br />La porte de <a title="Chella" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Chella">Chella</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Volubilis_bassins.jpg"></a><br />Bassins à mosaïques à <a title="Volubilis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Volubilis">Volubilis</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Tin_Mal_Mosque4_(js).jpg"></a><br /><a title="Mihrab" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mihrab">Mihrab</a> de la mosquée de <a title="Tinmel" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tinmel">Tinmel</a>, fief originel de la doctrine <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">almohade</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Koutoubia_Mosque,Marrakech,Morocco.jpg"></a><br />Début de la construction de la <a title="Koutoubia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Koutoubia">Koutoubia</a> à <a title="Marrakech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marrakech">Marrakech</a> en <a title="1120" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1120">1120</a> par les <a title="Almoravides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almoravides">Almoravides</a>, fortement transformée par les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">almohades</a> en <a title="1162" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1162">1162</a> , au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Medersa_bou_inania_meknes.jpg"></a><br />[[Medersa Bou Inania (<a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinides</a>) de <a title="Meknès" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Mekn%C3%A8s">Meknès</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Rabat,_Chellah_ruins_4.jpg"></a><br /><a title="Nécropole de Chella" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/N%C3%A9cropole_de_Chella">Nécropole de Chella</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Rabat_tour_Hassan.jpg"></a><br /><a title="Tour Hassan" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tour_Hassan">Tour Hassan</a> à <a title="Rabat" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Rabat">Rabat</a> construite en <a title="1196" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1196">1196</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Sal%C3%A9_mosqu%C3%A9e.jpg"></a><br />la mosquée fut construite par les <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a> dans la ville de <a title="Salé" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sal%C3%A9">Salé</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="Partal(Alhambra).jpg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Partal(Alhambra).jpg"></a><br />Début de construction de l'<a title="Alhambra (Grenade)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alhambra_(Grenade)">Alhambra</a> en <a title="1238" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1238">1238</a> pendant les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> en <a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Sevilla2005July_042.jpg"></a><br /><a title="Giralda" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Giralda">Giralda de Séville</a> construite en <a title="1184" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/1184">1184</a>]] pendant les <a title="Almohades" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Almohades">Almohades</a> en <a title="Andalousie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Andalousie">Andalousie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Muraille_de_Ronda1.JPG"></a><br />Une partie de la muraille de la ville de <a title="Ronda (Espagne)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Ronda_(Espagne)">Ronda</a> édifiée par <a title="Abou Nour" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abou_Nour">Abou Nour</a> des <a title="Banou Ifren" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Banou_Ifren">Banou Ifren</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Monnaie_hafside_825.png"></a><br />Pièces de monnaies hafsides du Musée du Bardo à <a title="Tunis" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunis">Tunis</a> en <a title="Tunisie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tunisie">Tunisie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mansourah,_porte_de_la_mosqu%C3%A9e.jpg"></a><br />Porte de la Mansourah, mosquée bâtie sous le sultan <a title="Mérinides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9rinides">Mérinide</a> <a title="Abu Yaqub Yusuf an-Nasr" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abu_Yaqub_Yusuf_an-Nasr">Abu Yaqub Yusuf an-Nasr</a> à Tlemcen en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="Mansourah-1.jpg" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Mansourah-1.jpg"></a><br />Minaret de la Mansourah à <a title="Tlemcen" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Tlemcen">Tlemcen</a> en <a title="Algérie" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alg%C3%A9rie">Algérie</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Minaret_koutouhiya_marrakech.jpg"></a><br /><a title="Koutoubia" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Koutoubia">Koutoubia</a> à <a title="Marrakech" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Marrakech">Marrakech</a>, elle fut construite sous <a title="Abd al-Mumin (Almohades)" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Abd_al-Mumin_(Almohades)">Abd al-Mumin (Almohades)</a> au <a title="Maroc" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Maroc">Maroc</a><br /><a title="'" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Alger_algiers_casbah_1900.jpg"></a><br />La Casbah d'<a title="Alger" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Alger">Alger</a> fondée par Bologhin Ibn Ziri des <a title="Zirides" href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Zirides">Zirides</a>.<br /><a name="Annexes"></a><a name="Bibliographie"></a><br />Leguil, Alphonse : Contes berbères de l'Atlas de Marrakech, Paris, L'Harmattan, 1988, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2738401635">ISBN 2-7384-0163-5</a><br />Féry, Raymond : Médecin chez les Berbères, Versailles, Éd. de l'Atlanthrope, 1986, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2864420139">ISBN 2-86442-013-9</a><br />Hachid, Malika : Les premiers Berbères - entre Méditerranée, Tassili et Nil, Aix-en-Provence, Édisud, 2000, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2744902276">ISBN 2-7449-0227-6</a><br />Allioui, Youcef : Timsal, énigmes berbères de Kabylie - commentaire linguistique et ethnographique, Paris, Éd. L'Harmattan, 1990, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2738406270">ISBN 2-7384-0627-0</a><br />Chaker, Salem : Amaziɣ (le/un) Berbère - Linguistique berbère. Études de syntaxe et de diachronie , Paris, Peeters, 1995, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2877231526">ISBN 2-87723-152-6</a><br />Direche-Slimani, Karima : Chrétiens de Kabylie, Saint-Denis, Éd. Bouchene, 2004, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2912946778">ISBN 2-912946-77-8</a><br /><a title="Lucien Oulahbib (page inexistante)" href="http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Lucien_Oulahbib&action=edit&redlink=1">Lucien Oulahbib</a> : Le Monde arabe existe-t-il?, Paris [u.a.], Éditions de Paris, 2007, <a href="http://fr.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782851622143">ISBN 978-2-85162-214-3</a>haddarhttp://www.blogger.com/profile/13836183732238898179noreply@blogger.com0